علی بن الحسین(علیه السلام) مشهور به زین‌العابدین و سجاد، چهارمین امام شیعه است که بنا به قول مشهور، در سال 38 هجری متولد شده است[ تواریخ النبی و الآل، ص 29؛ به نقل از: الارشاد، ص 284؛ ].روز تولد آن حضرت در منابع مختلف[ اعلام الوری، ص 256. ]، نیمه جمادی‌الاولی دانسته شده است و برخی دیگر در پنجم شعبان دانسته‌اند[ کشف الغمه، ج 2، ص 105.].
از دیدگاه بیشتر مورخان، مادر امام سجاد(علیه السلام)، دختر یزدگرد سوم – آخرین پادشاه ساسانی – است[ در این باره از امام به عنوان «ابن الخیرتین، فخیره من العرب القریش، و من العجم الفارس و کانت امه ابنه کسری»، یاد شده و شعری هم درباره امام سجاد(علیه السلام) به ابوالاسود دئلی (م69هـ.) نسبت داده شده است.].
نام آن بزرگوار «علی»، کنیه مشهورش[ اربلی، ‌کشف الغمه، ج 2، ص 260.] «ابوالحسن»[ کنیه های دیگر آن حضرت عبارتند از: ابومحمد،‌ ابوالقاسم و ابوبکر. ر.ک: شیخ طبرسی، اعلام الوردی، ج 1، ص 480.] و لقب های معروفش «زین العابدین»، «سیدالعابدین» و «سجاد»[ طبرسی، همان،‌ ج 1، ص 480.] است.
یکی از محققان درباره این لقب ها می نویسد: «بیشتر کسانی که این لقب ها را به آن حضرت داده اند، نه شیعه بودند و نه او را امام و منصوب از جانب خدا می دانستند؛ اما نمی توانستند آن چه را در او می بینند، نادیده بگیرند. هریک از این لقب ها نشان دهنده مرتبه ای از کمال نفس و درجه ای از ایمان و مرحله ای از تقوا و پایه ای از اخلاص است و بیان کننده اعتماد مردم به دارنده این لقب هاست. سید عابدان، پیشوای زاهدان (قدوة الزاهدین)، مهتر پرهیزکاران(سیدالمتقین)، امام مؤمنان، زیور صالحان(زین الصالحین)، چراغ شب زنده داران (منارالقانتین)، صاحب پیشانی پینه بسته (ذوالثَفَنات)، نمونه هایی از این القابند. آن حضرت در حقیقت، مظهر نمایان این صفت ها بوده است و این گفته ای است که همگی برآنند»[ سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(علیه السلام)، ص 8.].
همچنین «سعید بن مسیب، یکی از محدثان مشهور درباره امام سجاد(علیه السلام) می‌گفت: «ما رأیت أورع من علی بن الحسین»؛ «هیچ کس را با تقواتر از علی بن الحسین ندیدم».
امام سجاد(علیه السلام) همسری به نام «ام عبدالله» داشت. وی دختر بزرگوار امام حسن مجتبى(علیه السلام) مى باشد.
ام عبدالله از زنان با فضیلتى است که در بسیارى از افتخارهاى معنوى، در عصر خویش یگانه بوده است. از آن جمله این که وى هم دختر امام و هم همسر امام و هم مادر امام مى باشد.
همسرى ام عبدالله با امام سجاد(علیه السلام)، دو نسل امامت را به هم پیوند داد و نتیجه این پیوند، یگانه فرزندى بود که باقر العلوم نام گرفت و خط امامت را تداوم بخشید.