انواع بیماری تیفوس

به طور کلی سه نوع تیفوس وجود دارد. شایع ترین نوع تیفوس، تیفوس اپیدمیک یا شپشی است که عامل آن ریکتزیا پرووازکی می باشد.

نوع دوم تیفوس، آندمیک یا تیفوس ککی نام دارد که به تیفوس موشی معروف است که عامل آن ریکتزیا تیفی می باشد.

نوع سوم تیفوس کنه ای نام دارد ( tick typhus ) که عامل بیماریزا ( R.australis) است.
 

عامل بیماری

عامل عفونی این بیماری در تیفوس شپشی (همه گیر)، ریکتز یا پروازکی و در تیفوس موشی، ریکتز یا تیفی است.

ریکتزیاها باکتریهای کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی میباشند. شکل ظاهری آنها بصورت میله ای یا کروی است.
 

دوره کمون 

این دوره در هر دو نوع تیفوس بین 1 تا 2 هفته و معمولا 12 روز است.
 

دروه واگیری

بیماری تیفوس بطور مستقیم از یک شخص به شخص دیگر منتقل نمیشود.
 

مخزن بیماری

مخزن ریکتزیاها در تیفوس شپشی (همه گیر)انسان است و در تیفوس نوع موشی جوندگان هستند. حشره منتقله در تیفوس شپشی ،شپش و در تیفوس موشی ،کک ها هستند.
 

1- تیفوس شپشی (همه گیر)

عفونت توسط شپش آلوده از انسان به انسان انتقال می یابد.
 

چرخه ی انتقال تیفوس شپشی

انسان / شپش/ انسان/ شپش

شپش با خوردن خون فرد تب دار آلوده میشود. میکروب در روده شپش تکثیر یافته و پس از شپش از راه خونخواری از یک انسان بیمار در مرحله ی تبدار آلوده می شود . میکروب در لایه سلول های دستگاه روده ای شپش تکثیر می بابد و پس از 5-3 روز در مدفوع شپش پیدا می شود.
 

2- تیفوس موشی

عامل تیفوس آندمیک یا تیفوس ککی یا تیفوس موشی ریکتزیا تیفی ( R.typhi ) میباشد.

این نوع تیفوس بین انسان و جانوران مشترک بوده و مخزن عفونت موش است. عفونت در موش ها به شکل ناپیدا، دراز مدت و غیر کشنده می باشد.

تکثیر عفونت بین موشها با کک موش (x.Cheopis) است. هرگاه یک x.Cheopis سرگردان بماند، انسان راآلوده می کند و باعث انتقال عفونت به انسان خواهد شد در واقع راه انتقال بیماری به انسان گزش کک نیست.
 

راههای انتقال بیماری تیفوس موشی

(1) تلقیح مدفوع کک ( Flea ) آلوده

(2) استنشاق مدفوع آلوده کننده خشک شده

پس از آلودگی کک این حشره تا پایان عمر آلوده خواهد ماند و کک نمی تواند از راه تخمدان ریکتزیا را انتقال دهد.

3- تیفوس کنه ای

این گونه تیفوس یک بیماری حاد تبدار است که از طریق یک باکتری انتقال یافته از کنه های آلوده میباشد. این نوع تیفوس از فردی به فرد دیگر سرایت نمی کند. این عفونت پوست، دستگاه عصبی مرکزی، لوله گوارش و عضلات را درگیر میکند و در همه سنین دیده می شود اما در کودکان و بزرگسالان جوان شایعتر است.
 

علائم تیفوس کنه ای

علایم زیر 2 تا 5 روز پس از گزش کنه بروز می کند:

– تب و لرز

– جوش پوستی قرمز در ناحیه دست و پا و تنه و شکم

– سردرد

– ضعف و درد عضلانی، سفتی پشت

– تهوع و استفراغ

– گیجی و اغما
 

علائم کلی تیفوس

علائم تیفوس اغلب معمولا بصورت سردرد، عرق، تب و دردهای عمومی ظاهر میشود.

5 تا 6 روز پس از بروز نشانه های بیماری دانه های قرمز در قسمت بالای شکم و سپس در تمام بدن غیر از صورت و کف دست و پا پیدا میشود.

به طور معمول آثار مسمومیت بسیار روشن بوده و بیماری پس از 2 هفته با فرو کش کردن تب تمام خواهد شد.

در صورت عدم درمان بیماری و اغلب در سنین بالاتر موجب مرگ میشود.

علائم تیفوس کنه ای همانند تیفوس شپشی و خفیفتر از آن و میزان کشندگی در این نوع برای تمام گرو ههای سنی حدود یک در صد میباشد. 1
 

پیشگیری و کنترل

۱-  رعایت بهدا شت محیط و بهداشت فردی، بویژه استحمام و شستشوی مرتب لباسها

۲- سم پاشی اماکن و لباسهای آلوده با حشره کش های مناسب و یا هماهنگی سطوح بالاتر

۳- گزارش تلفنی و فوری موارد مشکوک

۴- بعد از آنکه بیمار، البسه و محل زندگی و تماس های خا نوادگی عاری از شپش یا کنه شدند نیاز به جدا سازی بیمار نیست.

۵- تمام افرادی که با بیمار  تماس نزدیک دا شته اند باید به مدت ۲ هفته تحت نظارت قرار داده شوند.

تیفوس یک‌ بیماری‌ حاد تبدار ناشی‌ از باکتری (ریکتزیا) منتقله‌ از حشرات آلوده است‌.

این‌ بیماری‌ دارای‌ سرایت‌ فرد به ‌فرد نیست‌. این‌ عفونت‌ ممکن‌ است‌ پوست‌، دستگاه‌ عصبی‌ مرکزی‌، لوله‌ گوارش‌ و عضلات‌ را درگیر سازد. 3
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟

عفونت تیفوس بسیار نادر است؛ حتی در بین افرادی که به مناطق با شیوع بالای بیماری تیفوس سفر می کنند.

علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا یک بیماری ویروسی را نشان می دهد.

با این حال، فردی که اخیرا به مناطق با جمعیت بالا و یا به کشور های در حال توسعه مسافرت کرده یا معتقد است که در معرض ابتلا به تیفوس قرار دارد باید فوراً به پزشک مراجعه کند.

مراجعه به پزشک در موارد زیر ضروری است:

فردی که علائم بیماری را تجربه می کند؛ بخصوص نوزادان، سالخوردگان یا شخصی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد.

سرماخوردگی یا علائم شبه آنفولانزا با درمان خانگی از بین نمی روند.

درمان آنتی بیوتیکی برای حصبه در طی چند روز علائم را بهبود نمی بخشد.

علائم جدید بعد از مصرف آنتی بیوتیک بروز می کند.

درمان تیفوس

بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌هایی‌ نظیر شمارش‌ سلول‌های‌ خون‌ و آزمون‌های‌ سرم‌شناسی)‌ (بررسی‌ سرم، مایع‌ خون‌ بدون‌ سلول‌های‌ آن) و نمونه‌برداری‌ پوست‌ باشد. سابقه‌ گزش‌ کنه‌ یا مسافرت‌ به‌ مناطق‌ آلوده‌ به‌ کنه‌ به‌ تأیید تشخیص‌ کمک‌ می‌کند.

بیماران‌ دارای‌ بیماری‌ خفیف‌ ممکن‌ است‌ در منزل‌ تحت‌ مراقبت‌ قرار گیرند؛ عفونت‌های‌ شدیدتر نیازمند بستری‌ در بیمارستان‌ است‌ (ممکن‌ است‌ حمایت‌ تنفسی‌ با دستگاه‌ تهویه‌ مکانیکی‌، تزریق‌ خون‌، تحت‌ نظر گرفتن‌ دقیق‌ از نظر عوارض‌ بیماری‌ نظیر نارسایی‌ کلیه‌ لازم‌ گردد.)

رعایت‌ بهداشت‌ دهانی‌ مناسب‌ مهم‌ است‌.
 

داروها

آنتی‌ بیوتیک‌ هایی‌ نظیر تتراسیکلین‌، دوکسی‌سیکلین‌ یا کلرامفنیکل‌.
 

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری

تا برطرف‌ شدن‌ تب‌ و سایر علایم‌ در بستر استراحت‌ نمایید.

رژیم‌ غذایی‌

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. بیمار خیلی‌ بدحال‌ ممکن‌ است‌ نیازمند تغذیه‌ وریدی‌ باشد. در سایر بیماران‌ رژیم‌ غذایی‌ به‌صورت‌ وعده‌های‌ متعدد کم‌حجم‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد.
 

عوارض تیفوس

هپاتیت

خونریزی دستگاه گوارش

کاهش حجم خون

پیشگیری و کنترل تیفوس. 2

پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.cafepezeshki.ir
3.www.beytoote.com