اسراف در لغت به معنی تجاوز و زیاده روی است و بنابراین دراغلب امور و در تمام افعال و اعمال انسانی متصور است.یکی از علمای اخلاق اسلامی در تعریف اسراف و انواع آن می گوید:«اسراف، به معنای تجاوز از حد و زیاده روی کردن است و آن یا از جهت کمیت است که صرف کردن مال است در موردی که سزاوار نیست هر چند به مقدار درهمی باشد و یا از جهت کیفیت است و آن صرف کردن مال است در موردی که سزاوار است، لکن بیشتر از آن چه شایسته است و از همین رو بعضی صرف مال را در موردی که سزاوار نیست تبذیر گفته اند و صرف مال را در زیادتر از آنچه سزاوار می باشد، اسراف دانسته اند. (گناهان کبیره، شهید دستغیب، جلد2، ص103)به طور کلی اسراف این است که انسان بی جا و بیش از شأن خود مصرف کند.
اسراف به عنوان یکی از بزرگترین گناه ها در دین ها الهی شناخته می شود به طوری که قرآن نیز به آن اشاره های بسیار زیادی کرده است و همچنین برای ان عواقب بسیار خطرناکی نیز بیان شده است که می توان به مواردی چون دوری از محبت خدا (اعراف آیه 31 و انعام آیه 141) و نیز سستی و ضعف در رسیدن به موفقیت در حوزه های مختلف زندگی اشاره کرد. (آل عمران آیه 147) چنان که اسراف در حوزه اقتصادی موجب اتلاف منابع ثروت می شود و رفاه فردی و عمومی جامعه را با خطر مواجه می سازد.
در میان اسراف ها بیشتر به اسراف نکردن آب و میوه و غذا اشاره شده است و ما نیز باید آن ها را بیشتر مورد توجه قرار دهیم. از همین رو در ادامه به راه هایی برای جلوگیری کردن از این اسراف ها اشاره می کنیم.
آب:
آب یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن توجه داشته باشیم چرا که این مایه حیات برای ما بسیار مهم است و البته با هدر دادن آن خودمان را شرایط خطرناکی قرار می دهیم. راه های بسیار زیادی برای جلوگیری از اسراف آب وجود دارد که به سادترین آن ها اشاره می کنیم.
*برای شست وشوی ظروف و لباس ها اگر می خواهید از ماشین های لباس شویی و ظرف شویی استفاده کنید حتما در خاطر داشته باشید که بهتر است تا آن ها را به طور کامل پر کنید چرا که این وسیله ها برای شستشوی یک لباس یا تعداد بسیاری لباس و ظرف به یک میزان آب مصرف می کنند، پس بهتر است از آبی که در حال مصرف است بیشترین استفاده را داشته باشیم.
*استحمام کردن یکی از آن مواردی است که بسیار باعث هدر رفتن آب می شود. سعی کنید برای استحمام یک لگن بزرک را پر از آب کنید و با استفاده از آن خودتان را بشورید. این کار باعث می شود تا موظف شوید تا از آب کمتری استفاده کنید و آب کمتری نیز هدر می رود.
*از شیرهای هوشمند استفاده کنید. این شیرها شاید قیمت های زیادی داشته باشند اما مقدار بسیار زیادی از هدر رفتن آب جلوگیری می کنند. از قیمت های زیاد آن ها نترسید چرا که پس ازچند ماه که قبض آبتان کمتر آمد بیشتر به این خریدتان افتخار می کنید.
میوه و غذا:
در کنار آب ما باید در مصرف مواد غذایی نیز دقت بسیار زیادی داشته باشیم. میوه ها از جمله مهمترین نعمات خداوند هستند و هدر دادن و از بین بردن آن ها بسیار نا خوشایند است. برای هدر نرفتن غذاها نیز راه های زیادی وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید.
*میوه ها برش دهید و سپس میل کنید. این کار باعث می شود تا تکه های اضافی دست نخورده باقی بمانند و شاید کس دیگری بتواند از آن ها استفاده کند در صورتی که اگر میوه ای مانند سیب را گاز بزنید مجبور هستید تا باقی آن را دور بریزید.
*بسته بندی های مناسب نیز می تواند راه حلی بسیار عالی برای جلوگیری از اسراف باشد. گاهی اوقات باقی مانده غذا را داخل یخچال قرار می دهیم اما پس از مدتی حالت اصلی خودش را از دست می دهد و دیگر قابل خوردن نیست. برای اینکه از دور ریختن این غذاها اجتناب شود می توانید ظروف پلاستیکی و در دار و مطمئن را انتخاب کنید به کمک این ظروف غذاها برای مدت طولانی تری سالم باقی می مانند.
*اگر غذاهایتان برای مدت زیادی در یخچال باقی مانده اند آنها را دور نریزید حتی در این مواقع نیز می توانید از آن ها استفاده کنید.یکی از ساده ترین راه ها این است که این غذاها را در یک محیط باز مانند پشت بام ها بریزید و از این راه غذایی را نیز برای پرندگان فراهم کرده اید و حتی تا آخرین دانه آن نیز استفاده شده است.
برق:
همانطور که گفتیم اسراف کردن تنها به غذا و آب ختم نمی شود و ما باید در تمام چیزهایی که در اطرافمان هست تعادل ایجاد کنیم یکی از این مهمترین این موارد برق است.
*ساعت های پیک مصرف مواقعی است که میزان مصرف برق بسیار بالا می رود و معمولا در این زمان ها استفاده از برق می تواند باعث ایجاد کمبود در مناطق مختلف نیز بشود. بهتر است تا در این مواقع کمتر از وسایل پر مصرف برقی استفاده کنیم و استفاده از آن ها را برای بعد یا قبل از این زمان بگذاریم.
*یکی دیگر از راه های جلوگیری از اسراف در مصرف برق استفاده از لامپ های کم مصرف است. لامپ های رشته ای بیشتر انرزی ای که می گیرند را به گرما تبدیل می کنند اما لامپ های کم مصرف با همان میزان برق نور بسیار بیشتری تولید می کنند.
*در هنگام خرید وسایل برقی به برچسب های انرژی روی دستگاه ها دقت لازم را داشته باشید. یکی از بهترین راهنماهای شما برای خرید وسایل برقی همین بر چسب ها هستند. دقت داشته باشید که دستگاهی که می خواهید تهیه کنید درجه ای بین A تا نهایتا D داشته باشد چرا که وسایلی با کمتر از این درجات میزان برق زیادی مصرف می کنند در حالی که کار کمتری نیز انجام می دهند.
گاز:
گاز یکی دیگر از منابع طبیعی است که باید به آن بسیار توجه داشته باشیم و همچنین باید در مصرف آنی نیز صرفه جویی کنیم در زیر راه هایی برای صرفه جویی در این منبع انرژی پیشنهاد می کنیم.
*نصب پرده‌های کاملاً چین‌دار که پنجره را کاملاً بپوشاند می‌تواند جلوی اتلاف حرارت را به مقدار زیادی بگیرد. این پرده‌ها در فلصل تابستان نیز جلوی تابش خورشید را می‌گیرند و به خنک نگه داشتن داخل ساختمان کمک شایانی می‌کنندف بویژه اگر آستر براق داشته باشند.
*دو جداره کردن شیشه هر پنجره‌ای باعث بالا رفتن کارآیی آن می‌شود، بویژه پنجره‌هایی که پرده‌ای روی آنها نصب نشده است. پنجره دو جداره، دارای دو شیشه می‌باشد که بین آنها یک فضای کاملاً درزبندی شده قرار گرفته است. این فاصله معمولاً بین 6 تا 20 میلیمتر است.
*یکی دیگر از مواردی باید به آن دقت کنید در هنگام آشپزی است. برای استفاده از گاز به این نکته دقت داشته باشید که باید برای هر قابلمه از شعله مخصوص خودش استفاده کنید و تناسب میان قابلمه و بزرگی شعله را رعایت کنید.
پذیرایی از مهمان
باید توجه داشت ، پذیرایی خوب فقط این نیست که همه چیز فراهم شود بلکه اگر در حد توان باشد به اخلاص نزدیکتر است ومهمان احساس بهتری خواهد داشت ! اگر کسی با به زحمت انداختن بیش از حد خودش واطرافیانش بخواهد مهمانی بگیرد ، ، دو آفت وخطر مهم دارد ، یکی اینکه از مهمانی دادن خسته می شود وفقط ممکن است گاهی مهمانی بدهد ، چون برای دادنش به سختی وتکلف می افتد ، وآفت وبدی دومش این است که مهمان نیز احساس قربت ونزدیکی نخواهد کرد ، هر چند بهترین پذیرایی شده باشد ، چون می بیند که خودش نمی تواند اینقدر وقت وانرژی صرف کند لذا از آمدن دوباره به منزل این شخص منصرف می شود و کم کم زمینه های قطع رحم ایجاد خواهد شد !
سعی کنید در مهمانی دادن هم سادگی وهم بی تکلفی وهم صمیمیت ویکرنگی را توجه داشته باشید تا لذت دیدار برای هردو خانواده ( مهمان و میزبان) ایجاد شود!