قرآن پژوهان درباره حکمت تقسیم قرآن به سوره هاى مختلف، نظریه هاى گوناگونى را بیان کرده اند. برخى در این باره گفته اند: حکمت تقسیم قرآن به سوره ها، براى اثبات این مسئله است که هر سوره اى از قرآن – حتى در حداقل آیات آن – معجزه و آیتى از نشانه هاى الهى است. همچنین اشاره به آن است که هر سوره، داراى روش و سبک مستقل و مخصوص به خود است.براى مثال سوره «یوسف» از داستان یوسف و سوره «برائت» از احوال و اسرار منافقان صحبت مى کند.[ زرکشى، بدرالدین محمدبن عبداللّه ، البرهان فى علوم القرآن، ج 1، دارالمعرفه، ص 264.] به علاوه هر سوره داراى حداقل یک هدف اصلى و پیام ویژه اى مى باشد که آیات سوره بر محور آن دور مى زند.[ ر.ک: شماته، محمود، اهداف و مقاصد سوره هاى قرآنى، ترجمه: محمدباقر حجتى.] برخى نیز به حکمت هاى دیگرى اشاره کرده اند؛ از جمله: تقسیم قرآن به آیات و سوره هاى مختلف موجب ملاحظه و شناخته شدن معانى و نظم بیشتر مى گردد.[ سیوطى، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فى علوم القرآن، ج 1، نشر دار ابن کثیر، ص 207 و 208؛ حجتى، سید محمدباقر، پژوهشى در تاریخ قرآن کریم، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ص 107.]در پایان لازم است به دو نکته اشاره شود:
یکم. تقسیم قرآن به سوره ها به دستور خدا بوده و در زمان پیامبر صلى الله علیه و آله تعیین شده است. هر سوره با «بسم اللّه الرحمن الرحیم» شروع و با نزول «بسم اللّه » بعدى، سوره پیشین ختم مى شده است.
دوم. تقسیم قرآن به سوره ها، اختصاص به این کتاب آسمانى ندارد؛ زیرا کتاب هاى آسمانى پیشین (مانند تورات و انجیل) هم به شکل تبویب و سوره بندى نازل شده است؛ چنان که زمخشرى بدین موضوع اشاره کرده است.[ الاتقان، ج 1، ص 208.]