میخک در طب سنتی ایران

در طب سنتی ایران در جهت تقویت لثه و درد دندان بارد و رفع بدبوی دهان کاربرد داشته است. از میخک در بیماری‌های گوارشی مانند فواق (سکسکه) وجشاء (آروغ) و بیماری‌های رحم و بیماری‌های تنفسی مانند سرفه استعمال می‌شود.
 

خواص طبیعی گل میخک

خشک شده غنچه درخت از دو هزار سال بیش به عنوان ادویه به کار می رفته است. از نظر طب قدیم ایران میخک خیلی گرم و خشک است و دارای خواص بسیاری است.

ـ برای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آن را روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.

ـ میخک تقویت کننده مغز می باشد و کسانی که حافظه ضعیف دارند باید از دم کرده میخک استفاده کنند.

ـ میخک از سرطان جلوگیری کرده و حتی درمان کننده سرطان می باشد.

ـ حالت تهوع و استفراغ را برطرف می کند، بدین منظور می توان 2 قطره از اسانس میخک را در یک لیوان ریخت و نوشید و یا از یک فنجان دم کرده میخک استفاده کرد.1
 

ارزش غذایی میخک

میخک حاوی فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیاری است، بنابراین استفاده از آن به صورت کامل یا پودر شده برای طعم‌دهی به غذا‌ها می‌تواند برخی از این مواد را به بدن برساند. یک قاشق چایخوری پودر میخک (معادل ۲ گرم)، حاوی ارزش غذایی زیر است.
 

فیبر می‌تواند به جلوگیری از یبوست و بیرون‌روی منظم کمک کند. ویتامین C نیز بر سیستم ایمنی بدن اثرات مثبتی دارد و ویتامین K یک ماده مغذی مهم برای لخته شدن خون است. همزمان، منگنز یک ماده اساسی برای حفظ عملکرد مغز و ساخت استخوان‌هایی قوی است. علاوه بر این مواد مغذی، میخک حاوی مقادیر کمی کلسیم، منیزیم و ویتامین E است.2
 

حقایق علمی درباره خواص میخک

میخک از گل میخک که روی درخت می‌روید، به دست می‌آید و از خانواده گیاهانی موسوم به موردیان است. میخک گیاهی همیشه‌سبز است و در نواحی استوایی و نیمه‌گرمسیری می‌روید. بخش‌های مختلف این گیاه یعنی ساقه، غنچه خشک‌شده و برگ‌های آن برای تولید دارو و… استفاده می‌شود. روغن میخک هم دارای خواص درمانی است.

هزاران سال است که در چین و هند از خواص دارویی میخک در کنار استفاده از آن به عنوان ادویه بهره می‌برند:

در طب هندی آیورودا از میخک برای رفع بوی بد دهان و پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌کنند.

در طب چینی از میخک برای افزایش میل جنسی استفاده می‌شود.

میخک‌ آسیا‌شده در درمان بریدگی‌های سطحی مفید است.

چای میخک برای تسکین احتقان کاربرد دارد.

از روغن میخک برای درمان نفخ شکم، ترک های پوستی و سردرد استفاده می‌شود.

جالب است بدانید که با اضافه کردن چند قطره روغن میخک به آب می‌توانید حشرات مزاحم را هم دور کنید.3
 

خواص داروئی

میخک یعنی خشک شده غنچه درخت میخک از دو هزار سال پیش بعوان ادویه بکار می رفته است . میخک از نظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشک است و دارای خواص بسیاری است .

1) برای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آنرا روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید .

2) میخک تقویت کننده مغز می باشد و کسانیکه حافظه ضعیف دارند باید از دم کرده میخک استفاده کنند.

3)میخک از سرطان جلوگیری کرده و حتی درمان کننده سرطان می باشد .

4)برای رفع سردرد مفید است

5)در برطرف کردن فلج و لقوه موثر است

6)ضعف اعصاب را درمان می کند

7)برای رفع تنگی نفس مفید است

8)کسانیکه مبتلا به بیماری وسواس هستند برای درمان آن باید میخک بخورند

9)مقوی معده و جهاز هاضمه است

10)کبد و کلیه را تقویت می کند

11)سکسکه را برطرف می کند

12)برای تقویت نیروی جنسی سرد مزاجان مفید است بدین منظور باید 2 گرم از پودر میخک را با شیر مخلوط کرده و هر روز بمدت یک هفته از آن استفاده کرد

13)کسانیکه قطره قطره ادرار می کنند برای درمان آن باید چای میخک بنوشند

14)میخک اشتها آرو است

15)بدن را تقویت می کند

16)برای ترمیم قرنیه چشم و برطرف کردن لکه در چشم ، می توان چند قطره از محلول آبی میخک در چشم بچکانید .

17)میخک تب بر است

18)میخک کرم کش است و داروهای کرم کش دارای میخک می باشند

19)برای گردش خون و قلب مفید است

20)اسهال و دل درد را تقویت می کند

21)برای درمان کمردرد، چای میخک و یا دو قطره اسانس میخک را با آب گرم و یا چای مخلوط کرده و بنوشید .

22)نوشیدن یک فنجان چای میخک بعد از غذا گاز و درد معده را از بین می برد

23)استفاده از میخک گرفتگی عضله را از بین می برد.1
 

عوارض جانبی مصرف میخک

مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی، عوارض متعددی برای روغن میخک اعلام کرده است. این روغن ممکن است باعث سوزش پوست، چشم، مشکلات تنفسی و یا واکنش آلرژیک بر روی پوست شود. این روغن همچنین قابل اشتعال است و اگر بلعیده و وارد مجاری هوایی شود، می‌تواند کشنده باشد.

افزون بر این، میخک می‌تواند باعث افزایش خونریزی شود یا واکنش بدن به وارفارین را افزایش دهد. بسیار اهمیت دارد که پیش از مصرف محصولات گیاهی و مکمل‌ها، با پزشک متخصص مشورت کنید تا از عوارض جانبی بالقوه آگاه شوید.2
 

کاربرد‌های میخک

میخک به دلیل داشتن طعم و بوی قوی در آشپزی بسیار پرکاربرد است. بسیاری از غذا‌ها شامل میخک هستند. این گیاه همچنین ماده تشکیل دهنده کچاپ و برخی دیگر از سس‌هاست.

در صنعت عطرسازی نیز از میخک استفاده می‌شود و روغن آن به صورت جدگانه به عنوان یک روغن اسانس به فروش می‌رسد. میخک معمولا در آیورودا، که طب سنتی هند است، به کار می‌رود. همچنین از آن به طور سنتی برای بی‌حسی استفاده می‌شود.2
 

نحوه استفاده از میخک

عطر و طعم میخک تند است و می‌توان از آن به شکل آسیاشده یا عادی در غذاهای مختلف بهره برد. به واسطه طعم تند و خاص این ماده برای تهیه سُس‌هایی نظیر سُس کچاپ و سُس ووسترشر هم استفاده می‌شود. در ترکیب برخی عطرها هم میخک وجود دارد.

روغن این گیاه هم معطر است. شیوه استفاده از میخک در شیرینی‌ها و غذاها، مشابه شیوه مصرف زنجبیل و دارچین است. مواد مغذی موجود در یک قاشق چای‌خوری (حدود ۲.۱ گرم) از میخک آسیاشده به شرح زیر است:

شش کیلوکالری انرژی؛

۰.۱۳ گرم پروتئین؛

۰.۲۷ گرم چربی کلی؛

۱.۳۸ گرم کربوهیدرات؛

۰.۷ گرم فیبر.

این مقدار از میخک آسیاشده دارای ۱.۲۶۳ میلی‌گرم منگنز است که ۶۳ درصد از مقدار منگنز لازم برای مصرف در روز را فراهم می‌کند.3

پینوشتها
1.www.asriran.com
2.www.setare.com
3.www.chetor.com