تعدد زوجات پیامبر(ص)-تعدد همسران پیامبر(ص)
۱۳۹۴/۱۰/۲۸
–
۴۲۲ بازدید
چرا خداوند براى پیامبر در مورد زن گرفتن محدودیتى قائل نشده ولى براى سایر افراد عادى محدودیت قائل شده؟
سلام
تعداد همسران پیامبر از اختصاصات حکم الهى براى پیامبرش بوده است . تعداد همسران پیامبر که H « امّهات المؤمنین » E به حساب مى آیند ، یازده تن مى باشند به این ترتیب : خدیجه ، سوده ، عایشه ، حفصه ، زینب دختر خزیمه ، ام سلمه ، زینب دختر جحش ، جویریه ، صفیه ، امّ حبیبه و میمونه . 1
درباره اهداف پیامبر اسلام از این ازدواج ها شایسته است به دیدگاه و اظهار نظر بعضى محقّقین توجه شود :
{J الف . J}
علامه طباطبایى در این مورد مى گوید : ازدواج هاى آن حضرت ، هر کدام روش خاصى را داشت . نخستین همسر آن حضرت خدیجه علیها السلام است . پیامبر اولین بار با او ازدواج کرد و بیش از بیست سال با او زندگى کرد و غیر از او با کسى ازدواج نکرد . پس از وفات خدیجه علیها السلام و پس از هجرت به مدینه ، زنان دیگرى را به همسرى انتخاب کرد . برخى از این زنان بیوه بودند ، برخى جوان بودند و برخى پیر بودند . معلوم است که این روش ، روش شهوترانان نیست . آن حضرت با امّ سلمه کهنسال و زینب پنجاه ساله ازدواج کرد ، آن حضرت همسران خود را از زیادخواهى و دنیاطلبى منع نموده مى فرمود در غیر این صورت طلاق بگیرند . با این حساب ، انسانِ محقّق دوراندیش نمى تواند براى آن حضرت ، انگیزه هاى شهوانى در نظر بگیرد .
حضرت محمدصلى الله علیه وآله برخى از همسران را براى قدرتمند شدن اسلام و مسلمین ، بعضى ها را براى دلجویى آنان ، بعضى ها را براى حفظ از خطرات جانى ، بعضى ها را براى تأمین زندگى آنان و بعضى ها را براى بیان حلال و حرام خدا به همسرى انتخاب کرد . به عنوان مثال ، ازدواج حضرت با سوده بود . سوده از زنان پیشگام در ایمان به رسول خداصلى الله علیه وآله بود . او به حبشه هجرت کرده بود و شوهرش پس از رجوع از حبشه ، مُرد . سوده ، زنى بود مؤمن و خویشانش هم کافر بودند . اگر او را به خویشان او تحویل مى داد ، او را مى کشتند و یا گمراه مى ساختند . براى آنکه این زن مؤمن بیوه بى پناه از این خطرات محفوظ بماند ، پیامبر اسلام با او ازدواج کرد و با این ازدواج سوده نجات یافت .
زینب دختر خزیمه ، از زنان مؤمن بود . در جنگ احد شوهرش به شهادت رسید و رسول خدا با او ازدواج کرد تا بى سرپرست نباشد . امّ سلمه هم شوهرش درگذشت و داراى چند یتیم بود ، پیامبر با او ازدواج کرد و به این ترتیب مشکل امّ سلمه حل شد . صفیه دختر حُیى بن احطب یهودى بود . شوهرش در جنگ خیبر و پدرش در جنگ بنى قریظه کشته شد و خودش هم اسیر شد . پیامبر خدا او را براى خود انتخاب کرد و آزاد ساخت و پس از آزاد ساختن به عنوان همسر انتخاب کرد و به این ترتیب دختر رئیس یهود را از ذلّت رها کرد . جویریه دختر رئیس طایفه بنى مصطلق بود . رئیس ، دخترش و تعداد زیادى از افرادش اسیر شدند . پیامبر جویریه را به همسرى انتخاب کرد و مسلمانان گفتند : حال که این طایفه ، فامیل پیامبر ما شدند ، ما همه شان را آزاد مى کنیم و بنى مصطلق هم که چنین دیدند ، همه مسلمان شدند » .
میمونه ، ام حبیبه و حفصه هم شوهرانشان مرده بودند و پیامبر با ازدواج با این ها ، آنان را نجات مى داد . فقط عایشه در میان این ها شوهر نداشت . با توجّه به این خصوصیات و با توجّه به خصوصیات روحى پیامبر اسلام به هیچ عنوان نمى توان گفت که ازدواج هاى پیامبر اسلام مانند ازدواج هاى متعارف بوده است . 2
{J ب . J}
در نظر عدّه اى از پژوهشگران ازدواج هاى پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله براى چند هدف بوده است :
. 1 محافظت از یتیمان ، درماندگان و حفظ آبروى آنان مانند ازدواج با سوده .
. 2 وضع قانون و شکستنِ سنّت غلط جاهلى مانند ازدواج با زینب دختر جحش که رسول خداصلى الله علیه وآله به فرمان خدا پس از آنکه زید او را طلاق داد ، او را به همسرى انتخاب کرد تا مردم بدانند که زن پسرخوانده ، مانند زن پسر نیست ، و مى توان با زنِ پسرخوانده ازدواج کرد ، گرچه در زمان جاهلیت ، ازدواج با زنِ پسر خوانده ممنوع بود .
. 3 آزادسازى اسیران و بردگان مانند ازدواج با جویریه ، که مسلمانان به خاطر خویشاوندى بنى مصطلق با پیامبر ، همه اسیران را آزاد کردند و بنى مصطلق هم با مشاهده این وضعیت ، مسلمان شدند .
. 4 برقرارى پیوند با قبایل و طوایف بزرگ عرب و حفظ اسلام و مسلمین مانند ازدواج با عایشه ، حفصه ، امّ حبیبه ، صفیه و میمونه . 3
{J ج . J}
جان دیون پورت انگلیسى مى گوید : با اینکه در آن زمان ، زیاد زن گرفتن کار بدى نبود ، ولى با این حال حضرت محمدصلى الله علیه وآله تا پنجاه سالگى با یک زن زندگى کرد و تا خدیجه زنده بود ، زن دیگرى نگرفت . آیا ممکن است کسى شهوت ران باشد و هیچ مانعى هم براى زن گرفتن در کار نباشد ، با این حال با یک زن زندگى کند آن هم با زنى که سنّ بالایى داشته باشد ؟ ! 4
{J د . J}
توماس کارلایل مى گوید : به رغم اظهار نظر دشمنان ، حضرت محمدصلى الله علیه وآله هرگز شهوت پرست نبود و این تهمت ، بى انصافى است 5 .
{J ه . J}
گیورگیو مى گوید : محمدصلى الله علیه وآله در سال 595 میلادى ازدواج کرد و زندگى خانوادگى او نمونه زهد ، تقوى و پاکى بود . او همانند ابراهیم ، نوح و یعقوب در محیطى ساده و بى آلایش زندگى مى کرد 6
( 1 ) دکتر موسى شاهین لاشین ، ازواج النبى صلى الله علیه وآله ، چاپ ریاض ، چاپ اول ، ص 21 سیره ابن هشام ، ص 297 ، چاپ مصر ، 1355 ه . ق . ( 2 ) . ک : المیزان ، ج 4 ، ص 195 ، چاپ دوم ، بیروت ، 1974 ، در ذیل آیه 2 تا 6 سوره نساء . ( 3 ) نگرشى کوتاه به زندگى پیامبر اسلام ، ص 29 ، چاپ پنجم ، مؤسسه در راه حق . ( 4 ) عقیقى بخشایشى ، همسران پیامبر ، ص 78 ، چاپ قبل از انقلاب ، قم : دارالتبلیغ اسلامى ، . 1352 ( 5 ) همان . ( 6 ) همان ، ص 82 ، نویسنده رومانى ( 1916 تولد ) در اثر معروف خود : محمد پیامبرى که از نو باید شناخت . براى آگاهى بیشتر . ک : سیدجعفر مرتضى عاملى ، الصحیح من سیره النبى الاعظم ، ج 4 ، ص 68 ، چاپ جامعه مدرسین .
تعداد همسران پیامبر از اختصاصات حکم الهى براى پیامبرش بوده است . تعداد همسران پیامبر که H « امّهات المؤمنین » E به حساب مى آیند ، یازده تن مى باشند به این ترتیب : خدیجه ، سوده ، عایشه ، حفصه ، زینب دختر خزیمه ، ام سلمه ، زینب دختر جحش ، جویریه ، صفیه ، امّ حبیبه و میمونه . 1
درباره اهداف پیامبر اسلام از این ازدواج ها شایسته است به دیدگاه و اظهار نظر بعضى محقّقین توجه شود :
{J الف . J}
علامه طباطبایى در این مورد مى گوید : ازدواج هاى آن حضرت ، هر کدام روش خاصى را داشت . نخستین همسر آن حضرت خدیجه علیها السلام است . پیامبر اولین بار با او ازدواج کرد و بیش از بیست سال با او زندگى کرد و غیر از او با کسى ازدواج نکرد . پس از وفات خدیجه علیها السلام و پس از هجرت به مدینه ، زنان دیگرى را به همسرى انتخاب کرد . برخى از این زنان بیوه بودند ، برخى جوان بودند و برخى پیر بودند . معلوم است که این روش ، روش شهوترانان نیست . آن حضرت با امّ سلمه کهنسال و زینب پنجاه ساله ازدواج کرد ، آن حضرت همسران خود را از زیادخواهى و دنیاطلبى منع نموده مى فرمود در غیر این صورت طلاق بگیرند . با این حساب ، انسانِ محقّق دوراندیش نمى تواند براى آن حضرت ، انگیزه هاى شهوانى در نظر بگیرد .
حضرت محمدصلى الله علیه وآله برخى از همسران را براى قدرتمند شدن اسلام و مسلمین ، بعضى ها را براى دلجویى آنان ، بعضى ها را براى حفظ از خطرات جانى ، بعضى ها را براى تأمین زندگى آنان و بعضى ها را براى بیان حلال و حرام خدا به همسرى انتخاب کرد . به عنوان مثال ، ازدواج حضرت با سوده بود . سوده از زنان پیشگام در ایمان به رسول خداصلى الله علیه وآله بود . او به حبشه هجرت کرده بود و شوهرش پس از رجوع از حبشه ، مُرد . سوده ، زنى بود مؤمن و خویشانش هم کافر بودند . اگر او را به خویشان او تحویل مى داد ، او را مى کشتند و یا گمراه مى ساختند . براى آنکه این زن مؤمن بیوه بى پناه از این خطرات محفوظ بماند ، پیامبر اسلام با او ازدواج کرد و با این ازدواج سوده نجات یافت .
زینب دختر خزیمه ، از زنان مؤمن بود . در جنگ احد شوهرش به شهادت رسید و رسول خدا با او ازدواج کرد تا بى سرپرست نباشد . امّ سلمه هم شوهرش درگذشت و داراى چند یتیم بود ، پیامبر با او ازدواج کرد و به این ترتیب مشکل امّ سلمه حل شد . صفیه دختر حُیى بن احطب یهودى بود . شوهرش در جنگ خیبر و پدرش در جنگ بنى قریظه کشته شد و خودش هم اسیر شد . پیامبر خدا او را براى خود انتخاب کرد و آزاد ساخت و پس از آزاد ساختن به عنوان همسر انتخاب کرد و به این ترتیب دختر رئیس یهود را از ذلّت رها کرد . جویریه دختر رئیس طایفه بنى مصطلق بود . رئیس ، دخترش و تعداد زیادى از افرادش اسیر شدند . پیامبر جویریه را به همسرى انتخاب کرد و مسلمانان گفتند : حال که این طایفه ، فامیل پیامبر ما شدند ، ما همه شان را آزاد مى کنیم و بنى مصطلق هم که چنین دیدند ، همه مسلمان شدند » .
میمونه ، ام حبیبه و حفصه هم شوهرانشان مرده بودند و پیامبر با ازدواج با این ها ، آنان را نجات مى داد . فقط عایشه در میان این ها شوهر نداشت . با توجّه به این خصوصیات و با توجّه به خصوصیات روحى پیامبر اسلام به هیچ عنوان نمى توان گفت که ازدواج هاى پیامبر اسلام مانند ازدواج هاى متعارف بوده است . 2
{J ب . J}
در نظر عدّه اى از پژوهشگران ازدواج هاى پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله براى چند هدف بوده است :
. 1 محافظت از یتیمان ، درماندگان و حفظ آبروى آنان مانند ازدواج با سوده .
. 2 وضع قانون و شکستنِ سنّت غلط جاهلى مانند ازدواج با زینب دختر جحش که رسول خداصلى الله علیه وآله به فرمان خدا پس از آنکه زید او را طلاق داد ، او را به همسرى انتخاب کرد تا مردم بدانند که زن پسرخوانده ، مانند زن پسر نیست ، و مى توان با زنِ پسرخوانده ازدواج کرد ، گرچه در زمان جاهلیت ، ازدواج با زنِ پسر خوانده ممنوع بود .
. 3 آزادسازى اسیران و بردگان مانند ازدواج با جویریه ، که مسلمانان به خاطر خویشاوندى بنى مصطلق با پیامبر ، همه اسیران را آزاد کردند و بنى مصطلق هم با مشاهده این وضعیت ، مسلمان شدند .
. 4 برقرارى پیوند با قبایل و طوایف بزرگ عرب و حفظ اسلام و مسلمین مانند ازدواج با عایشه ، حفصه ، امّ حبیبه ، صفیه و میمونه . 3
{J ج . J}
جان دیون پورت انگلیسى مى گوید : با اینکه در آن زمان ، زیاد زن گرفتن کار بدى نبود ، ولى با این حال حضرت محمدصلى الله علیه وآله تا پنجاه سالگى با یک زن زندگى کرد و تا خدیجه زنده بود ، زن دیگرى نگرفت . آیا ممکن است کسى شهوت ران باشد و هیچ مانعى هم براى زن گرفتن در کار نباشد ، با این حال با یک زن زندگى کند آن هم با زنى که سنّ بالایى داشته باشد ؟ ! 4
{J د . J}
توماس کارلایل مى گوید : به رغم اظهار نظر دشمنان ، حضرت محمدصلى الله علیه وآله هرگز شهوت پرست نبود و این تهمت ، بى انصافى است 5 .
{J ه . J}
گیورگیو مى گوید : محمدصلى الله علیه وآله در سال 595 میلادى ازدواج کرد و زندگى خانوادگى او نمونه زهد ، تقوى و پاکى بود . او همانند ابراهیم ، نوح و یعقوب در محیطى ساده و بى آلایش زندگى مى کرد 6
( 1 ) دکتر موسى شاهین لاشین ، ازواج النبى صلى الله علیه وآله ، چاپ ریاض ، چاپ اول ، ص 21 سیره ابن هشام ، ص 297 ، چاپ مصر ، 1355 ه . ق . ( 2 ) . ک : المیزان ، ج 4 ، ص 195 ، چاپ دوم ، بیروت ، 1974 ، در ذیل آیه 2 تا 6 سوره نساء . ( 3 ) نگرشى کوتاه به زندگى پیامبر اسلام ، ص 29 ، چاپ پنجم ، مؤسسه در راه حق . ( 4 ) عقیقى بخشایشى ، همسران پیامبر ، ص 78 ، چاپ قبل از انقلاب ، قم : دارالتبلیغ اسلامى ، . 1352 ( 5 ) همان . ( 6 ) همان ، ص 82 ، نویسنده رومانى ( 1916 تولد ) در اثر معروف خود : محمد پیامبرى که از نو باید شناخت . براى آگاهى بیشتر . ک : سیدجعفر مرتضى عاملى ، الصحیح من سیره النبى الاعظم ، ج 4 ، ص 68 ، چاپ جامعه مدرسین .