سیاه سرفه چیست؟

سیاه سرفه یک عفونت بسیار مسری دستگاه تنفسی است. در بسیاری از افراد، این بیماری با سرفه شدید بروز می کند و به دنبال آن تنفس شدید با صدای بلند شنیده می شود. قبل از کشف واکسن، سیاه سرفه یک بیماری کودکی محسوب می شد.

در حال حاضر سیاه سرفه در درجه اول کودکانی را تحت تأثیر قرار می دهد که دوره کامل واکسیناسیون نشده و نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها ضعیف شده است را درگیر می کند.
 
مرگ و میر ناشی از سیاه سرفه نادر است اما بیشتر در نوزادان مشاهده می شود. به همین دلیل برای خانم های باردار و سایر افرادی که ارتباط نزدیکی با یک نوزاد دارند – بسیار مهم است که در برابر سیاه سرفه واکسینه شوند.
 

علائم بیماری سیاه سرفه

هنگامی که به سیاه سرفه مبتلا می شوید، حدود هفت تا 10 روز طول می کشد تا علائم و نشانه های آن ظاهر شود، اگرچه بعضی اوقات می تواند طولانی تر شود.

آنها معمولاً در ابتدا خفیف و شبیه به سرماخوردگی هستند:

• آبریزش بینی

• گرفتگی بینی

• چشمهای قرمز و آبکی

• تب

• سرفه

بعد از یک یا دو هفته، علائم و نشانه ها بدتر می شوند. مخاط ضخیم در مجاری هوایی شما جمع می شود و باعث سرفه غیرقابل کنترل می شود.

حملات شدید و طولانی مدت سرفه ممکن است:

• استفراغ را تحریک کنید

• منجر به قرمز یا آبی شدن صورت 

• باعث خستگی شدید می شود

با این حال، بسیاری از مردم ویژگی مشخصی را ایجاد نمی کنند.

گاهی اوقات، سرفه مداوم و بریده بریده تنها نشانه ای از این است که یک فرد بزرگسال یا بزرگسال مبتلا به سیاه سرفه می کند.

ممکن است نوزادان به هیچ وجه سرفه نکنند. درعوض ، ممکن است برای نفس کشیدن تلاش کنند ، یا حتی ممکن است موقتا تنفس آنها متوقف شود.
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر سرفه های شما باعث می شود شما یا فرزندتان دچار موارد زیر شوید به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ

• پوست قرمز یا آبی روشن 

• به نظر می رسد برای نفس کشیدن تلاش می کنید.

• با صدای بلند نفس می کشید. 1
 

پیشگیری

بهترین راه پیشگیری از بروز این بیماری، واکسیناسیون است.

کلیه کودکان بایستی بر علیه بیماری سیاه سرفه واکسینه شوند.

در ایران واکسن سیاه سرفه به همراه دو واکسن کزار و دیفتری با عنوان واکسن ثلاث (سه گانه) به تمامی کودکان تزریق می شود.

در ایران این واکسن در 5/1، 3، 5/4 و 15 ماهگی و در 6 سالگی به کودکان تزریق می شود.

واکسن سیاه سرفه نبایستی پس از پایان 5 سالگی تزریق شود.

همچنین فاصله گرفتن از شخصی که مشکوک به سیاه سرفه است می تواند بسیار مفید باشد.

به اشخاصی که یکی از اعضای خانواده آنها دچار سیاه سرفه می شود، آنتی‌بیوتیک به صورت پیشگیرانه داده می شود.

تا رفع تب، شخص بایستی جدا باشد و کسانی که از بیمار نگهداری می کنند بایستی از ماسک استفاده کنند. 2

اصول‌ کلی‌ درمان

1. آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ خون، کشت‌ خلط‌ و رادیوگرافی قفسه‌ سینه‌ باشند.

2. بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ با مراقبت‌های‌ ویژه‌ برای‌ نوزادان‌ به‌ شدت‌ بیمار.( کودکان‌ بزرگتر را معمولا می‌توان‌ در منزل‌ درمان‌ کرد)

3. تا از بین‌ رفتن‌ تب، شخص‌ بیمار را جدا کنید. ملاقات‌ کنندگان‌ اجباری‌ باید ماسک‌ بزنند.

4. در طول‌ یک‌ حمله‌ سرفه‌ در یک‌ کودک‌، پایین‌ تخت‌ را بلند کنید.

صورت‌ کودک‌ را پایین‌ بیاورید و سرش‌ را به‌ یک‌ طرف‌ بچرخانید تا به‌ تخلیه‌ ریه‌ها کمک‌ کنید.

کودکان‌ بزرگتر معمولا ترجیح‌ می‌دهند در طول‌ حملات‌ سرفه‌ بنشینند و به‌ جلو خم‌ شوند.

5. از یک‌ مرطوب‌کننده‌ اولتراسونیک‌ برای‌ تسکین‌ سرفه‌ و کمک‌ به‌ رقیق‌ شدن‌ ترشحات‌ برونش‌ و ریه‌ استفاده‌ کنید. هر روز مرطوب‌کننده‌ را تمیز کنید.

واکسن سیاه سرفه

دو نوع واکسن سیاه سرفه در دسترس است.

واکسنهای ساخته شده از تمام جسم سلول شامل تمامی محتویات باکتری سیاه سرفه که توسط عملیات شیمیایی کشته شده است و واکسنهای غیر سلولی که اخیرا توسط برخی از کشورهای صنعتی ارائه شده است.

واکسن ساخته شده از تمامی سلول از نوع شدید بیماری جلوگیری می‌کند.اما از ابتلا به عفونت کاملا پیشگیری نمی‌کند. واکسنهای غیر سلولی سیاه سرفه حاوی آنتی ژنهای خالص شده ایمنی‌زای سیاه سرفه است که معمولا شامل شبه سم سیاه سرفه و پروتئینهای غشای خارجی است. 3

نحوه درمان سیاه سرفه

نوزادان به طور معمول برای معالجه در بیمارستان بستری می‌شوند، زیرا سیاه سرفه برای آن گروه سنی خطرناک‌ تر است.

اگر کودک شما نمی‌تواند مایعات یا مواد غذایی را مصرف کند، مایعات داخل وریدی ممکن است لازم باشد.

همچنین کودک شما برای جلوگیری از شیوع عفونت از دیگران جدا خواهد شد.

درمان کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً در خانه قابل کنترل است.
 

دارو‌های درمان سیاه سرفه

آنتی بیوتیک‌ها باکتری‌های ایجاد کننده سیاه سرفه را از بین می‌برد و به بهبودی سریع کمک می‌کند.

به اعضای خانواده در معرض بیماری ممکن است آنتی بیوتیک‌های پیشگیرانه داده شود.
 

تشخیص

تشخیص این بیماری در مراحل اولیه دشوار است؛ زیرا علائمی شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا دارد.

پزشکان می‌تواند با اطلاع از علائم بیمار و گوش دادن به صدای تنفس افراد، سیاه سرفه را تشخیص دهند؛ همچنین تست‌هایی مانند موارد زیر را انجام می‌دهند:
 

1- نمونه برداری از گلو یا بینی

پزشک شما از بینی یا گلویتان، یک نمونه برای بررسی‌های باکتری برداشته و آزمایش می‌کند.

این تست مشخص می‌کند تا شما حاوی باکتری بیماری هستید یا نه!
 

2- آزمایش خون

این آزمایش می‌تواند تعداد گلبول‌های سفید خون را تشخیص دهد.

در صورت وجود عفونت در بدن شما، گلبول‌های سفید بیشتری در خونتان موجود خواهد بود و این موضوع به تشخیص کمک زیادی می‌ کند.
 

3- اشعه همیشگی X

پزشک شما به وسیله اشعه ایکس، قفسه سینه را مشاهده می‌کند تا از وجود مایع یا عفونت در ریه‌هایتان آگاه گشته و این بیماری و بیماری‌های تنفسی مشابه را تشخیص دهد. 4

عوارض سیاه سرفه

نوجوانان و بزرگسالان معمولاً بدون هیچ مشکلی از سیاه سرفه بهبود می‌یابند. در صورت بروز عوارض، آن‌ها به عنوان عوارض جانبی سیاه سرفه، مانند:
 

فتق شکمی

پارگی رگ‌های خونی در پوست یا سفیدی چشم شما
 

نوزادان

در شیرخواران (به ویژه در سن زیر ۶ ماه) عوارض ناشی از سیاه سرفه، شدیدتر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

ذات الریه

تنفس آهسته یا توقف تنفس

کم آب شدن بدن یا کاهش وزن به دلیل مشکلات تغذیه‌ ای

تشنج

ضربه مغزی

از آنجا که نوزادان و کودکان نوپا بیشترین خطر عوارض ناشی از سیاه سرفه را دارند، احتمالاً در بیمارستان نیاز به درمان دارند.

این عوارض می‌ تواند برای نوزادانی که سن آن‌ ها کمتر از ۶ ماه است، خطرناک باشد. 5

پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.article.tebyan.ir
3.www.hidoctor.ir
4.doctornim.ir
5.www.yjc.ir