دوغ یک نوشیدنی سالم و سنتی نزد ما ایرانیان است. مصرف دوغ بیشتر در فصول گرم سال پیشنهاد می شود. دوغ یکی از فرآورده های شیر است و دارای فواید و خاصیت های زیادی است. در این مطلب راجع به نوشیدنی دوغ هر آنچه باید بدانید، آورده شده است.

فواید دوغ خوردن

کمک به سلامت دندان‌ها، استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان

تامین کلسیم مورد نیاز بدن یکی از مهمترین فواید دوغ است. دوغ نیز همانند آنچه در مورد خواص ماست و خواص خوردن شیر گفته شد، به استحکام استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان که از بیماری‌های شایع جوامع امروز است، کمک می‌کند. در مجموع مواد معدنی موجود در دوغ با قابلیت جذب بالا به سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان کمک شایانی می‌کند.

سلامت دستگاه گوارش

دوغ سرشار از میکروب‌های پروبیوتیک است که به هضم غذا کمک می‌کند. این میکروب‌های سالم از رشد میکروب‌های بد که باعث ایجاد عفونت‌های معده و اسهال می‌شوند، جلوگیری می‌کنند. همچنین اثر ضد میکروبی دوغ باعث می‌شود بیماری‌هایی نظیر اسهال، التهاب مخاط روده و زخم روده سریع بهبود یابد. دوغ همچنین می‌تواند از سوء هاضمه و تولید گاز بیش از حد در بدن جلوگیری کند، حتی می‌تواند با نفخ معده، اسیدیته و کاهش التهاب لایه پوشاننده معده (به علت رفلکس) مبارزه کند.

کاهش کلسترول خون

مصرف دوغ در کاهش کلسترول خون موثر است و از همین رو در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی مفید است.

درمان گرمازدگی و عطش

طبع دوغ سرد است و به همین دلیل مصرف آن به درمان گرمازدگی و رفع عطش و خستگی کمک می‌کند. همچنین مصرف دوغ در بهبود برخی از سردرد‌ها که ناشی از گرمی هوا است، مفید است.

تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان

بسیاری از متخصصین تغذیه معتقدند دوغ همانند شیر می‌تواند دارای خاصیت ضد سرطانی باشد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.

رفع بوی بد دهان

مصرف دوغ به رفع بوی بد دهان کمک می‌کند، همچنین متخصصان طب سنتی مصرف آن را برای افرادی که دچار خشکی و تلخی دهان هستند، مفید می‌دانند.

پاکسازی و شفافیت پوست

دوغ به عنوان یک پاک کننده بسیار عالی برای پوست است و باعث از بین رفتن گرد و غبار، خاک و سایر ناخالصی‌ها را از روی پوست می‌شود. همچنین باعث تغذیه پوست و به دنبال آن زیبایی و سلامت پوست خواهد شد. مصرف دوغ به دلیل پروتئین شیر و اسید لاکتیک موجود در آن، به پاکسازی پوست از سلول‌های مرده کمک می‌کند، همچنین اسید لاکتیک موجود در آن، درخشش طبیعی از دست رفته پوست را باز می‌گرداند و باعث می‌شود پوستی روشن و صاف داشته باشید.

کمک به خواب آرام و راحت

از دیگر فواید دوغ در طب سنتی، کمک به خواب آرام و راحت است. علت خواب آور بودن دوغ به دلیل داشتن برخی پپتید‌های موجود در کازئین و پروتئین‌های سرم شیر مثل تریپتوفان است.1

عوارض مصرف دوغ و موارد منع نوشیدن آن

دوغ و کم خونی

مصرف لبنیات باعث اختلال در جذب آهن مواد غذایی می شود. بنابراین افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نباید به همراه منابع غذایی حاوی آهن از لبنیات استفاده کنند به طور مثال کباب را با دوغ نخورند. نوشیدنی هایی مانند دوغ و نوشابه ارزش غذایی کباب را کم می کند و جذب آهن گوشت را به حداقل می رساند. زیرا خوردن همزمان دوغ با گوشت موجب تولید مواد هضم نشده ای در بدن می شود که عوارض زیاد آن برای مفاصل است. البته بدین منظور نیست که فرد با یک بار مصرف همزمان این مواد غذایی دچار عارضه می شود بلکه مصرف مداوم آنها به طور همزمان برای بدن عوارض دارد.

دوغ و سنگ کلیه

دوغ سرشار از کلسیم، پروتئین و نمک است که از عوامل تشدید کننده و ایجاد سنگ کلیه می باشند. رژیم های غذایی پرنمک، باعث بالا رفتن فشارخون و آسیب کلیه ها می شود. با وجودی که نباید لبنیات را از رژیم غذایی حذف کرد اما بهتر است نوع کم چرب و کم نمک فرآورده های لبنیاتی را استفاده کرد.

دوغ و یبوست

میزان کلیسیم محصولات لبنی مانند دوغ ، شیر و پنیر بسیار زیاد است که موجب اختلال در عملکرد عضلات کولون (روده ی بزرگ) می شود. البته عدم وجود فیبر در فرآورده های لبنی یکی دیگر از دلایل یبوست زا بودن آنها است. علاوه بر آن فرآورده های لبنی منبع پروتئین هایی به نام کازئین ها می باشند که موجب کند شدن حرکت روده ها می گردد.

دوغ و استخوان درد

دوغ یک نوشیدنی پر خاصیت است که موجب افزایش میزان جذب کلسیم و استحکام استخوان ها می شود. اما افرادی که از ضعف مفرط استخوان رنج می برند و یا برخی از افرادی که مبتلا به پر کاری غده پاراتیروئید هستند نباید دوغ مصرف کنند.

مضرات دوغ برای خانمها

در پاسخ به سوال کاربران در رابطه با مصرف دوغ در خانم ها باید بگوییم که دوغ یکی از موانع جذب کلیسیم در بدن نمک می باشد. به همین دلیل دوغ های صنعتی که سرشار از نمک هستند باعث ایجاد اختلال در جذب کلیسیم می شوند. در سنین بالای 50 سال ریسک شکستگی های شایع از پوکی استخوان در مهره های کمر ، استخوان ساعد و استخوان بالای پا بیشتر می شود که در خانم ها 40درصد و در آقایان 12درصد است بنابراین خانمها باید بیشتر به دنبال جذب کلیسیم باشند از دوغ های خانگی کم نمک استفاده نمایند.2

آیا دوغ گازدار مفید است؟

بطور کلی اکثر کارشناسان و پزشکان معتقد هستند از مصرف دوغ گازدار می بایست بپرهیزید. دوغ گازدار مخصوصا به افرادی که دارای بیماری های گوارشی هستند توصیه می شود اکیدا پرهیز نمایند. زیرا مصرف دوغ گاز دار می تواند باعث برخی بیماری های گوارشی مثل زخم اثنی عشر، ورم معده، نفخ شکم و برخی مشکلات گوارشی دیگر شود. دوغ گاز دار بصورت کلی برای سلامت انسان ضرر دارد و باعث ایجاد برخی مشکلات گوارشی می شود.3

توصیه‌ها

مصرف دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم به همراه غذا در ماه‌های گرم سال توصیه می‌شود.

مصرف بیش از حد دوغ می‌تواند تعادل بدن را از وضعیت عادی خارج کند.

لفظ گرمادیده که این روزها روی بطری برخی دوغ‌های صنعتی به چشم می‌خورد به این معناست که دوغ حاصله بعد از آماده‌شدن دوباره پاستوریزه شده تا میکروارگانیسم‌های مایه ماست کاهش و دوغ ترش نشود. اغلب دوغ‌های معمولی این حرارت را نمی‌بینند. دوغ‌های سنتی از نظر بهداشت آب و مواد معطری چون سبزیجات و عرقیاتی که به آن اضافه می‌شوند مشکوکند و موارد متعددی از آلودگی‌های میکروبی در آنها دیده شده است. بنابراین توصیه می‌شود که دوغ را در بسته‌بندی‌های بهداشتی تهیه و به تاریخ مصرف و مجوز بهداشت آن توجه کرده و از خرید دوغ‌های بی‌نام و نشان اجتناب کنید.4

پی نوشت:
1.www.parsine.com
2.www.namnak.com
3.www.beytoote.com
4.www.yjc.ir