عوامل روان‌شناختی و جامعه‌شناختی متعددی در گرایش به بدحجابی مؤثر است که بدون توجه به عوامل و ریشه های گرایش به بدحجابی نمی توان به‌خوبی در این زمینه امر به معروف و نهی از منکر نمود. برخی از این عوامل که باید مدّ نظر داشت از قرار ذیل می باشد:

جوّ زدگی

برخی دختران و زنان، به لحاظ جوّ غالب جامعه، گرایش به بدحجابی دارند و به نوعی هم رنگی با دیگران برای آنها مهم است.[ دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، 1387 ش، دوم، ص106.]

ضعف شخصیت

می‌توان ادعا کرد که بخش عمده ای از پدیده خودنمایی، خودآرایی، آرایش های غلیظ و بی حجابی در معرض جامعه، از آثار و عوارض شوم ضعف شخصیتی است.[ سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، قم، نور السجاد، 1388ش، اول، ص72.]
آنان در حقیقت خودشان نیستند بلکه هر لحظه به رنگی و جلوه‌ای خود را می‌آرایند.[ دکتر محمدرضا شرفی، روش‌های کاربردی امر به معروف و نهی از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر، 1387 ش، دوم، ص106.]

مرد انگاری

فمینیسم یکی از مظاهر عصر پست مدرنیسم محسوب می‌شود و پیامدهایی به‌دنبال خود دارد. مانند مرد انگاری دختر ها و زنان به‌گونه ای که از جهت کار و پوشش میان خود و مردان تفاوتی نمی بینند![ همان.]

تربیت خانوادگی

مادرانی که دختران خردسالشان را به پوشش مناسب عادت نمی دهند، در سال‌های بعد نیز، رعایت حجاب برای آنان مشکل است و شاید استفاده از لباس های تنگ و کوتاه برای آنها عادی باشد و این نوع پوشش ها و رفت و آمدها جزو فرهنگ خانوادگی آنها می باشد.[ همان، ص107.]

ضعف مدیریت مرد

مردانی که از قاطعیت و صراحت در خصوص حجاب، برخوردار نیستند، به طور ضمنی به آن‌ها اجازه استفاده از هر نوع پوشش را می‌دهند.[ همان.]
در هر صورت امر به معروف و نهی از منکر بدحجاب در دو سطح باید صورت پذیرد:

الف. در سطح عمومی و کلان

با فرهنگ سازی و برطرف نمودن زمینه های گرایش به بدحجابی همچون ممانعت از تولید مُدهای هنجارشکن و حمایت از تولید مدهای مناسب، تبلیغ صحیح حجاب اسلامی در رسانه و… صورت می پذیرد.

ب. سطح خصوصی و محدود

در این سطح که بیشتر مربوط به اعضای خانواده و دوستان و آشنایان می شود، زمینه برقراری ارتباط و گفت‌وگوهای دوجانبه بیشتر فراهم است و امکان برنامه ریزی بیشتری وجود دارد.

راهکارها

الگوهای موفق

انسان به طور طبیعی الگوگزین و الگوپذیر است .پیوسته در این اندیشه است تا ارزش هایی را که باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد و خود را همانند آن الگو بسازد، اما از تحقیر و عقب افتادگی نیز گریزان است. اگر الگوهایی را پیش‌رو داشته باشند که از چهره های موفق در خانواده و اجتماع و دانشگاه و باحجاب باشند، به خوبی دغدغه ذهنی او حل می شود و می تواند از آنها الگو بگیرد.

تصحیح باورها

یکی از عواملی که طی سال های اخیر نقش مؤثری در ترویج بدحجابی داشته القاء برخی باورهای غلط و عوام فریب می باشد که متأسفانه حتّی این نوع از باورها در برخی از فیلم های سینمایی ایرانی نیز ترویج می شود به عنوان نمونه به دختران چنین القاء می شود که حضور آرایش کرده دختران در جامعه باعث جذابیت آنها و ازدواج سریع تر آنها می شود. اگر چنین باوری صحیح بود باید شهرهایی همچون تهران که در آن بدحجابی فراوان است دختری در خانه نمی ماند و حال آن‌که نه تنها این‌گونه نیست بلکه آمارها گویای آن است که بالاترین سن ازدواج دختران مربوط به همین کلان شهرها می باشد.

توجیهات بی پایه

برخی می گویند: «دلت باید پاک باشد» این درحالی است که رابطه مستقیمی میان ظاهر انسان و باطن وجود دارد. و به تعبیری:
از کوزه همان برون تراود که در اوست
در روایتی علی(علیه السلام) می فرماید:
«لِکُلِّ ظَاهِرٍ بَاطِنٌ عَلَی مِثَالِهِ فَمَنْ طَابَ ظَاهِرُهُ طَابَ بَاطِنُهُ وَ مَا خَبُثَ ظَاهِرُهُ خَبُثَ بَاطِنُه»[ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص،479 ح 11014.]؛ «برای هر ظاهری باطنی همانند ظاهر هست. پس هر که ظاهرش پاک باشد باطنش نیز پاک است و هر که ظاهرش پلید است، باطنش نیز پلید است».
و یا در روایت دیگر فرموده اند:
«مَنْ حَسُنَتْ سَرِیرَتُهُ حَسُنَتْ عَلَانِیَتُه»[ همان، ص254، ح 5341.]؛ «هرکس درونش نیکو باشد، ظاهرش نیز نیکو می گردد».[ تربیت فرزند و غیرت انسانی و الهی، اصلاح ظاهر، اولین محور تربیت، آیت الله شیخ مجتبی تهرانی، شماره 19781، 13 آبان 1389،صفحه معارف.]

تبیین مقام زن

در تجزیه و تحلیل دلایل بد حجابی و خودآرایی زنان، درمی یابیم عدهّ ای از زنان برای مطرح کردن خود دست به چنین اعمالی می زنند.[ سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، ص73.]
لذا شناسایی و تبیین قابلیت ها و توانایی های زنان و دختران، یادآوری چهرهای ماندگار و برجسته زنان مسلمان در طول تاریخ، برشمردن آمار و ارقام هایی از فعالیت های سیاسی و اجتماعی و علمی کشورهای مسلمان، تحلیل و توصیف نقش های سرنوشت‌ساز زنان در تاریخ صدر اسلام، تبیین نقش زنان در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کشورمان ایران و مباحثی ازاین دست که تبیین کننده مقام زن و جایگاه والای شخصیتی آنان است موجب رشد و تقویت روحیه ی خودارزشمندی زن بوده و نقش مهمی در کنار گذاشتن بدحجابی خواهد داشت.

آموزش حجاب

بسیاری از خانم ها اگر در مقاطع مختلف تحصیلی و یا از طریق رسانه ها چگونگی رعایت حجاب را آموزشی ببینند، انگیزه با حجاب شدن در آنها به‌وجود می آید.[ همان،‌ ص76.]

نظارت بر رسانه ها

فراموش نکنیم که تبلیغات و رسانه ها مانند ماهواره، اینترنت، تلفن همراه، گاهی آموزش و تأثیر منفی دارند و لازم است استفاده از این رسانه ها در محیط خانه ضابطه مند شود.[ همان.]

کنترل دوستان

گاهی بی حجابی از سوی دوستان شخص تشدید می شود، بنابراین باید سعی شود بین او و دوستانش فاصله قرار دهید. البته این کار باید به صورت تدریجی و با ظرافت انجام شود؛ ابتدا باید خود شما ارتباطتان را با او بیشتر کنید و با او رفیق شوید و به گونه ای وقت او را پر کنید که کمتر فرصت رفت و آمد با دوستانش را داشته باشد. اگر قصد دارد به خرید از بازار یا هر تفریح دیگری برود، در صورت امکان شما هم با او همراه شوید.

بیان دیدگاه اندیشمندان

عفاف و حجاب خواسته ای فطری و بسیار فراتر از توصیه یک دین خاص است و سخنان شخصیت های معروف جهان این ادعا را ثابت می کند. این شخصیت ها ضمن توجه به عفاف و حجاب، دلایل مهمی را هم برای آن مطرح کرده اند که می تواند مورد استفاده قرار گیرد؛

برتراند راسل (فیلسوف)

از لحاظ هنر مایه تأسف است که به آسانی بتوان به زنان دست یافت و خیلی بهتر است که وصال زنان دشوار باشد.

چارلی چاپلین (بازیگر معروف کمدی)

دخترم هیچ کس و هیچ چیز دیگر را در این جهان نمی توان یافت که شایسته آن باشد که دختری ناخن پای خود را به خاطر آن عریان کند… برهنگی بیماری عصر ماست. به گمان من تن عریان تو باید از آن کسی باشد که روح عریانش از آن توست.

ویل دورانت (مورخ معروف)

زنان دریافتند که دست و دل بازی مایه طعن و تحقیر است، اما رعایت عفّت، زن را توانا می سازد که با جست و جوی بیشتری عاشق خود را، یعنی کسی را که افتخار پدری فرزندان او را خواهد داشت، برگزیند.

ماهاتما گاندی (رهبر انقلاب هند)

«زن با این‌که به ظاهر در صدد آزادی برآمد، ولی در واقع وسیله هوس رانی مرد قرار گرفت. من ترجیح می دهم که نسل انسان نابود شود تا این‌که بماند و با تبدیل زن – این یا ظریف ترین مخلوق الهی – به یک وسیله ابزار عیاشی و شهوت رانی مرد، از هر حیوانی پست تر گردد. تا در اجتماع وجود زن وقف لذت بخشیدن به مرد است، ما همه به نام مرد باید سر از شرم به زیر افکنیم».[ پیام پیشگیری، شماره 32-سال ششم، آذر 1390 – 122 -125.]

آگاه‌سازی نسبت به توطئه دشمنان

آگاه سازی دختران و زنان از نقشه ها و توطئه های دشمنان برای کشف حجاب در طول تاریخ و بیان ماجراهای سرنوشت ساز مربوط به حجاب در کشورهای اسلامی همچون اسپانیا در قرن هفتم هجری و جنگ روسری در برخی کشورها در زمان کنونی، عامل خوبی برای شناخت مهم بودن حجاب در جامعه اسلامی است.[ سیف الله نحوی، نقش خانواده در پیشگیری از انحرافات، قم، نورالسجاد، 1388ش، اول، ص78.]

تبیین فلسفه و فواید حجاب

با بیان فلسفه حجاب و نتایج دنیوی و اخروی می توان افراد بدحجاب را متقاعد نمود.
اصل حجاب و پوشش زنان علاوه بر این‌که فرمان مهم خداوند است، دربردارنده حکمت ها و مصلحت هایی است که به برخی از آنها اشاره می شود؛
باید دانست احکام الهی بیش از آن که به محدودیت لذت ها بیانجامد به ماندگاری لذت ها و پایداری نشاط و خوشی ها می انجامد از این‌رو اگر چه حجاب از یک سو برای خانم ها محدودیت است و موجب خستگی و زحمت اما از سوی دیگر اوج احساسات را سالم نگه می دارد و عاطفه ها و محبت ها را در کانون گرم خانواده متمرکز می سازد و زن و مرد را از بی تفاوتی نسبت به همدیگر در نظام خانواده نجات می دهد. این بحرانی است که هم اکنون دامن گیر جوامع غربی شده است، به طوری که در هنگامه برپایی کانون خانواده، که براساس عشق و محبت باید تحکیم شود و مهم ترین ابزار آن میل جنسی نسبت به یکدیگر است این میل رو به افول گذاشته و بنیان خانواده ها را متزلزل ساخته است، و عشق و عاطفه آن دو، در سال های قبل از ازدواج و بعد از ازدواج در میان افراد متعدد پخش شده است و تمرکز خود را از دست داده است.
علاوه بر این‌که حجاب همانند صدفی است که گوهر را درخشنده و بدون خدشه در خود نگه می دارد در حالی که مروارید کف خیابان با انواع خطرها و خدشه ها و پایمال شدگی ها روبه‌رو می شود و زیبایی ها خود را به طور زودگذر و ناپایدار از دست می دهد. به همین جهت امام علی(علیه السلام) فرموده است:
«صیانة المرأة انعم لحالها و ادوم لجمالها»؛ «خویشتن داری زن خوشایندتر برای حال او و پایدارتر برای زیبایی اوست». [ جهت مطالعه بیشتر ر.ک:
– مسئله حجاب، شهید مطهری؛
– پوشش زن در اسلام، محمد اشتهاردی؛
– حجاب شناسی، حسین مهدی‌زاده؛
– پوشش زن در گستره تاریخ، طیبه پارسا؛
– فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، دکتر حداد عادل.]