سلام مرا چیست که از ان نهی شده؟ تفاوتش با جدل چیست؟ و تفاوتش با بسیاری از این مناظره هایی که صورت میپذیرد چیست؟ مثل مناظرات ریاست جمهوری

پاسخ: مراء به معناى جدال و مجادله است. به نظر مى رسد جدال این است که انسان با مرد دیگرى بحث کند و انگیزه بحث روشن شدن واقع نباشد و پس از آن که مطلب روشن شده یا مطمئن است که ادامه بحث اثرى ندارد، به بحث ادامه دهد در احادیث از جدال کردن نهى شده است. با توجهى بیشتر در مى یابیم که مراء مذموم است; زیرا زمینه ساز نفاق و بیمارى قلب است و دوستى پایدار را فاسد مى کند. رسول اکرم»صلى الله علیه وآله« مى فرماید: «لایستکمل اعبد حقیقه الایمان حتى یدع المراء؛ (بحار الانوار، جلد2، ص 83; نقل از میزان الحکمه، جلد 2) ایمان بنده کمال نمى یابد، مگر اینکه مراء را ترک کند». همچنین انگیزه آن غلبه یافتن بر حریف است.
امام هادى»علیه السلام«مى فرماید: «مغالبه با عث قطع پیوندهاست».
اما جدال دو قسم است:
1. جدالى که هماهنگ با مراء است.
2. جدال احسن (سوره نحل، آیه 124، نقل از میزان الحکمه، جلد 2) که براى تثبیت عقیده ارزشمند دینى، با روشنگرى و شکیبایى دنبال شود. از همین رو افتخار پیامبر»صلى الله علیه وآله« این بود که: «نحن المجادلون فى دین الله؛ (بحار الانوار، جلد 2، ص 125، نقل از میزان الحکمه، جلد 2) ما مباحثه کنندگان در دین خدا هستیم».
از آنجا که اکنون برخى این امر را با بحث و جدال بیهوده و تحت عنوان روشنگرى دینى اشتباه گرفته اند، این بخش از کلام مرحوم نراقى را نقل مى کنیم.
مراء و جدال عبارت است از اعتراض بر سخن فرد دیگر و اظهار نقص کلام او به قصد پست کردن آن شخص و اظهار زیرکى خود، بدون فایده اخروى، که از اخلاق مذموم است; خواه در مسائل علمى باشد، و خواه در غیر آن; اعتراض به حق باشد یا به باطل. مگر آنکه این اعتراض در مسائل دینى و به قصد فهمانیدن یا فهمیدن حق باش، به شرط آنکه اگر طرف مقابل مطلب حق را بگوید، انسان دلتنگ نشود. به خلاف مراء که اگر حق از سوى طرف مقابل بیان شود، بدحال مى شود و همیشه مى خواهد آنچه او مى گوید، صحیح باشد.
… انسان مبتلا به مراء همیشه در پى آن است که سخنى از کسى بشنود و در آن دخل و تصرّفى کند و دنبال آن را بگیرد و از این کار لذت نیز مى برد، خصوصاً در جمعى که افرادى با عقل و سنجش کمتر باشد، که او را به این صفت ستایش کنند و گویند که فلانى جدلى یا سخنگوى ماهر بى نظیرى است و کسى نمى تواند او را ملزم کند. و احمق کسى است که از این تمجیدها خوشحال شود. چرا که او از خباثت باطنى خود غافل است و غالباً مایل است طرف بحث او جاهل و نادانى باشد، تا بتواند بر او غلبه کند! (خلاصه معراج السعاده; معلم اخلاق، ص 143-144)
جدال احسن
بحث و گفتگو در مسائل علمی و دینی با همه‌ی صورت‌هایش از سوی عقل و شرع نکوهش نشده است، بلکه برخی از اقسام آن ستایش شده است. جدال و مشاجره در اثبات نمودن حق یا از بین بردن باطل و یا ارشاد جاهل، نظیر مباحثه‌ها و گفتارها و برخوردهای علمی، که اهل علم با یکدیگر دارند با رعایت پاره‌ای شرایط مورد ستایش شرع قرار گرفته است. خدای سبحان می‌فرماید: و لا تجادلوا اهل الکتاب الا بالتی هی احسن؛ با اهل کتاب جز به طریق نیکو مجادله مکنید.
بنابراین جدالی که به دور از هواهای نفسانی، با زبانی خوش و گفتاری ملایم، موادی درست و درباره‌ی موضوعی قابل فهم و مفید صورت گیرد، بحثی پسندیده به‌شمار می‌رود که قرآن کریم و روایات به آن سفارش کرده‌اند. رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می فرماید: نَحْنُ الْمُجَادِلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ عَلَى لِسَانِ سَبْعِینَ نَبِیّا ـ ما مجادله‌کننده‌ایم در ]تبلیغ[ دین خدا به زبان هفتاد پیامبر
ازامام صادق علیه‌السلام فرق جدال به احسن و غیر احسن را پرسیدند، پاسخ فرمود: جدال ناپسند، آن است که با پیرو باطلی بحث کنی و او باطلی را باز گوید و تو نتوانی با حجت الهی پاسخ آن‌را بگویی، آن‌گاه سخن او راانکار کنی، یا حقی را که آن باطل‌پرست، به کمک آن می‌خواهد باطل خویش را به کرسی بنشاند، انکار کنی، تا مبادا او بر تو غلبه یابد، چون نمی‌دانی چگونه باید پاسخش را بگویی. این‌گونه بحث، بر پیروان ما حرام است که وسیله‌ای برای امتحان و فتنه برادران ضعیف خود و پیروان باطل گردند. پیروان باطل، ضعف شما را در جدل و بحث، دلیل درستی مدعای خودشان قرار می‌دهند و ضعیف ایمانان هم سست می‌شوند. اما جدال نیکو و احسن آن است که خدا به پیامبرش فرمان داده، تا با منکران قیامت و زندگی دوباره پس از مرگ، بحث کند.
حضرت، پس از ذکر آیاتی که در این مورد و در رفع شبهات و اشکالات مشرکان است، می فرماید:
پس این است جدال به روش بهتر، چون راه را بر بهانه‌گیری‌های کافران می‌بندد و شبهه‌های آنان را می‌‌زداید. ولی در جدال به غیر احسن، چون نمی‌توانی میان حق و باطل جدایی بیفکنی و باطل را پاسخ‌گو باشی،‌ حق را منکر می‌شوی‌. این حرام است، چون تو هم مانند او حق را انکار کرده‌ای.
پس جدال اگر به‌حق باشد ـ یعنی برای اثبات یکی از عقاید حقّه باشد ـ و قصد و غرض از آن ارشاد و هدایت باشد و طرف مجادله دشمنی و عناد نداشته باشد و از روش های مذموم مانند تحقیر و توهین تمسخر استفاده نکند بلکه از روش صحیح سخن گفتن بهره ببرید، این جدال احسن است و مذموم نیست، بلکه پسندیده است و از ثُبات در ایمان حکایت می‌کند و یکی از نتایج نیرومندی معرفت و بزرگی نفس شمرده می‌شود.
همچنین علامت جدال احسن، آن است که اگر مطلب حق از جانب طرف مقابل بیان شود هیچ ناراحتی در خود احساس نکند؛ چرا که هر دو به دنبال حق و حقیقت بودند اما علامت مجادله باطل آن است که اگر سخن حق بر زبان شخص مقابل جاری شود، جدال کننده ناراحت شود و بخواهد که آن‌چه او می‌گوید صحیح باشد و آن‌را به طریق جدال بر طرف مقابل تحمیل کند و در ضمن آن نقص و عیب و ایراد کلام او را ظاهر سازد. [15]اما اگر جدال بحق نباشد (مراء)، و همراه با عصبیت یا غلبه‌جوئی باشد مذموم و از رذائل قوه غضب یا شهوت است و چه بسا که موجب شک و شبهه‌هائی شود که اعتقادات حقه را ضعیف سازد.
خدای سبحان فرموده: و من الناس من یجادل فی الله بغیر علم و لا هدی و لا کتاب منیر؛ از مردم کسانی هستند که درباره خدا بدون علم و هدایت و کتاب روشنی بخش مجادله می‌کنند. و نیز فرموده: و اذا رأیت الذین یخوضون فی آیاتنا فاعرض عنهم حتی یخوضوا فی حدیث غیره؛ و چون کسانی را ببینی که در آیات ما به یاوه‌گوئی فرو می‌روند از آنها روی بگردان تا در سخنی غیر از آن گفتگو کنند.
مناظره
مناظره به معنای مباحثه و برابری نبرد ساختن با کسی در نظر و دیدگاه است و نظر که اصل آن است به معنای بحث و کاوش و جستجو است. “و الْمُنَاظَرَةُ: المُبَاحَثَةُ و المُبَارَاةُ فِی النَّظَرِ، و النَّظَرُ:البَحْث” در کتاب العین آمده: مناظره عبارت است از همفکری با برادران خود در یک موضوع، هنگامی که مورد توجه و دقت نظر هر دو باشد. الْمُنَاظَرَة: أن تُنَاظِر أخاک فی أمر إذا نظرتما فیه معا بنابراین هنگامی که دو نفر برای رسیدن به حقیقت در موضوع واحدی به بحث و گفتگو می پردازند کارشان مناظره نام دارد.
مناظره اگر به صورت جدال احسن باشد خوب و مفید است ولی اگر به صورت مراء باشد حرام و مضر می باشد.