اجمالا می توان گفت وجود «ملائک نقاله» امری پذیرفته شده نزد علما و بزرگان است و در علم کلام به صورت تفصیلی پیرامون این موضوع بحث می شود.
وظیفه و رسالت ملائکه نقاله جا به جایی برخی اموات خوب یا بد است ولی لزوما به این معنا نیست که همه اجساد را جا بجا می کنند به عبارت دیگر منظور از ملائکه نقاله، فرشته هایی هستند که اموات را بعد از مرگشان از قبری که دفن شده اند انتقال داده و در مکان مناسبی که سزاوار آنهاست قرار می دهند. همچنین ارتباط آن جسد از این قبری که منتقل شده نیز، به طور کامل قطع نمی شود و ممکن است حتی بعد از انتقال از آن قبر نیز در صورت شکافتن قبر، جسد یا آثاری از جسد را در آن قبر بیابند.
در منابع اولیه حدیثی، مطلب خاصی درباره کیفیت و چگونگی انتقال جسد و سایر جزییات آن، به صورت مشخص وجود ندارد. برخی کتاب ها، احادیثی را به کتاب امالی شیخ طوسی و مستدرک الوسائل محدث نوری، نسبت داده اند که این احادیث در مستدرک و امالی شیخ شیخ طوسی (حداقل نسخه هایی که در دسترس ما بوده است) یافت نشد.
احادیث منسوب به این دوکتاب شریف به شرح زیر است:
1. «نسب إلى أمالی الطوسی أنّه نقل عن الصادق (علیه السّلام): «إنّ اللّه تعالى خلق سبعین ألف ملک نقالة تنقل الموتى إلى حیث یناسبهم.» (1)
در روایتی که منسوب به امالی شیخ طوسی است وارده شده که امام صادق علیه السلام فرمود: همانا برای خداوند متعال هفتاد هزار فرشته نقاله است که مردگان را به مکانی که مناسب آنهاست، انتقال می دهند.
2. به نقل از مستدرک مرحوم محدث نوری نقل شده است: «و قد ورد أنّ من مات بعمل قوم لوط و لم یتُب یقذفه القبر إلى مکان قوم لوط»؛ در اخبار وارد شده است که هر کس با عمل قوم لوط از دنیا برود و توبه هم نکرده باشد قبر او را به مکان قوم لوط پرت می کند.(2)
در نتیجه با توجه به مطلب یادشده، این موضوع قبل از آن که روایی و حدیثی باشد مبحثی کلامی است و در علم کلام مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. و با ادله عقلی و کلامی مانند رسالت خاص هر گروه از ملائک، مراتب و سطوح ملائک، گروه های خاص ملائک مانند ملائک مربوط به زمین، ملائک واسط بین زمین و آسمان و … این موضوع را اثبات می کنند.
همچنین این مطلب را نیز باید مورد نظر قرار داد که اثبات وجود «ملائک نقاله» بر خلاف اثبات احکام شرعی و فقهی، نیازمند روایات متواتر، موثق و صحیح نیست و همین مقدار که علما با با دلایل عقلی و( که خود یکی از مبانی دین اسلام است) آن را اثبات می کنند، کافی است. علاوه بر آن نقل بزرگان و علما در روایتی که محتوای آن ها خلاف مبانی و معیارهای حدیثی شیعی هم نیست برای اثبات مدعا کافی است. علما و بزرگان ما نیز به همین مقدار اکتفاء کرده و آن را پذیرفتند و درباره آن بحث هایی را در علم کلام مطرح نموده اند.
لازم به ذکر است که موضوع وجود ملائک نقاله از ضروریات دین اسلام نیست که اگر کسی معتقد نبود، در دینداری او خدشه ای ایجاد می شود.
جهت مطالعه و آشنایی بیشتر به کتاب ها و منابع زیر مراجعه شود:
– کتاب پرسش ها و پاسخ ها ( معاد) سید جواد رضوی.
– انسان از مرگ تا بررخ ، صالحی حاجی آبادی .
– کتاب برزخ ،شهید دستغیب .
– کتاب حیات پس از مرگ ،شیخ عباس قمی .
– کتاب پرسش ها پاسخها ،آیت الله جعفر سبحانی .
– کتاب پرسش ها پاسخها ،آیت الله مکارم شیرازی .
– کتاب معاد ( ابعاد تربیتی آن ) ،محمد علی راجی.
– کتاب تاریخ النجف، سیدحسین بُراقى.
پی نوشت:
(1) الأمالی صفحة: 132 به نقل از کتاب مهذب الاحکام، ، سید عبد الأعلى سبزوارى، ج4، ص 240، مؤسسه المنار ، قم – ایران، چهارم، 1413 ه ق.
(2) مستدرک الوسائل باب: 6 من أبواب الجهاد.
وظیفه و رسالت ملائکه نقاله جا به جایی برخی اموات خوب یا بد است ولی لزوما به این معنا نیست که همه اجساد را جا بجا می کنند به عبارت دیگر منظور از ملائکه نقاله، فرشته هایی هستند که اموات را بعد از مرگشان از قبری که دفن شده اند انتقال داده و در مکان مناسبی که سزاوار آنهاست قرار می دهند. همچنین ارتباط آن جسد از این قبری که منتقل شده نیز، به طور کامل قطع نمی شود و ممکن است حتی بعد از انتقال از آن قبر نیز در صورت شکافتن قبر، جسد یا آثاری از جسد را در آن قبر بیابند.
در منابع اولیه حدیثی، مطلب خاصی درباره کیفیت و چگونگی انتقال جسد و سایر جزییات آن، به صورت مشخص وجود ندارد. برخی کتاب ها، احادیثی را به کتاب امالی شیخ طوسی و مستدرک الوسائل محدث نوری، نسبت داده اند که این احادیث در مستدرک و امالی شیخ شیخ طوسی (حداقل نسخه هایی که در دسترس ما بوده است) یافت نشد.
احادیث منسوب به این دوکتاب شریف به شرح زیر است:
1. «نسب إلى أمالی الطوسی أنّه نقل عن الصادق (علیه السّلام): «إنّ اللّه تعالى خلق سبعین ألف ملک نقالة تنقل الموتى إلى حیث یناسبهم.» (1)
در روایتی که منسوب به امالی شیخ طوسی است وارده شده که امام صادق علیه السلام فرمود: همانا برای خداوند متعال هفتاد هزار فرشته نقاله است که مردگان را به مکانی که مناسب آنهاست، انتقال می دهند.
2. به نقل از مستدرک مرحوم محدث نوری نقل شده است: «و قد ورد أنّ من مات بعمل قوم لوط و لم یتُب یقذفه القبر إلى مکان قوم لوط»؛ در اخبار وارد شده است که هر کس با عمل قوم لوط از دنیا برود و توبه هم نکرده باشد قبر او را به مکان قوم لوط پرت می کند.(2)
در نتیجه با توجه به مطلب یادشده، این موضوع قبل از آن که روایی و حدیثی باشد مبحثی کلامی است و در علم کلام مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. و با ادله عقلی و کلامی مانند رسالت خاص هر گروه از ملائک، مراتب و سطوح ملائک، گروه های خاص ملائک مانند ملائک مربوط به زمین، ملائک واسط بین زمین و آسمان و … این موضوع را اثبات می کنند.
همچنین این مطلب را نیز باید مورد نظر قرار داد که اثبات وجود «ملائک نقاله» بر خلاف اثبات احکام شرعی و فقهی، نیازمند روایات متواتر، موثق و صحیح نیست و همین مقدار که علما با با دلایل عقلی و( که خود یکی از مبانی دین اسلام است) آن را اثبات می کنند، کافی است. علاوه بر آن نقل بزرگان و علما در روایتی که محتوای آن ها خلاف مبانی و معیارهای حدیثی شیعی هم نیست برای اثبات مدعا کافی است. علما و بزرگان ما نیز به همین مقدار اکتفاء کرده و آن را پذیرفتند و درباره آن بحث هایی را در علم کلام مطرح نموده اند.
لازم به ذکر است که موضوع وجود ملائک نقاله از ضروریات دین اسلام نیست که اگر کسی معتقد نبود، در دینداری او خدشه ای ایجاد می شود.
جهت مطالعه و آشنایی بیشتر به کتاب ها و منابع زیر مراجعه شود:
– کتاب پرسش ها و پاسخ ها ( معاد) سید جواد رضوی.
– انسان از مرگ تا بررخ ، صالحی حاجی آبادی .
– کتاب برزخ ،شهید دستغیب .
– کتاب حیات پس از مرگ ،شیخ عباس قمی .
– کتاب پرسش ها پاسخها ،آیت الله جعفر سبحانی .
– کتاب پرسش ها پاسخها ،آیت الله مکارم شیرازی .
– کتاب معاد ( ابعاد تربیتی آن ) ،محمد علی راجی.
– کتاب تاریخ النجف، سیدحسین بُراقى.
پی نوشت:
(1) الأمالی صفحة: 132 به نقل از کتاب مهذب الاحکام، ، سید عبد الأعلى سبزوارى، ج4، ص 240، مؤسسه المنار ، قم – ایران، چهارم، 1413 ه ق.
(2) مستدرک الوسائل باب: 6 من أبواب الجهاد.