برای موفقیت نیاز به انگیزه داریم؛ پس شناختن انواع انگیزه و شناسایی آنچه مایه‌ی انگیزش ماست، اهمیت دارد. برای آشنایی با انواع انگیزه این مطلب را از دست ندهید.

انگیزه چیست؟

در تعریفی کلی انگیزه نیرویی است که ما را به عمل‌کردن وا می‌دارد. انگیزه باعث می‌شود تلاش کنیم و به‌ سوی موفقیت پیش برویم. انگیزه بر رفتار و توانایی‌هایمان در جهت رسیدن به هدف تأثیرگذار است.

انگیزه انواع گوناگونی دارد. هریک از انواع انگیزه به شکلی منحصربه‌فرد بر رفتار انسان تأثیر می‌گذارد. انسان از انواع گوناگون انگیزه تأثیر می‌پذیرد و نمی‌توان نوع خاصی از آن را برای همه تجویز کرد. به دلیل تفاوت‌های شخصیتی افراد، بهترین و الهام‌بخش‌ترین نوع انگیزه در افراد مختلف متفاوت است.

تشویق

نوعی از انگیزه که با شکل‌های مختلف پاداش مالی و غیرمالی همراه است انگیزش تشویقی نامیده می‌شود. پاداش ناشی از انجام کار یا دست‌یابی به هدف، افراد بسیاری را تحریک می‌کند. مزایای شغلی و ترفیع کاری نمونه‌ی خوبی از عوامل تشویقی هستند که برای انگیزش افراد به‌کار گرفته می‌شوند.

ترس

در انگیزش با ترس، معمولا بر پیامدها تأکید می‌شود. این نوع انگیزه وقتی به‌کار گرفته می‌شود که با انگیزش تشویقی نتیجه‌ی دلخواه حاصل نشود. عبارت «هویج و چماق» که در دنیای کسب‌وکار رایج است در واقع اشاره به تشویق (هویج) و ترس (چماق) دارد.

تنبیه یا پیامدهای منفی یکی از شکل‌های انگیزش با ترس است. این نوع انگیزه معمولا در نظام‌های آموزشی و در مورد دانشجویان و دانش‌آموزان، همچنین در موقعیت‌های حرفه‌ای برای انگیزش کارکنان به‌کار گرفته می‌شود. به عبارتی اگر قوانین را زیر پا بگذاریم یا اهداف تعیین‌شده را تأمین نکنیم، به روش‌های مختلف جریمه می‌شویم.

موفقیت

انگیزش ناشی از موفقیت و دستاوردهای گوناگون به عنوان محرکی برای افزایش شایستگی استفاده می‌شود. ما مشتاقیم چالش‌های جدید را پشت سر بگذاریم و به اهداف‌مان برسیم، دوست داریم مهارت‌هایمان را تقویت کنیم تا اعتبار و شایستگی‌مان را هم در برابر دیگران و هم در چشم خودمان افزایش بدهیم. معمولا چنین نیازی برای موفقیت و کامیابی در طبیعت انسان‌ها وجود دارد.

اما در برخی شرایط بهره‌گیری از این نوع انگیزه نیازمند یک محرک بیرونی است. بیشتر ما از دریافت بازخورد مثبت همکاران و رئیس‌هایمان لذت می‌بریم. این بازخورد ممکن است یک «آفرین» ساده باشد ولی برای ما ارزشمند است.1

شکوفایی

نیاز به خودشکوفایی یک عامل انگیزش درونی است. اشتیاق فراوان برای افزایش دانش‌مان درباره‌ی خود و دنیای بیرون یکی از قدرتمندترین انواع انگیزه است. ما تشنه‌ی یادگیری و رشد فردی هستیم.

انگیزه‌ی رشد و شکوفایی ممکن است در میل ما به تغییر نمود پیدا کند. بسیاری از ما به دلیل ویژگی‌های شخصیتی و نوع تربیت‌مان پیوسته به‌دنبال ایجاد تغییر در دنیای درونی و بیرونی و همچنین دامنه‌ی دانش‌مان هستیم. رکود و ایستایی برای ما ناخوشایند است.

قدرت

انگیزه‌ی قدرت ممکن است به شکل میل به انحصار یا میل به کنترل کردن دیگران خود را نشان بدهد. ما به‌دنبال اختیار و انتخاب در زندگی‌مان هستیم. ما می‌خواهیم روش زندگی اکنون و مسیر زندگی آینده‌مان را خودمان تعیین کنیم.

میل به کنترل دیگران هم در بسیاری از ما وجود دارد. میل به کنترل در برخی افراد قوی‌تر است به‌اندازه‌ای که گاهی ممکن است به رفتارهای آسیب‌زا، غیراخلاقی یا خلاف قانون منجر شود. اما در موقعیت دیگر اشتیاق به قدرت تنها در حد میل به تأثیرگذاری بر رفتار دیگران است. ما می‌خواهیم دیگران مطابق خواست، زمانبندی و روش مورد‌پسند ما رفتار کنند.

اجتماع

عوامل اجتماعی مایه‌ی انگیزش افراد بسیاری هستند. این امر ممکن است در میل به تعلق به گروه و پذیرفته‌شدن توسط دسته‌ای از افراد یا میل به ارتباط با اطرافیان یا افرادی در دنیایی بزرگتر نمود پیدا کند. حس نیاز به ارتباط به دیگران در طبیعت ما انسان‌هاست، همچنین نیاز به پذیرفته‌شدن و همبستگی.

میل و اشتیاق برای کمک به دیگران و تغییر دادن زندگی آنها یکی دیگر از ابعاد انگیزه‌ی اجتماعی است. وقتی برای کمک به اطرافیان‌مان تلاش می‌کنیم یعنی انگیزه‌های اجتماعی ما را تحریک می‌کنند.

شناخت انواع انگیزه به ما کمک می‌کند نوعی از انگیزه را که برای‌مان مناسب‌تر است شناسایی کنیم؛ نوعی که در تحریک و بروز رفتار دلخواه در خودمان و دیگران مؤثرتر است. هیچ‌یک از این سبک‌های انگیزش به‌خودی‌خود خوب یا بد نیستند و نتایج حاصل از آنها بستگی به چگونگی به‌کار گرفتن آنها دارد.2

کاربرد هر انگیزه کجاست؟

بهترین کار این است که چندین انگیزه را با یکدیگر ترکیب کرده و به صورت هم زمان از آن‌ها برای رسیدن به مقاصد خود استفاده کنید؛ اما شرایط خاصی که در زندگی روزمره به وجود می‌آیند نیازمند انواع مختلفی از ترکیب انگیزه‌های گوناگون با یکدیگر هستند. برای آشنایی بیشتر با ترکیب انواع انگیزه‌های مختلف و این که هرکدام برای چه زمانی مناسب هستند، با ما همراه باشد.

انواع انگیزه برای کسب و کار

کسب و کار‌ها شرایط حساس و پیچیده­ای هستند چون شما باید علاوه بر خودتان، در اطرافیان نیز انگیزه ایجاد کنید و در مواردی باید انگیزه دیگران حتی از خودتان هم بیشتر باشد. برای این که بتوانید انگیزه کافی در خود و تیمتان را به وجود آورید، این نوع انگیزه‌ها را به خوبی به خاطر بسپارید:

انگیزه دستاورد

انگیزه پاداش

انگیزه ترس

انگیزه قدرت

انگیزه شایستگی

انگیزه نگرش

انگیزه خلاقیت

انواع انگیزه در ورزش

مشابه کسب و کار، انگیزه در ورزش نیز ممکن است فردی یا تیمی باشد. در موارد که انگیزه فردی، هر دو نوع انگیزه درونی و خارجی با یکدیگر ادغام می‌شوند مثلاً ورزشکاری که سعی می‌کند با برنده شدن در یک مسابقه شایستگی و توانایی‌های خود را به چالش کشیده و از طرفی مبلغ زیادی پول را برای برنده شدن در آن مسابقات دریافت نماید.

در موارد تیمی، انگیزه در غالب موارد از نوع خارجی بوده و روی اهداف کل تیم در جهت برنده شدن متمرکز می‌شود. البته در تیم‌هایی که ماهیت پیچیده‌تری دارند و اعضا همگی میل به پیشرفت و موفقیت یکدیگر داشته باشند، انگیزه درونی نیز کاربرد خواهد داشت. در ادامه انواعی از انگیزه مخصوص ورزش آورده شده است.

انگیزه دستاورد

انگیزه پاداش

انگیزه ترس

انگیزه قدرت

انگیزه شایستگی

انواع انگیزه برای آموزش

در شرایط آموزشی، انگیزه‌ها به جای اینکه به صورت عملی به فراگیران آموزش داده شود، حالت تئوری به خود می‌گیرد. به همین دلیل باید از تئوری‌ها و نظریه‌های توقع، برابری و هیجان برای انگیزه دادن در سیستم‌های آموزشی بهره گرفت. خوشبختانه اگر بتوانیم به نحو احسن به این تئوری‌های جامه عمل بپوشانیم، به عامل بسیار خوبی برای انگیزه دادن مبدل می‌شوند.

انواع انگیزه برای دانش آموزان

اگر دانش آموزی هستید که می‌خواهید برای تحصیل انگیزه داشته باشید یا معلم هستید و می‌خواهید به دانش آموزان خود انگیزه بدهید، پیشنهاد می‌کنیم قید تئوری‌های انگیزه که در قسمت آموزش به آن‌ها اشاره کردیم را بزنید. در این جا بهتر است با شناخت انگیزه‌های مناسبی که در ادامه آورده‌ایم، مسیر موفقیت خود را هموار کنید. انگیزه‌های مناسب دانش آموزان این موارد هستند.

انگیزه دستاورد

انگیزه پاداش

انگیزه شایستگی

انگیزه خلاقیت

سخن آخر

اگرچه انواع انگیزه به دو دسته اصلی درونی و خارجی تقسیم می‌شوند، انواع انگیزه می‌توانند بسیار متنوع و متفاوت باشند. اثرات انگیزه‌های مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد اما برای بازدهی بیشتر و عملکرد بهتر می‌توانید چند نوع انگیزه درونی و خارجی را با یکدیگر ترکیب کنید. انگیزه‌ها و کابربرد های آن ها قسمت بسیار مهمی از زندگی ما هستند و در صورتی که درست انتخاب شوند، نقش بسیار پررنگی در رسیدن ما به اهدافی که داریم خواهند داشت.3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.vista.ir
3.www.tasmimefarda.com