استقامت در دین

از آنجا که مشرکان بر آیین گذشتگان و نیاکان خود پافشاری می کردند در این آیه تأکید می کند گمراهی آنان شما را به تردید و سستی در دین نکشاند به عبارت دیگر آیه شریفه در این مقام است که بفرماید اگر شما خود اهل هدایت باشید ضلالت کفار شما را آسیب نمی رساند.[ سید محمدباقر موسوى همدانى، ترجمه تفسیر المیزان ، قم ، دفتر انتشارات اسلامى جامعه ى مدرسین حوزه علمیه قم ، 1374 ش ، پنجم ، ج 6، ص261.]

امر به معروف بخشی از اصلاح خود

علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می فرماید:
«دعوت به خدا و امر به معروف و نهی از منکر خود یکی از شؤون به خود پرداختن و راه خدا پیمودن و وظیفه الهی را انجام دادن است، با این حال چه جای این است که کسی احتمال دهد آیه مورد بحث با آیات دعوت به دین و امر به معروف و نهی از منکر منافات دارد یا ناسخ آنها است؟ با این‌که خدای سبحان امر به معروف و نهی از منکر را یکی از مشخصات روحی اسلام بلکه یکی از پایه هایی نامیده که دین خود را بر آن اساس بنا نهاده و استوار ساخته است».[ سید محمدباقر موسوى همدانى، ترجمه تفسیر المیزان ، قم ، دفتر انتشارات اسلامى جامعه ى مدرسین حوزه علمیه قم ، 1374 ش ، پنجم ، ج 6، ص242.]

اشاره به شرایط تأثیر امر به معروف

این آیه اشاره به شرایطی دارد که امر به معروف و نهی از منکر تأثیرگذار نمی شود، در این صورت بعضی از افراد ناراحت می شوند که با این حال، تکلیف ما چیست؟ قرآن به آنها پاسخ می دهد که برای شما هیچ جای نگرانی وجود ندارد زیرا وظیفه خود را انجام داده اید، و آنها نپذیرفته اند و یا زمینه پذیرشی در آنها وجود نداشته است، بنابراین زیانی از این ناحیه به شما نخواهد رسید.
چنان که از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره این آیه سؤال کردند و حضرت فرمودند:
«وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اصْبِرْ عَلی ما أَصابَکَ حَتَّی إِذَا رَأَیْتَ شُحّاً مُطَاعاً وَ هَوًی مُتَّبَعاً وَ إِعْجَابَ کُلِّ ذِی رَأْیٍ بِرَأْیِهِ فَعَلَیْکَ بِنَفْسِکَ وَ دَعْ عَنْکَ أَمْرَ الْعَامَّةِ»[ مصباح الشریعة، ترجمه مصطفوى، متن، ص269.]؛ «امر به معروف کنید و نهی از منکر، اما هنگامی که ببینید، مردم دنیا را مقدّم داشته و بخل و هوی بر آنها حکومت می کند و هر کس تنها رأی خود را می پسندد (و گوشش بدهکار سخن دیگری نیست) به خویشتن بپردازید و عوام را رها کنید»[ تفسیر نمونه، ج 5، ص110- 111.].
از مجموع مطالب گفته شده به دست می آید این آیه شریفه نه تنها هیچ گونه تعارضی با دستور امر به معروف و نهی از منکر ندارد بلکه بر هرچه بهتر پیاده شدن این فریضه دینی در جامعه اسلامی تأکید می ورزد و در هر حال شک نیست که مسئله امر به معروف و نهی از منکر از مهم‌ترین ارکان اسلام است که به هیچ‌وجه نمی توان شانه از زیر بار مسئولیت آن خالی کرد، تنها در موردی این دو وظیفه ساقط می شود که امیدی به تأثیر آن نباشد و شرایط لازم در آن جمع نگردد.[ همان.]