حادیثی که در باب حضور پیامبران خدا در آخرالزمان آمده است، دو دسته اند:

الف) یک دسته آن ها، اشاره به حضور بعضی از پیامبران به طورخاص در زمان ظهور دارد، که ایشان را در رسیدن به حکومت جهانی یاری می کنند، و با توجه به روایاتی که وارد شده، از هر کدام یک نمونه را ذکر می کنیم.

1. پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ .

امام باقر ـ علیه السلام ـ می فرماید: «لو قد خرج قائم آل محمد ـ علیه السلام ـ … اوّل من یتبعه محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و علی الثانی» «اگر قائم آل محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ظهور کند… اولین کسی که به دنبال او می آید محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و دومین نفر علی ـ علیه السلام ـ است». شیخ طوسی (ره) نیز ظرف زمانی رجعت آن حضرت را عصر ظهور دانسته و می نویسد: «یرجع نبینا و ائمتنا المعصومون فی زمان المهدی ـ علیه السلام ـ «پیامبر و ائمه معصوم ـ علیهم السلام ـ ما در زمان مهدی ـ علیه السلام ـ باز می گردند».[1]

2. حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ.

امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمودند: « قد قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ اذا خرج المهدی من ولدی نزل عیسی بن مریم ـ علیه السلام ـ فصلی خلفه…[2] «رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: … وقتی مهدی، از فرزندان من، ظهور کرد، عیسی بن مریم ـ علیه السلام ـ نازل می شود و پشت سر او نماز می گذارد…» . همه طوایف اسلامی، اعتقاد قاطع دارند که حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ به روی زمین باز می گردد و پشت سر حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ نماز می گذارد و حضرتش را تایید می نماید و در ردیف یکی از معاونان آن حضرت قرار می گیرد.[3]

3. حضرت خضر ـ علیه السلام ـ .

ایشان طبق روایات از یاران و صحابه حضرت حجت ـ علیه السلام ـ می باشد و در دولت وی به عنوان یکی از وزراء فعالیت می نماید. علامه مجلسی (ره) در بحار الأنوار، از علی بن فضال، روایتی نقل می نماید از امام رضا ـ علیه السلام ـ که فرمود: «ان الخضر ـ علیه السلام ـ و سیونس الله به وحشة قائمنا فی غیبته و یصل به وحدته».

و خداوند وحشت قائم ما را در هنگام غیبتش، به وسیله او به اُنس مبدل می سازد و تنهائیش را به وسیله او بر طرف می سازد. این روایت مسأله صحابه بودن حضرت خضر ـ علیه السلام ـ را در زمان غیبت امام مهدی ـ علیه السلام ـ متذکر می شوند.[4] البته در لا به لای متون روایی و تاریخی شواهدی دال بر همراهی حضرت خضر با ولی عصر ـ علیه السلام ـ در عصر ظهور نیز وجود دارد.

4. حضرت الیاس ـ علیه السلام ـ : بنابر روایاتی حضرت الیاس ـ علیه السلام ـ مانند حضرت خضر ـ علیه السلام ـ و حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ زنده می باشد.

و همچون آنان، مؤید طول عمر حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ می باشد، لذا احتمال دارد که ایشان نیز از وزراء و معاونان حضرت باشند. اما آنچه روایات به آن تصریح دارد تنها همراهی حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ در زمان ظهور با امام زمان ـ علیه السلام ـ می باشد. زیرا در روایتی دال بر رجعت رسول خاتم الأنبیا محمد مصطفی ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در زمان ظهور برخی اشکالاتی وجود دارد.

ب) دسته دیگر از روایات، به رجعت همه پیامبران در آخرالزمان اشاره دارد، که به یکی از آنها اشاره می شود؛

امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمود: «ما بعث الله نبیا من لدن آدم فهلمّ جرّا الاّ و یرجع الی الدنیا و ینصر امیر المومنین».

«خداوند هیچ پیامبری را از آدم تاکنون نفرستاد مگر اینکه به دنیا باز می گردند و امیر المومنین را یاری می دهند».[5]

اما باقر ـ علیه السلام ـ فرمودند:«ایام الله ثلاثة، یوم تقوم القائم و یوم الکرّه و یوم القیامة» روزهای خدا سه روز است: روزی که قائم قیام می کند، روز رجعت و روز قیامت».[6] طبق این روایت، آخرالزمان به سه دوره و عصر تقسیم می شود.

که روایات دسته اول ناظر به دوره اول (عصر ظهور) و روایات دسته دوم، ناظر به عصر رجعت و بعد از ظهور می باشد که اصل مسأله رجعت پیامبران را به اثبات می رساند، امّا نکات ناگفته ای هم مانده است؛

نظیر اینکه آیا انبیاء در نظام حاکمیت جهانی حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ هم شرکت دارند؟

و اساساً برنامه زندگی آنها در زمان رجعت چگونه است و آیا بازگشت آنها تدریجی است یا یکباره باز می گردند و مرگ آنها تدریجی است یا همه با هم دنیا را ترک می گویند؟ پاسخ این سئوال ها و نظیر آنها بیان نشده و شاید اراده الهی بر بیان آنها نبوده است؛ زیرا آنچه مهم است مسأله رجعت آنها و اهداف و آرمان های این بازگشت می باشد.[7]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1ـ رجعت (بازگشت بزرگ در هنگام ظهور) حسین شهیدی، دفتر نشر معارف، پژوهشکده فرهنگ و معارف، 1385ش.

2ـ حضرت خضر ـ علیه السلام ـ مونس یار(عج)، مصطفی کارگر ، انتشارات میراث ماندگار، 1382ش.

3ـ عیسی مسیح ـ علیه السلام ـ و حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ زهرا مسافر، انتشارات واسع، دامنیه، 1386ش.

پی نوشت ها:

[1]. عصر شکوهمند رجعت، ص218، محمد رضا اکبری، انتشارات مسجد مقدس جمکران، تابستان، 1387ش. [2]. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج53، ص59، ناشر، المکتبه الاسلامیه. [3]. عیسی مسیح (ع) و حضرت مهدی (ع)، ص143، انتشارات واسع، 1386ش. [4]. تحقیقی پیرامون خضر نبی و نقش او در دولت امام زمان (ع)، محمد مهدی بهداروند، ناشر، لاهیجی، 1380ش، ص102. [5]. عصر شکوهمند رجعت، محمد رضا اکبری. [6]. همان، ص123. [7]. عصر شکوهمند رجعت، ص229 و230.