گیاه بلادون (Belladana) که با نام‌های “شابیزک” و “مهر گیاه” نیز در کشور ما نامیده می‌شود، یکی از گیاهان دارویی کمیاب است که خاصیت ضد تشنج، آرام کننده اعصاب و خواب آور دارد و برای درمان بیمار‌ی های مختلف از آن استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با خواص گیاه بلادون، طریقه مصرف، عوارض جانبی و هشدارهای منع مصرف آن، ادامه مطلب را بخوانید.

طبعیت گیاه بلادون از نظر طب سنتی سرد و خشک است. مهمترین خواص درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از

خاصیت خواب آور و آرامبخش

یکی از مهمترین خواص دارویی بلادون خاصیت ضد تشنج، آرام کننده اعصاب و خواب آور است، به طوری که بو کردن این گیاه نیز باعث خواب آلودگی می‌شود. آتروپین موجود در این گیاه، یک ماده ضد استفراغ است و از این رو این گیاه در بهبود حالت تهوع و رفع دریازدگی مفید است.

تسکین درد چشم

از برگ گیاه بلادون برای تسکین درد چشم استفاده می‌شود. جالب است بدانید آتروپین موجود در این گیاه باعث می‌شود در آزمایش چشم که نیاز به گشاد کردن مردمک است، مفید باشد، همچنین برای درمان ورم قرنیه و عنبیه و سوراخ شدن قرنیه هم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

کمک به درمان تومور‌های سرطانی

عصاره ریشه گیاه بلادون امروزه برای درمان تومور‌های سرطانی کاربرد دارد.

کاهش ترشحات بدن

گیاه بلادون ترشحات بدن از جمله بزاق دهان، خلط و عرق را کاهش می‌دهد و از همین رو از خواص گیاه بلادون در طب سنتی برای کاهش تعریق بیماران مبتلا به سل و علائم تب مالت استفاده شود.1

بهبود درد مفاصل

از دیگر خواص گیاه بلادون تسکین درد مفاصل و کمک به درمان بیماری واریس است. به این منظور ریشه گیاه پودر شده و به صورت ضماد استفاده می‌شود.

باز کردن مجاری تنفسی

از این گیاه برای باز کردن مجاری تنفسی در بیماران مبتلا به آسم، درمان سیاه سرفه‌های کهنه و دیر علاج استفاده می‌شود و امروزه از عصاره این گیاه در شربت‌های گیاهی تسکین سرفه استفاده می‌شود.

رفع لکه‌های سیاه پوست

استفاده از برگ گیاه بلادون به ویژه برگ‌های سبز و شاداب گیاه، برای رفع لکه‌های سیاه پوست مفید است به این منظور برگ گیاه را به مدت یک هفته هر روز روی پوست ماساژ دهید.

کاهش علائم قاعدگی و یائسگی

گیاه بلادون علائم یائسگی و قاعدگی را کاهش می‌دهد.

خنثی کردن اثرات بمب‌های شیمیایی

آتروپین که یکی از ترکیبات مؤثره گیاه بلادون است، برای خنثی کردن اثر‌های سوء ناشی از بمب‌های شیمیایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.1

خواص بلادون در یک نگاه

بلادون بر روی اعصاب تأثیر می‌گذارد و در نتیجه آرام کننده و ضد تشنج است.

برای درمان آسم و سیاه سرفه می‌توان از بلادون استفاده کرد.

برای بی‌اختیاری ادرار مفید می‌باشد.

برای درمان سرعت انزال می‌توان از بلادون استفاده کرد.

دردهای معده را از بین می‌برد.

قلنج‌های ناشی از سرب را درمان می‌کند.

یبوست‌های مقاوم را از بین می‌برد.

برای دردهای آپاندیس مفید است.

برای ناراحتی‌های بواسیر مفید می‌باشد.

برای دریاگرفتگی خوب است.

قلنج‌های کبدی و کلیوی را از بین می‌برد.

برای اسپاسم‌های ناحیه مقعد و واژن مفید است.

برای ترشح فراوان عرق مفید است.

عرق شبانه مسلولین را از بین می‌برد.

آتروپین موجود در بلادون باعث می‌شود که استعمال خارجی آن جهت چشم، باعث بازشدن مردمک گردد و برای درمان ورم قرنیه و عنبیه و سوراخ شدن قرنیه هم می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

آتروپین ماده ی ضد استفراغ هم هست و در مسافرت های مختلف به صورت قطره یا قرص به آن هایی که دچار حالت مسافرت زدگی و استفراغ می گردند، می خورانند.

سوزاننده اخلاط مضر است.

پوست آن جهت تقویت مو استفاده می‌شود.2

نحوه مصرف گیاه بلادون

ریشه، برگ و میوه‌های گیاه بلادون خاصیت درمانی دارند و آلکلویید‌های دسته روپان مانند هیوسیامین‌ها و آتروپین، از مهمترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه هستند. برای استفاه از خواص گیاه بلادون در درمان بیماری‌ها، حدود یک گرم از برگ و گل و میوه و ریشه آن را در دو لیتر آب جوش به مدت پانزده دقیقه دم می‌کنند و می‌خورند.

معرفی گیاه بلادون

مهر گیاه، شابیزک، شاه بیزک، بلدن، بلادانه و ست الحسن از نام‌های دیگر گیاه بلدون است. این گیاه از تیره سیب زمینی، پایا و با ارتفاعی بین ۵۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر است و برگ‌های آن بیضی شکل، منفرد، نوک تیز و کرکدار هستند. میوه گیاه بلادون به اندازه یک گیلاس کوچک، آبدار و دارای دانه‌های کوچک است که ابتدا سبز رنگ است و بعد از مدتی سیاه می‌شوند. بلادون بومی انگلستان و ولز است و در کشور ما در نواحی شمالی مانند گیلان، طوالش، چالوس و اسالم می‌روید.

 مضرات بلادون (عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف)

گیاه بلادون از گیاهان دارویی خاص است که مصرف خودسرانه آن به هیچ عنوان توسط افرادی عادی توصیه نمی‌شود.

مهمترین عوارض جانبی این گیاه  و هشدارهای مصرف آن عبارتند از:

استفاده زیاد و بو کردن بلادون به ویژه برگ‌های گیاه، ممکن است باعث سکته شود.

خوردن گیاه توسط کودکان خطرناک بوده، باعث استفراغ و اسهال شدید و در موارد حاد منجر به مرگ می‌شود.

قرمزی پوست و خشکی دهان، مشکل دفع ادرار و یبوست از عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه گیاه است.

کسی که در اثر مصرف زیاد گیاه بلادون مسموم شود، عوارض خفگی در او پیدا شده، گونه‌اش سرخ و چشمش بالا می‌آید و باد می‌کند. سایر علائم مسمومیت با این گیاه، گشادی مردمک چشم، قرمزی صورت، براق و درخشان شدن چشم، سردرد، کف کردن دهان، هذیان گویی، تلو تلو خوردن و نداشتن قدرت حرکت است.
تمام قسمت‌های این گیاه به شدت سمی است و ممکن است کودکان میوه آن را که شبیه به میوه آلبالو است بخورند و موجب مرگ آن‌ها شود.

سخن پایانی

بلادون از گیاهان نسبتا کمیاب دارویی است و قبل از کشف آنتی بیوتیک، پزشکان از خواص گیاه بلادون برای درمان بیماری‌های عفونی استفاده می‌کردند. امروزه نیز علاوه بر خواص درمانی گفته شده گیاه در طب سنتی، از مواد مؤثره بلادون، در صنایع داروسازی برای مداوای ورم ملتحمه و بیماری‌های صفراوی و مجاری ادرار، تسکین درد‌های شدید و همچنین برای درمان آسم استفاده می‌شود. همانند سایر گیاهان دارویی، استفاده خودسرانه و زیاده‌روی در مصرف گیاه بلادون و فراورده‌های جانبی تهیه شده از آن، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

همچنین در نظر داشته باشید افراد عادی حق استفاده از آن را ندارند، مگر زیر نظر پزشک متخصص! در صورت داشتن اطلاعات بیشتر یا تجربه مصرف این گیاه، می‌توانید از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما و سایر خوانندگان در ارتباط باشید.3

پی نوشت:
1.www.pezeshk.us
2.www.tabaye.ir
3.www.shomanews.com