1.
افتخار قمى ها به حضور حضرت معصومه علیهاالسلام  
در شهر قم
هنگامى
که خبر ورود حضرت معصومه علیهاالسلام به ساوه و بیمارى ایشان، به شیعیان اشعرى قم
رسید، آنها تصمیم گرفتند به استقبال حضرت معصومه علیهاالسلام بروند و از آن حضرت
جهت تشریف فرمایى به قم دعوت کنند. در میان آنها موسى بن خزرج بن سعد اشعرى حضور
داشت. او وقتى به کاروان حضرت معصومه علیهاالسلام رسید، مهار شتر ایشان را گرفت و
به قم آورد و در خانه خود مهمان نمود. حضرت معصومه علیهاالسلام شانزده یا هفده روز
در خانه موسى بن خزرج بسترى بودند تا از دنیا رفتند. [1]
 
2.
محل سکونت حضرت
حضرت
معصومه علیهاالسلام پس از ورود به قم در منزل موسى بن خزرج اقامت گزیدند. این منزل
به همین دلیل از دیر   زمان مورد توجه شیعیان قرار دارد و هم
اکنون نیز با نام «ستیه» زیارت گاه مشتاقان آن حضرت مى باشد. [2]
نام دیگر این محل «بیت النور» است که برخى به اشتباه آن را بیت التنور نامیده اند.
با این توجیه که ایشان در مدت اقامت در آنجا نان مى پخته اند. اما با توجه به
بیمارى حضرت در مدت اقامت و مهمان نوازى قمى ها این توجیه، پذیرفتنى نیست. [3]
 
3.
مرقد مطهر حضرت
قبر شریف
حضرت معصومه علیهاالسلام در زیر ضریح فعلى داخل یک سرداب (زیرزمین) واقع شده و در
آن سرداب بعد از حضرت معصومه علیهاالسلام بانوان جلیل القدر دیگرى در جوار حضرت دفن
شده اند که عبارتند از :
الف)
زینب دختر امام جواد علیه السلام ؛
ب) امّ  
محمد نوه امام جواد (دختر موسى بن جواد علیه السلام )؛
ج)
میمونه نوه امام جواد (دختر موسى بن جواد علیه السلام )؛
د)
بُرَیهیه نوه امام جواد (دختر موسى بن جواد علیه السلام )؛
ه) امّ  
و) ام  
حبیب کنیز یکى از نوادگان حضرت جواد علیه السلام (پسر نوه امام
جواد ـ محمد بن احمد بن موسى الجواد) [4]
پس مناسب
است در زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام آن مخدرات و بانوان بزرگ نیز اینگونه زیارت
شوند « السلام علیکُنّ یا بناتَ رسول اللّه  »
یا بگوییم: « السلام على رسول اللّه  و على ذریة رسول
اللّه ».
امامزادگان دیگرى که تا سال 3855   ه. ق در مقبره حضرت معصومه
علیهاالسلام خارج سرداب دفن شده اند چندین نفر هستند :
الف.
امامزاده حسین نواده پنجم امام صادق علیه السلام ؛
ب.
امامزاده حمزه از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
ج.
امامزاد ابوجعفر از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
د.
امامزاده ابوالقاسم از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
ه.
امامزاده على بن حمزه از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
و.
امامزاده ابوعلى از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
ز.
امامزاده ابوجعفر ثانى؛
ح.
امامزاده ابومحمد از نوادگان امام سجاد علیه السلام ؛
و… [5]
اولین
سایه بان مقبره شریف حضرت معصومه علیهاالسلام را خاندان اشعرى بنا نمودند. حضرت
زینب دختر امام جواد علیه السلام نیز گنبد و بارگاهى با آجر و سنگ و گچ بر روى مرقد
مطهر ساخت و در هر دوران صحن و سراى حضرت پرشکوه تر گشت تا اینکه در زمان صفویّه
گسترش حرم به اوج خود رسید و حرم فعلى از آثار همان دوره است .
 
4.
سیره بزرگان
مرحوم
آیه اللّه  مرعشى نجفى قدس سره ـ که در ابتداى کتاب، حکایت اقامت ایشان در قم گفته
شد ـ در مدت شصت سالى که در شهر مقدس قم اقامت داشتند سحرها اولین زائر حضرت معصومه
علیهاالسلام بودند. ایشان در طول سال ـ چه شب هاى سرد
زمستان و چه شب هاى کوتاه تابستان ـ قبل از اذان صبح در پشت در حرم به انتظار
مى ایستادند تا پس از باز شدن درها اولین زائر حضرت باشند .
مرحوم
علامه طباطبایى قدس سره غروب هاى ماه رمضان با پاى پیاده با کهولت سن به حرم حضرت
معصومه علیهاالسلام مى آمدند و با بوسه بر ضریح حضرت معصومه علیهاالسلام روزه خود
را افطار مى نمودند، سپس به خانه رفته و غذا مى خوردند. [6]
وقتى در
عصر مرجعیت عامه حضرت آیه اللّه  العظمى بروجردى قدس سره شاه عربستان به ایران آمده
بود و توسط سفیر عربستان تقاضاى ملاقات با ایشان را نمود، آقا اجازه نفرمودند.
اطرافیان گفتند مصلحت است که شما اجازه ملاقات بدهید، ایشان فرمودند: او وهابى است
اگر به قم بیاید به زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام نمى رود و این، هر چند
غیرمستقیم، توهینى به ساحت ملکوتى حضرت است. [7]
مرحوم
ملاصدرا حکیم متألّه صاحب کتاب اسفار اربعه مدتى در روستاى کهک قم سکنا گزید و در
آن حین به تحقیق و تألیف پرداخت. از ایشان نقل شده است: هرگاه مشکل علمى و مسئله
غیرقابل حلّى برایم پیش مى آمد از کهک به قم و حرم حضرت معصومه علیهاالسلام مى آمدم
و با توسل به حضرت معصومه علیهاالسلام مسئله و مشکلم حل مى شد. [8]
 
5.
پرسش و پاسخ
در حدیث
امام صادق علیه السلام آمده است: هر کس حضرت معصومه علیهاالسلام را در قم زیارت کند
« وَجَبَتْ لَهُ الجنّة »؛ [9]
«بهشت بر او واجب مى شود»؛ این سؤال به ذهن مى رسد که معنى «بهشت بر او واجب
مى شود» چیست؟ در حالى که ممکن است زائر گنهکار باشد .
عده اى
این وجوب را به معنى سزاوار بهشتى بودن تلقى کرده و مى گویند: اگر کسى بر اثر گناه
و مسائل دیگر مانعى براى خود ایجاد نکند، با زیارت سزاوار بهشت خواهد بود. اشکال
این گونه معنا نمودن آن است که طبق آن، زیارت حضرت داراى امتیاز و فضیلت خاصى
نمى گردد در حالى که ظاهر حدیث نوعى امتیاز و امتنان براى زائر آن حضرت استت .
نظر صحیح
آن است که معنى این حدیث، همانطور که از ظاهرش نیز برمى آید آن است که با زیارت
حضرت معصومه علیهاالسلام بهشت بر شخص واجب مى شود و او قطعا اهل بهشت خواهد بود .
همانگونه
که ظاهر روایت بیان فضیلت حضرت است نه بیان فضیلت زائر، به اعتبار اینکه معمولاً
زائران ایشان شیعه اثنى عشرى هستند، بنابراین فضیلت زیارت به اعتبار خود
زیارت شونده است و این ثواب بزرگ ـ با توجه به کرامات ذاتى و نفسانى حضرت معصومه
علیهاالسلام  و فضایل اکتسابى آن حضرت مانند جهاد و هجرت و دفاع از ولایت و مسائل
دیگرى که بر ما پوشیده است ـ از طرف خداوند به ایشان عنایت گردیده است. پس بنابراین
زیارت حضرت معصومه در حالى که زائر عارف به حق حضرت باشد به منزله توبه از گناه یا
مستلزم شفاعت قطعى ایشان است و شناخت حق و منزلت ایشان نیز مطالبى است که در شأن و
عظمت ذاتى و اکتسابى حضرت در این نوشتار ذکر نمودیم. در نتیجه زائر حضرت حتما وارد
بهشت خواهد شد حتى اگر با تحمل برخى سختى ها در مواقف دنیا، برزخ و قیامت جهت پاک
شدن باشد
  
 

 

پی نوشت ها:

[1]
بحارالانوار، ج 60، ص 219 .

[2]
ستیه، مخفف سیّده؛ به معناى خانم است .

[3]
این محل در خیابان انقلاب میدان میر ابتداى 45مترى
عماریاسر قرار دارد .

[4]
بحارالانوار، ج 60، ص 220ـ229 ؛ منتهى الامال، ج 2، ص  162

[5]
گنجینه آثار قم، فیض، ج 1، ص 392ـ391 .

[6]
مجله پیام انقلاب، شماره 123، ص 273 .

[7]
حضرت معصومه چشمه جوشان کوثر، محمد محمدى اشتهاردى .

[8]
فوائد الرضویه، ص 380 ؛ حاشیه اسفار، میرزا على اکبر حکمى
یزدى، بحث اتحاد عاقل و معقول .

[9]
بحارالانوار، ج 60، ص 228 .