یکی از شخصیت هایی که در تاریخ اسلام نقش ویژه ای دارد اشعث بن قیس است .مهمترین خصوصیت او نان به نرخ روز خوردن بود . او هر لحظه و زمانی در جایی بود یک روز صحابی رسول خدا و روز دیگر جزو مرتدین و سرسخت ترین دشمنان اسلام و رسول الله (ص)شد . روزی به عنوان سردار سپاه علی (ع) و روز دیگز جزو قاتلان امیرالمومنین و تحمیل کننده حکمیت به آن حضرت . حکایت اشعث و اشعث ها حکایت امروز کسانی است که به ظاهر در جبهه خودی هستند و از خواص نام و نشاندار نیز می باشند اما بدترین ضربه ها را به رهبری و ولایت می زنند .دختر اشعث امام حسن (ع) را شهید کرد و پسرش در کربلا پس از به شهادت رساندن حضرت مسلم (ع) به جنگ حسین بن علی آمد و… امیر المومنین که اسوه صبر و حلم و خویشتن داری است و از خیانت برخی از دشمنان دوست نماتنها با عنوان استخوان در گلو و خار در چشم مبارک خویش یاد کرده و لب به شکایت نمی گشود اشعث بن قیس را به این جرم بزرگ لعنت می فرمود که شمشیر دشمن را به سوی قوم و قبیله و خویشاوندان خویش کشانده است کاری که اشعث های فتنه 88 انجام دادند .شناخت اشعث های این زمان کار سختی نیست با هم گوشه ای از سرنوشت این جرثومه فساد را مرور می کنیم :
اشعث بن قیس کندی در شمار اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود، اما پس از وفات پیامبر اکرم مرتد شد و توسط لشگر ابوبکر دستگیر و به مدینه آورده شد. ابوبکر نیز او را عفو کرد و خواهر خود، ام فروه، را که یک چشم یا به قولی نابینا بود به او داد.
اشعث از ام فروه دارای چهار فرزند شد: محمد، اسماعیل، اسحاق، وجعده.
محمد بن اشعث در جنگ بامسلم ابن عقیل و نیز در کربلا در جنگ با امام حسین علیه السلام شرکت داشت.
دختر اشعث ،جعده همسر امام حسن مجتبی علیه السلام شد و امام را با زهر مسموم و شهید کرد.
اشعث از سوی عثمان ولایت آذربایجان را عهده‌دار بود و عثمان سالی صد هزار درهم ازخراج آن دیار را به او می‌داد. او سپس در کوفه اقامت گزید و در آنجا مسجدی بنا کرد که بر اساس روایت اهل تشیع، از جمله چهار مسجد لعنت شده در کوفه است.
این مسجد پس از شهادت امام حسین علیه السلام به شکرانه قتل امام تجدید بنا شد.
اشعث در زمان امیرالمومنین علی علیه السلام همچون عبدالله بن ابی در عهد رسول خدا، سر کرده منافقان بود و پیوسته به آزار و تمسخر امام می‌پرداخت. او درماجرای حکمیت در نبرد صفین، جدایی خوارجاز امام علی علیه السلام و همچنین در حادثه شهادت امام نقش مهمی داشت. او در جنگ صفین در سپاه امام على(ع) بود و از سوى حضرت فرمانده جناح راست لشکر عراق شد . در این جنگ ، به مالک اشتر که اصالتى یمنى داشت و از سرداران برجسته سپاه على(ع)بود ، حسادت می ورزید و در کسب پیروزیهاى نخستین با او به رقابت مى‌پرداخت.در یکی از شب‌های جنگ که اعراب بسیاری کشته شده بودند افراد قبیله خویش را جمع کرد و بدان‌ها گفت : امروز دیدید که چقدر از جمعیت عرب کشته شد ؟! به خدا سوگند که در عمرم چنین کشتاری به چشم ندیده‌ام .اگر بنا باشد جنگ به این صورت ادامه یابد ، عرب نابود گردد ،و با این سخنان خود در آن‌ها ایجاد تزلزل کرد . این خبر به گوش معاویه رسید و همین امر انگیزه او شد که قرآن‌ها را بر نیزه کند و امیرالمؤمنین را به حکمین بخواند . او در لیلة‌الهریر ضمن سخنرانى ، مردم را از ادامه جنگ برحذر داشت و پس از نیرنگِ بر سر نیزه کردن قرآنها از سوى معاویه ، به شدت از ادامه جنگ جلوگیرى کرد و على(ع) را واداشت تا مالک اشتر را از صف مقدّم جنگ به عقب بازگرداند . پس از آن در انتخاب ابن‌عبّاس و مالک‌اشتر به‌صورت نماینده سپاه عراق براى داورى ، با امیرمؤمنان ، على(ع)مخالفت ورزید و سرانجام امام را واداشت تا به داورى ابوموسى اشعرى تن در دهد ، بالاخره گروه خوارج در همان جا نشأت گرفت ، و تا امیرالمومنین در حیات بود ، به ایشان آزار می‌رساندند
اشعث که در توطئه قتل على‌بن‌ابى‌طالب (ع)شرکت داشت ، از مدتى قبل ، حضرت را به ترور تهدید مى‌کرد و ابن‌ملجم را که براى قتل حضرت به کوفه آمده بود ، یک ماه در خانه‌اش ساکن کرد. ابن‌ملجم شبى که فرداى آن قصد کشتن على(ع) را داشت تا نزدیکى طلوع فجر با اشعث در مسجد مشاوره داشت . سپس اشعث به او گفت : در انجام کارت شتاب کن که چون صبح شود رسوا مى‌شوى .
اشعث از جمله افرادی است که مورد لعنت امام علی علیه السلام واقع گردیده است. او سرانجام در سال 42 قمری درگذشت.
امام صادق می‌فرمایند : اشعث خود در خون امیرالمؤمنین دست داشت و دخترش جعده امام حسن را مسموم کرد و پسرش محمد در خون امام حسین شرکت داشت