آیا وظیفه دانشجو، شرکت در مسائل سیاسی است؟ این موضوع با کدام

دلایل قابل اثبات است؟ دانشجوی سیاسی چه ویژگی های دارد؟

به نظر

می رسد در هرشرایطی هر دانشجوی متعهد و با ایمان با سه وظیفه مهم روبه روست :

1- جهاد

علمی و تلاش پیوسته جهت شناخت هر چه بیشتر اسلام و معارف آن و محتویات دین در عرصه

های مختلف و شناخت و درک درست مسائل سیاسی و اجتماعی .

2- جهاد

عملی در راستای تقویت بنیان معنوی و ایمانی خویش از طریق ارتباط پیوسته با خدا ,

قرآن و پیشوایان دین .

3- جهاد

اجتماعی ; یعنی , تلاش در جهت گستراندن نور معنویت در محیط

دانشگاه و تقویت بخشیدن به آگاهی , شعور و احساس دینی در دانشگاهیان .

و به فرموده مقام معظم رهبری : «به نظر من،

جوانان انقلابى دانشگاه – چون بحث دانشجو را داریم – سعى کنند خوب درس بخوانند؛ خوب

فکر و معرفتشان را بالا ببرند؛ سعى کنند در محیط خودشان اثر بگذارنند؛ فعال باشند،

نه منفعل؛ روى محیط خودشان، اثر فکرى و روانى بگذارند؛ این شدنى است. یک جوان گاهى

اوقات مى تواند مجموعه ى پیرامونى خودش را – کلاس را، استاد را، حتّى دانشگاه را –

زیر تأثیر شخصیت معنوى خودش قرار بدهد. البته این کار با سیاسیکارى به دست نمى آید؛

با معنویت به دست مى آید؛ با صفا به دست مى آید؛ با استحکام رابطه با خدا به دست مى

آید. عزیزان من! رابطه ى با خدا را جدى بگیرید. شماها جوانید؛ به آن اهمیت بدهید،

با خدا حرف بزنید، از خدا بخواهید. مناجات، نماز، نماز با حال و با توجه، براى شما

خیلى لازم است؛ مبادا اینها را به حاشیه برانید.»

همچنین مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خویش با دانشجویان و نخبگان

علمی تأکید می نمایند :«دانشگاه باید بهوش باشد. دانشجوى مؤمن و مسلمان و دانشجوئى

که به کشورش علاقه مند است و دانشجوئى که به آینده ى کشور و آینده ى نسل خودش

دلبسته است، باید هوشیار باشد. بدانید اینها دارند طراحى میکنند؛ البته شکست

میخورند. من الان به شما عرض میکنم، اینها در نهایت شکست میخورند؛ اما درجه ى

بیدارى و هوشیارى من و شما میتواند در میزان خسارت و ضررى که وارد میکنند، تأثیر

بگذارد. اگر هوشیار باشیم، نمیتوانند صدمه و ضررى بزنند. اگر غفلت کنیم، احساساتى

بشویم، بى تدبیر عمل کنیم، یا خواب بمانیم و اینجور عوارض به سراغمان بیاید، ضرر و

زیان و هزینه بالا خواهد بود؛ ولو در نهایت موفق نخواهند شد…. امروز جمهورى

اسلامى و نظام اسلامى با یک جنگ عظیمى مواجه است، لیکن جنگ نرم – که دیدم همین

تعبیر «جنگ نرم» توى صحبتهاى شما جوانها هست و الحمدللَّه به این نکات توجه دارید؛

این خیلى براى ما مایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى خوشحالى است – خوب، حالا در جنگ نرم، چه کسانى

باید میدان بیایند؟ قدر مسلّم نخبگان فکرى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. یعنى شما افسران جوانِ

جبهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى مقابله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى با جنگ نرمید. …مواظب باشید توى این

قضایاى سیاسى کوچک و حقیر نبادا دانشگاه تحت تأثیر قرار بگیرد؛ نبادا کار علمى

دانشگاه متزلزل شود؛ نبادا آزمایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ما، کلاسهاى ما، مراکز

تحقیقاتى ما دچار آسیب بشوند؛ حواستان باشد. یعنى یکى از مسائل مهم در پیش روى شما،

حفظ حرکت علمى در دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست. دشمنها خیلى

دوست میدارند که دانشگاه ما یک مدتى لااقل دچار تعطیلى و تشنج و اختلالهاى گوناگونى

باشد؛ این برایشان یک نقطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى مطلوب است؛ هم از لحاظ سیاسى برایشان مطلوب

است، هم از لحاظ بلندمدت؛ چون علم شما از لحاظ بلندمدت به ضرر آنهاست؛ لذا مطلوب

این است که دنبال علم نباشید.

…شرط اصلى فعالیت درست شما در این جبهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جنگ نرم،

یکى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش نگاه خوشبینانه و امیدوارانه است. نگاهتان خوشبینانه باشد.

ببینید، من در مورد بعضى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تان به جاى پدربزرگ شما هستم. من نگاهم به

آینده، خوشبینانه است؛ نه از روى توهم، بلکه از روى بصیرت. شما جوانید – مرکز

خوشبینى – مواظب باشید نگاهتان به آینده، نگاه بدبینانه نباشد؛ نگاه امیدوارانه

باشد، نه نگاه نومیدانه. اگر نگاه نومیدانه شد، نگاه بدبینانه شد، نگاه «چه

فایده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى دارد» شد، به دنبالش بى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عملى، به دنبالش

بى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تحرکى، به دنبالش انزواء است؛ مطلقاً دیگر حرکتى وجود نخواهد داشت؛

همانى است که دشمن میخواهد.

شرط دیگر این است که در قضایا افراط وجود نداشته باشد. طبیعت جوان،

طبیعت تحرک و تندى است….بنابراین توقع اینکه شماها مدبرانه و فکورانه فکر کنید و

بدون تندروى، بدون افراط و تفریط توى قضایا، رفتار کنید، توقع زیادى نیست. » (

چهارم شهریور ۱۳۸۸)

مقام معظم رهبری از دانشجویان در جریان جنگ نرم به افسران جنگ

عنوان کرده و فرمودند: در این جنگ نرم، شما جوانهای دانشجو، افسران جوان این جبهه

اید. نگفتیم سربازان، چون سرباز… هیچگونه از خودش تصمیم گیری و اراده ندارد و

باید هر چه فرمانده می‌گوید، عمل کند. نگفتیم هم فرماندهانِ طراح قرارگاه ها و

یگانهای بزرگ چون آنها طراحی های کلان را می‌کنند. افسر جوان در صحنه است؛ هم به

دستور عمل می‌کند، هم صحنه را درست می‌ بینید؛ با جسم و جان خود صحنه را می‌

آزماید. لذا اینها افسران جوانند؛ دانشجو نقشش این است. حقیقتاً افسران جوان، فکر

هم دارند، عمل هم دارند، در صحنه هم حضور دارند، اوضاع را هم می‌ بینند، در چارچوب

هم کار می‌کنند.

در یک جمع بندی مهمترین دلایل ضرورت سیاسی بودن و لزوم مشارکت

سیاسی دانشجو عبارتند از:

یکم. آموزه های اسلامی

در نگاه دینى و با مراجعه به نصوص و مبانى اسلامى،

مشارکت سیاسى و حساسیت به امور جامعه ، به عنوان یک حق ، وظیفه و تکلیف همگانی ،

مورد اهتمام آموزه های دینی مبین اسلام می باشد که در آموزه های متعددی نظیر مقام

خلیفه الهی انسان ، بیعت با حاکم ، امر به معروف و نهى از منکر ، عنصر مشورت،

پاسخگوئی والیان و حاکمان به مردم و نظارت بر قدرت سیاسی و … ، تبیین گردیده است

پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرماید:« اَلَا کُلُّکُم رَاعٌ

وَ کُلُّکُم مَسئُولٌ عَن رَعیتِه ؛ شما همه ناظر و راهبر و نسبت به

یکدیگر مسئول هستید .»

دوم. حقوق اساسی

اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مشارکت

سیاسی آحاد مردم به رسمیت شناخت شده و راهکارهای تحقق آن در نظر گرفته شده است.

چنانکه در اصل پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می خوانیم: «حاکمیت

مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او، انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم

ساخته است. هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند، یا در خدمت منافع

فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خداداد را از طرقی که در اصول بعد می آید

اعمال می کنند». دراصل ششم نیز آمده است: «در جمهورى اسلامى ایران، امور کشور باید

به اتکاى آراى عمومى اداره شود؛ از راه انتخابات، رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شوراى

اسلامى، اعضاى شوراها و نظایر اینها یا از راه همه پرسى». و اصل بیست و ششم قانون

اساسی این گونه مقرر می دارد: «احزاب، جمعیت ها، انجمن هاى سیاسى و صنفى و انجمن

هاى اسلامى یا اقلیت هاى دینى شناخته شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال،

آزادى، وحدت ملى، موازین اسلامى و اساس جمهورى اسلامى را نقض نکنند. هیچ کس رانمى

توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکى از آنها مجبور ساخت. »

سوم . کارکردهای اجتماعی

تبیین کارکرد های دانشگاه به عنوان یکی از مهمترین

بخشهای ساختار فرهنگی کشور و نقش که دانشجو در این زمینه به عهده دارد ؛ به خوبی

مبین ضرورت مشارکت سیاسی دانشجویان می باشد ؛ از دیگاه اندیشمندان علوم اجتماعی و

سیاسی که به تبیین و بررسی ساختار های نظام اجتماعی ؛ کارکرد و رابط آن ها با

یکدیگر پرداخته اند ، و به نظریه « ساختارگرا کارکردی » مشهور است ؛ دانشگاه کارکرد

و نقش موثری برسایر ساختار های جامعه ایفا می نماید . چنانکه تالکوت پارسونز ، با

ترسیم یک نظام سلسله مراتبی سیبرنتیک ، معتقد است که کارویژه نظام فرهنگی، کنترل و

نظارت از طریق تولید دانش و اطلاعات است ؛ که با ایفای نقش فرهنگی مطلوب خویش ،

نظام سیاسی را جهت دهی و هدایت نموده و برای نظام اقتصادی نیز قابلیت های لازم را

تامین و نیروی انسانی مورد لزوم را تربیت کند و ظرفیت انطباق نظام را با محیط

افزایش دهد. و برای نظام اجتماعی نیز الگو و راهنمای عمل خواهد بود. به عبارت دیگر

کارکرد نظام اجتماعی ، حفظ انسجام و ثبات یک جامعه است و کارکرد نظام سیاسی تحقق

اهداف تعهد آور یک نظام است و نظام اقتصادی به دنبال انطباق نظام با محیط اطراف می

باشد و دانشگاه محلی است که ظرفیت انطباق با محیط اعم از فیزیکی و اجتماعی را

افزایش داده و موجبات تسلط و کنترل بر آن به منظور رفع نیازهای انسانی را فراهم می

سازد. و همچنین نقش مهمی در اهداف سیاسی و استراتژی نظام سیاسی و تامین الگوی ثبات

اجتماعی را برعهده دارد. بر این اساس دانشگاه جزیره ای مستقل از جامعه نیست و ضمن

تاثیرپذیری از نظام سیاسی ، توانایی مهمی در تاثیرگذاری بخشهای مختلف آن دارد .

زمانی تحصیل کرده یک محیط علمی قادر خواهد بود برای سامان دادن به مدیریت نظام

اجتماعی،سیاسی ، اقتصادی و…؛ کارایی علمی مطلوب و موثری داشته باشد که همگام با

کسب دانش های روز، نسبت به موضوعات اساسی کشور و نحوه مدیریت آن ، حساسیت لازم را

داشته باشد و از نزدیک با مشکلات و مسایل اجتماعی جامعه خود نیز آشنا شود و عملاً

مشکلات را شناسایی کند .و راه رسیدن به این مقصود ، حضور و مشارکت فعال دانشجویان

در دل اجتماع است ؛ و در صورت آگاهی از مناسبات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و به تبع

آن احساس مسئولیت برای هدایت جامعه و انسان است که نهایتاً یافتن راه درمان درد ها

با استمداد از آموخته ها و تجربیات نظری وعلمی برای دانشجو میسر می شود.

از سوی دیگر یکی از کارکردهای دانشجویان ، ایفای نقش الگو برای هم

سن وسالان خویش بوده و از توانایی قابل توجهی در تاثیرگذاری بر اطرافیان و خانواده

های خود برخوردارند. و مهم تر آنکه بسیاری از دانش آموختگان دانشگاه ، وارد بازار

کار ، عرصه اجرایی و مدیریتی کشور خواهند شد ؛ از این رو نوع رفتار و جهت گیریهای

آنان در قبال مسائل سیاسی کشور ، از اهمیت بسزائی برخوردار می باشد.

چهارم . توسعه و کارآمدی نظام

امروزه مشارکت و همیاری در زمینه های گوناگون اجتماعی

از ملاک های توسعه ، پیشرفت و کارآمدی نظام محسوب می گردد. هر اندازه مردم و به

خصوص طبقات تحصیل کرده ، در تصمیم سازی ها ، و تصمیم گیریها و به عهده گرفتن

مسئولیت ها سهم بیشتری داشته باشند، توسعه ، پیشرفت و کارآمدی بیشتر خواهد بود.

ارتباط مشارکت سیاسى با بحث توسعه سیاسى به حدى است؛ که برخى از متفکران، پارامتر

اصلى توسعه سیاسى را مشارکت سیاسى دانسته و بر این اساس نظام هاى سیاسى را تقسیم

کرده اند.

اما ویژگیهای دانشجوی سیاسی

دانشجوی سیاسی مطلوب ، در جهت انجام مشارکت سیاسی خود

در سطح دانشگاه و جامعه اسلامی از خصوصیات ممتازی برخوردار می باشد ؛ برخی از ویژگی

ها عبارتند از :

1 . کسب بینش و تحلیل سیاسی

مشارکت سیاسى و حساسیت نسبت به امور سیاسى نیازمند

داشتن بینش و آگاهی های سیاسی دقیق، تحلیل صحیح و منطقی قضایا و تفسیر و تأویل

رفتار شخصیت ها، دولت ها و جریانات ، شرایط داخلی و بین المللی می باشد. چنانکه

امام علی (ع) می فرماید : « مَن عَرَفَ الاَیام لَم یغفل

عَن الِاستِعدَاد ؛ کسانی که آشنایی با شرایط و اوضاع زمانه دارند، از

فراهم کردن و کسب آمادگیهای لازم غافل نمی شوند.» مقام معظم رهبری نیزدر این زمینه

می فرماید: « یک نکته اساسى … که من همیشه در مواجهه با دانشجویان، روى آن تکیه

میکنم؛ و آن، پیدا کردن قدرت تحلیل مسائل و جریانهاى مهم کشور است. سیاست در

دانشگاهها – که بنده همیشه روى آن تأکید کرده ام – به این

معناست. ما دو کار سیاسى داریم: سیاست زدگى و سیاست بازى؛ این یک جور کار است. این

را من به هیچ وجه تأیید نمیکنم؛ نه در دانشگاه و نه در بیرون دانشگاه؛ بخصوص در

دانشگاه. یکى هم سیاستگرى است؛ یعنى حقیقتاً فهم و قدرت

تحلیل سیاسى پیدا کردن؛ که یکى از وظایف تشکلهاى دانشجویى این است. من تأکید میکنم،

تشکلهاى دانشجویى …نوع برنامه ریزى و کار را به کیفیتى

قرار دهید که دانشجو قدرت تحلیل سیاسى پیدا کند؛ هر حرفى را به آسانى نپذیرد و هر

احتمالى را به آسانى در ذهن خودش راه ندهد یا رد نکند؛ این قدرتِ تحلیل سیاسى، خیلى

مهم است. ما غالباً چوب این را خورده ایم؛ نه ما، بلکه ملتهاى دیگر هم بر اثر خطاها

و خبطهایى در فهم سیاسى شان، گاهى مشکلات بزرگى را از سر گذرانده اند. این، یک

مسئله مهم است.» بر این اساس داشتن قدرت تحلیل سیاسی و قبل از آن آگاهی صحیح و دقیق

از پدیده های اجتماعی و اتخاذ موضع آگاهانه ، صحیح ، بجا ، مناسب و برخاسته از

مبانی اسلامی، و عدم تبعیت از هواى نفس ، از دیگر ویژگی های دانشجوی سیاسی است.

2 . ارتقای معرفت دینی و معنویت

دانشجوی سیاسی همواره در صدد ارتقای سطح معرفت دینی و

معنویت خویش و محیط دانشگاه و جامعه است. از این منظر یک دانشجوی سیاسی وظیفه دارد

تا پس از شناخت مبانی فکری اسلام، به خودسازی و تهذیب نفس خود که از مهمترین زمینه

های رشد و توسعه سیاسی فرد و جامعه است، بپردازد ؛ و پس از آن است که می تواند به

فرهنگ و جامعه خود، خدمت کند. چنانکه مقام معظم رهبری با تاکید بر «عمق بخشیدن به

معرفت دینى» در بین دانشجویان » ، می فرماید: «باید کار معرفتى عمیق انجام بگیرد…

براى اینکه ما بتوانیم به این آینده هاى مطلوب برسیم، احتیاج به نسل جوانِ باهمتِ

پُرانگیزه ى مؤمنِ تلاشگرِ کاردانِ راه بلد داریم. یکى از شرایط اصلى اش مؤمن بودن

و متقى بودن است؛ اینکه می گوییم تشکلهاى اسلامى و محیطهاى دانشجویى، معارف و معرفت

اسلامى را در خودشان عمق ببخشند، براى این است که بتوانند این بار سنگین را بر دوش

بگیرند و به منزل برسانند؛ والّا نمیشود. این نکته و حرف اصلى ما با مجموعه هاى

دانشجویى است.»

3 . آرمانگرایی

دانشجوى سیاسی به واسطه بیدارى و آگاهى دینی وخصیصه

آرمان خواه خود ، همواره در پى زنده کردن آرمان هاى مقدس انسانی و اسلامی است .

گاهى به واسطه گذشت زمان و ظهور نسل جدید، ارزش هایی همچون عدالت خواهى، آزادى

خواهى و مساوات طلبى وبرابرى انسانى، آزادى، مبارزه با تبعیض و انحصارطلبى و

استکبار، کم رنگ و بعضا فراموش مى شوند ، در این جاست که دانشجوى سیاسی مى تواند

ارزش ها و آرمان های مقدس را متذکر شده و جامعه را از حرکت هاى واپس گرایانه رهایى

بخشد . بر این اساس رهبر معظم انقلاب، دانشجویان و حرکت هاى

دانشجویى را به آرمان گرایى رهنمون ساخته، و چنین مى فرماید: «طبیعت دانشجو، آرمان

گرایى است؛ باید هم آرمانگرا باشد . اگر آرمان گرا نباشد، این حرکت متوقف خواهد شد

. در زمینه علم هم باید آرمان گرا باشد . در زمینه جامعه و مسائل جارى خودش هم باید

آرمان گرا باشد . اصلا آرمان گرایى جوان، مایه پیشرفت است .

اگر آرمان گرایى را در جوانان خفه کردند و کوبیدند و از بین بردند – یا زشت شمردند

– اشکال بزرگى متوجه خواهد شد . این نباید باشد .» و در جایی دیگر تذکر می دهند : «

ممکن است دسترسى به یک آرمان میسّر هم نباشد، اما رها کردن آن آرمان هم، جایز

نباشد. لذا نگاه آرمانىِ شما و توقعاتى که ناشى از این نگاه هست، این براى ما مطلوب

است؛ این را میخواهیم و باید باشد.»

4 . پرسشگری و انتقاد

بی تردید پرسشگری و انتقاد سازنده لازمه تفکر ، پویایى

و پیشرفت است. دانشجو در دانشگاه مى آموزد که در برابر هر چه مى شنود و مى بیند چون

و چرا بگذارد . اما و اگر کند، بپرسد و علت یابى کند . هر خواسته یا نکته اى را بى

دلیل نپذیرد و با شک به امور بنگرد . دانشجو در دانشگاه فرامى گیرد که در مقابل هر

رویدادى، مکث و تامل کند . در پس هر حادثه، ریشه ها و علل آن را ارزیابى کند و هر

اتفاقى را تجزیه و تحلیل نماید . این روحیه، که خصیصه ارزشمند اذهان زنده و فعال

است، به دانشجو هویت مستقل فکرى مى بخشد و او را در زمره قشر روشنفکر و منتقد جامعه

قرار مى دهد . از این رو دانشجوی سیاسی به عنوان فعالترین و حساس ترین عضو دانشگاه

، پرسشگر بوده و زبان انتقادى و طلبکارانه دارد. و به فرموده مقام معظم رهبری «

نبادا کسى تصور کند که اگر این زبان انتقادى حتّى یک کمى تلخ هم باشد، حالا بنده که

اینجا نشسته ام، ناراحت خواهم شد، نه؛ اتفاقاً خودِ این زبان انتقادى هم برخاسته ى

از همان نگاه و توقعات آرمانى است؛ راضى نبودن به آنچه که داریم، معنایش میل و

گرایشِ رسیدن به آن چیزى است که نداریم و این درست همان چیزى است که ما میخواهیم.»

از این رو دانشجویان باید انتقادات و نظرات انقلابى خود را به دور از هر گونه مصلحت

اندیشى و با صداقت کامل مطرح کنند، زیرا اگر دانشجو مصلحت اندیش باشد، مسئولین

جامعه به طریق اولى در تصمیم گیرى هاى خود نیز مصلحت اندیش مى شوند .

5 . تولید علم ، نو آوری و خلاقیت

با توجه به اهمیت توسعه علمی که مبنای توسعه پایدار و

همه جانبه در کشور است، وظیفه اول و حرفه ای دانشجوی سیاسی ارتقای سطح علمی،

تحقیقاتی و پژوهشی می باشد. دانشجو باید در مقام شناسایی و برجسته نمودن مطالبات و

خواسته ها و نیازهای واقعی جامعه بر آمده ، با استفاده از تحرک ، شادابی و پویایی

دوران جوانی خویش در مسیر ارایه راه حل های علمی و خلق ایده های نو برای نیل به

مطالبات و خواسته های مردم گام بردارند. مقام معظم رهبری در این باره می فرماید:

«یکی از فرایض حتمی برای این نسل، عبارت از تقویت بُنیه علمی کشور است. اگر علم

نداشته باشیم، اقتصادمان، صنعتمان، حتی مدیریت و مسائل اجتماعی مان عقب خواهد ماند.

برای مقابله با آنها (دشمنان) علم لازم است. اگر بخواهید از لحاظ علمی پیش بروید

باید جرأت نوآوری داشته باشید، استاد و دانشجو باید از قید و زنجیر، جزم گیری تعریف

های علمی القا شده و دائمی دانستن آنها خلاص شوند… آن وقتی که علم با هدایت،

ایمان و عواطف صحیح و معرفت روشن بینانه و آگاهانه همراه شود، معجزه های بزرگی می

کند و کشور ما می تواند در انتظار این معجزه ها بماند.» بر این اساس حرکت در مسیر

نظریه‌پردازی و نظریه‌سازی علمی ضرورت می یابد. به عنوان نمونه لازم است تا روی

موضوع عدالت اسلامی ، مفهوم ، مصداق و حوزة کاربردی آن نظریه پردازی و کار دقیق

علمی انجام شود. و در این زمینه دانشجویان ضمن دعوت از افراد و کارشناسان مختلف اعم

ازمخالف و موافق، به دور از هرگونه جانبدارى و تعصب، به بحث و جدال علمى و استدلالى

بپردازند .

6 . هوشیاری و حساسیت

یکی از رسالت های دانشجویان، دقت و کند و کاو پیرامون

پدیده هایی است که در دانشگاهها به صورت جریانی، جناحی و غیر واقعی مطرح می شود .

دانشجوی سیاسی با هوشیاری، صفا، صداقت و فراست خود هدف از طرح برخی مسایل سیاسی و

جریان سازی های انحرافی که به دنبال بی تفاوت نمودن دانشجویان ، یا کشاندن آنان به

صف مخالفین و معترضین و تبدیل دانشجو به عنوان پیاده نظام جریان های سیاسی ، هستند

را ، به خوبی در می یابد و مواضع مناسب را اتخاذ می نماید.

رهبر فرزانه انقلاب در این زمینه می فرمایند : « مجموعه هاى دانشجویى – که پایه ى

اسلامى و پایه ى معرفتى دارند – در داخل دانشگاه، کارى نکنند که رقابتهاى آنها یا

معارضه هایى که به نام رقابت انجام می گیرد، به تضعیف قواى این مجموعه هاى مؤمن

بینجامد. این مجموعه ها همدیگر را حفظ کنند. من نمی گویم همه یک جور فکر کنند، همه

یک جور سلیقه داشته باشند؛ نه ممکن است، نه لازم؛ لیکن از معارضه و تضعیف یکدیگر

جداً خوددارى کنند. امروز … دشمن به طور ویژه، بر روى

جریانهاى دانشجویى، سرمایه گذارى می کند؛ تا بتوانند در محیطهاى دانشجویى نفوذ و

رخنه کنند و براى خودشان سربازانى را در آنجا تدارک ببینند. این کار با نامهاى

مختلف دارد انجام میگیرد. امروز سرویسهاى جاسوسى امریکا و اسرائیل حتّى حرفى ندارند

که به تشکلهایى در دانشگاههاى ایران کمک مالى بکنند که این تشکل به حسب ظاهر،

وابسته ى به توده ایهاى سابقند…یعنى براى معارضه ى با جریان دانشجویى اصیل و سالم

– که همان جریان اسلامى و پایبند به معنویت و مفتخر به ایرانى بودن

خود است – حاضرند زیر هر نامى، دانشجو را فعّال کنند؛ زیر

نام توده اى، سلطنت طلب و نامهاى گوناگون. شماها باید متوجه باشید.»

7 . مستقل بودن

از آنجا که در مشارکت سیاسی مباحثی نظیرکسب قدرت، اعمال

نفوذ و… مطرح می باشد دانشجوی سیاسی بدون ملاحظه نفوذها و فشارهای بیرونی و خواست

مراکز قدرت، هدف و مسیر خود را به صورت مستقل و متناسب با نقش و جایگاه دانشگاه

شناسایی و ترسیم نموده و به اتخاذ سیاستها و خط مشی های خویش می پردازد ؛ و اجازه

نمی دهد تا گروه‎ها و افراد فرصت طلب ، فرصتِ نفوذ در دانشگاه و تغییر اهداف جریان

های اصیل دانشجویی را پیدا نمایند. جریان اصیل دانشجویی با تکیه بر عوامل سنجیده و

خودآگاه تنها به جوشش و پویایی درونی دانشگاه و پیشرفت و کارآمدی نظام اسلامی فکر

نموده و سخنگو و نماینده منافع عمومی مردم می باشد نه ابزار گروههای سیاسی . بر این

اساس دانشگاه به عنوان نهادی که متعلق به همه مردم است به هیچ وجه قابل مصادره توسط

هیچ یک از احزاب و گروهها و جریانات سیاسی نیست . چرا که در این صورت دانشگاهها

تبدیل به باشگاههای سیاسی می شوند. جریان اصیل دانشجویی که برخاسته از واقعیات و

دانشگاه باشد به واسطه دارا بودن شجاعت، صداقت و نجابت به هیچ وجه حاضر نخواهد بود

که با گره خوردن با قدرت و ثروت، منزلت، اعتبار و نقش خود را تنزل دهد.

8 . رعایت اصول اخلاقی و ارزشهای دینی

رفتارها ، نوع کنش و واکنش دانشجوی سیاسی  براساس

رعایت اصول اخلاقی ، ارزشهای دینی ، احترام متقابل ، ادب سیاسى و عقلانیت‌

مفاهمه‌ای‌ که‌ لازمه‌ فرهنگ‌ سیاسی‌ مشارکتی‌ دینی است ، می باشد. در واقع ، رعایت

اصول اخلاقی و ارزش های دینی، حفظ حریم کرامت وجودی همة افراد می باشد و از این رو

لازم است تا رفتار سیاسی دانشجویان ، بر اساس نُرم ها و هنجارهای اجتماعی و دینی

ضابطه مند انطباق یابد. و از آنجا که قشر فرهیخته و دانشجوی ایرانی نیز برخاسته از

متن چنین جامعه ای است ؛ می توان احترام به اصول اخلاقی ، ارزش ها و باورهای دینی و

حرکت در این مسیر را از آنان در تمامی فعالیت های سیاسی و اجتماعی انتظار داشت.

9 . قانون مداری

حاکمیت قانون در تمامی ارکان نظام و سطوح مختلف جامعه ،

از اهداف و آرمان های مهم دانشجوی سیاسی است ، بر این اساس یکی دیگر از ویژگی های

دانشجوی سیاسی ، آگاه بودن از چهارچوبهای قانونی و حقوقی فعالیت های سیاسی و رعایت

این ضوابط در کلیه فعالیت های خویش می باشد. بدیهی است التزام به رفتار قانونی از

یک سو نمایانگر مشروع پنداشتن نظامها و از سویی حاکی از عقلانیت رفتارکنندگان است و

هر نوع حرکتی خارج از ضوابط پذیرفته شده و قانونی ، نظیر خشونت و عدم تحمل سیاسی

و…، نه تنها با واکنش لایه ها و سطوح مختلف جامعه مواجه خواهد شد ؛ بلکه آثار

زیان باری را نیز برای دانشگاه ، مجموعه های دانشجویی و نظام اسلامی به دنبال خواهد

داشت. بررسی حوادث تاریخی نیز به خوبی بیانگر این واقعیت است که بیشترین خطر و آفت

برای نهضتهای الهی و مردمی ، اقدامات غیر قانونی و افراط و تفریط هاست. از این رو

نظام اسلامی همواره با حرکتهای خودسرانه و غیر قانونی مخالف بوده و رهبر معظم

انقلاب در این زمینه می فرمایند: «بارها گفته ام ، باز هم تکرار می کنم، من معتقدم

که جوان مملکت بایستی در همه میدان ها حضور و آمادگی داشته باشد، منتها با انضباط،

این گونه حرکاتی که ملاحظه شد، کسانی به دانشگاه حمله کنند، ناشی از بی انضباطی است

با هر نامی انجام بگیرد، غلط و محکوم است. اگر با نام دفاع از دین هم انجام بگیرد،

غلط است اگر با نام دفاع از ولایت هم انجام بگیرد، غلط است.

مگر من بارها نگفته ام که در اجتماعاتِ کسانی که مخالفند هیچ کس نباید رفتار خشونت

آمیز داشته باشد. چون این کار دشمن را خوشحال می کند…».

جمع بندی :

سیاسی بودن دانشجو و مشارکت سیاسی دانشجویان با توجه به مولفه

هایی نظیر جایگاه ، نقش و کارکردهای مهم دانشجو در سطح نظام سیاسی و جامعه از یک سو

و توجه به آموزه های اسلامی پیرامون ضرورت و ضوابط مشارکت سیاسی و بالآخره حدود و

مقررات قانونی ، تبیین و لزوم آن اثبات می گردد. حد لازم سیاسی بودن به معنای

حساسیت در برابر سرنوشت خود و جامعه خویش ، داشتن بینش و تحلیل سیاسی پیرامون مسائل

داخلی و خارجی و جریان های موجود و در مرحله بعد تلاش فکری و عملی برای بهبود و

پیشرفت کشور از طریق فرایندهای مختلف علمی و پژوهشی ، سیاسی ، فرهنگی و…می باشد.

از این رو «افراط کاری سیاسی» و یا «انفعال و بی تفاوتی سیاسی» مغایر حقوق ، وظایف

و جایگاه دانشجو بوده و کاملاً با آموزه های اسلامی ، اصول نظام ، منافع و امنیت

ملی ، استقلال ، توسعه و پیشرفت مادی و معنوی کشور در تضاد و ناسازگاری است . این

موضوع را با سخن مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان نمونه و نمایندگان تشکلهاى

مختلف دانشجویى ، به پایان می رسانیم :

« مسئولیت شما سنگین است؛ هم باید درس را بخوانید، هم محیط سیاسى

تان را بشناسید، هم روى محیط سیاسى اثر بگذارید و هم خودتان را از لحاظ فکرى و روحى

آماده کنید براى فردایى که بلاشک وزن این نظام متکى به معنویت – یعنى نظام جمهورى

اسلامى – در معادلات جهانى بین المللى، ده برابر امروز خواهد شد. مطمئن باشید که ما

چنین روزى را در پیش داریم و شما جوانهاى امروز، آن روز را خواهید دید. على القاعده

آن روز ماها نیستیم؛ اما شماها هستید و خواهید دید آن روزى را که وزن و ثقل و اهمیت

جمهورى اسلامى در معادلات جهانى – چه از لحاظ سیاسى، چه از لحاظ علمى و چه از لحاظ

بیان افکار سازنده – ده برابر امروز است. باید خودتان را ان شاءاللَّه براى آن روز

آماده کنید.»