سلمان از زمانی که به قدرت رسیده است، انتظارات را در خصوص نحوه مدیریت بحران‌ها از سوی ریاض تغییر داده است که نمونه‌های آن تغییر در ساختار جانشینی، اجرای عملیات نظامی در یمن و همچنین اتخاذ سیاستی بوده که به کاهش قیمت نفت منجر شده است.

به گزارش جهان به نقل از فارس، آینده پادشاهی خاندان آل‌سعود در عربستان سعودی، یکی از پرسش‌هایی است که ذهن بسیاری از تحلیل‌گران منطقه را به خود مشغول داشته، بالاخص آنکه آل‌سعود در حال انتقال پادشاهی به نسل نوادگان عبدالعزیز است.

صدای آمریکا اخیرا گزارشی را منتشر کرده و به بررسی نقش وراث قدرتمند آل‌سعود در شکل‌گیری آینده این پادشاهی پرداخته است. بر اساس این گزارش، محمد بن نایف ۵۶ ساله و محمد بن سلمان ۳۰ ساله، دو شاهزاده سعودی هستند که در صف به قدرت رسیدن پس از ملک سلمان ۷۹ ساله قرار دارند. دیدارهای این دو با یکدیگر دوستانه و محترمانه است اما این باعث نمی‌شود که برخی سعودی‌ها نسبت به اینکه این احترام سرپوشی بر روابطی تنش‌آلود است، ظنین نباشند.

صدای آمریکا در توصیف محمد بن نایف، وی را کهنه‌سربازی در سیاست‌های رژیم سعودی دانسته اما محمد بن سلمان را شاهزاده بی‌تجربه اما مورد علاقه شخص پادشاه خوانده است. هر چند که تفرقه بین صدها شاهزاده سعودی چیز عجیبی نیست اما بسیاری از سعودی‌هایی که به این خاندان وصل‌اند می‌گویند که گفت‌وگو در خصوص رابطه بن نایف و بن سلمان به صورت آشکار، کار بسیار حساسی است. برخی از اصطکاک بین این دو سخن می‌گویند اما از توضیحات جزئی‌تر خودداری می‌ورزند.

گزارش فوق در توضیح این تنش‌ها به برکناری «سعد الجبری»، یکی از مشاوران محمد بن نایف اشاره کرده که توسط پادشاه عربستان از مقام وزارت دولت اشاره کرده که به صورت رسمی توضیحی درباره علت آن ارائه نشده است. این برکناری منجر شد که دیپلمات‌های سعودی و حاضر در کشورهای حاشیه خلیج فارس به گمانه‌زنی در خصوص تنش‌های گسترده‌تر در خاندان حاکم مبادرت ورزند.

هارمونی و ثبات برای عربستان سعودی به همان اندازه مهم است که مدیریت بحران‌های منطقه‌ای و مدیریت بحران اقتصادی ناشی از کاهش قیمت نفت. سلمان از زمانی که به قدرت رسیده است، انتظارات را در خصوص نحوه مدیریت بحران‌ها از سوی ریاض تغییر داده است که نمونه آن تغییر در ساختار جانشینی، اجرای عملیات نظامی در یمن و همچنین اتخاذ سیاستی بوده که به کاهش قیمت نفت منجر شده است.

این رویکردهای جدید بیشتر به دو شاهزاده مزبور مربوط هستند که اکنون کنترل کمیته‌های بزرگ اقتصادی و امنیتی را در اختیار دارند، آن هم در شرایطی که سایر اعضای خاندان سعود به حاشیه رانده شده‌اند. ناظران معتقدند که این آغاز عبور از سیاست‌های گذشته به سیاست‌های فعال‌تری است که بیان‌گر قدرت این دو شاهزاده است.

بر اساس این گزارش، شهرت این دو شاهزاده باعث شده است تا هر تغییری در راس دولت سعودی با دقت دنبال شود، بالاخص اگر یکی از اعضای نزدیک به این دو شاهزاده در آن تغییر دخیل باشند. برکناری الجبری، کسی که در سال ۲۰۰۶ و در یکی از پیام‌های سفارت‌خانه‌ای افشاشده توسط ویکی‌لیکس مرد عملیاتی محمد بن نایف خوانده شده بود، یکی از چنین تغییراتی است.

به نوشته وبگاه صدای آمریکا، اگر «خالد الحمیدان»، مشاور کلیدی دیگر محمد بن نایف هم که در ژانویه گذشته به عنوان «وزیر استخبارات عامه» منصوب شده برکنار شود، آن‌گاه گمانه‌زنی در خصوص تنش در راس هرم قدرت آل‌سعود و شایعات در خصوص تغییرات دیگر در جانشینان پادشاه قوت خواهند گرفت.

تنش‌های درون‌خانوادگی در دهه ۱۸۸۰ یکی از حکومت‌های آل‌سعود را به سرنگونی کشاند. در سال ۱۹۶۲، تلاش «ملک سعود» برای تحدید جانشینان به پسران خودش و کنار زدن برادرها و نوادگان به فشار خاندان سعودی برای برکناریش انجامید. بنابراین چنین اتفاقاتی در عربستان سعودی توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند.

چالش بین شاخه‌های مختلف خاندان سعودی، عموما رازهایی هستند که واگویه شده‌اند، رازهایی که به‌صورت خصوصی از آنها سخن می‌رود اما در ملاء عام مسکوت می‌مانند. آل‌سعود در ظاهر خود را متحد نشان می‌دهند اما این رویکرد با توسعه گمانه‌زنی‌ها دچار خلل می‌شود.

این گزارش ضمن اشاره به زمزمه‌ها در خصوص تنش در ساختار قدرت عربستان سعودی به نقل از «خالد المعینه»، سردبیر نشریه انگلیسی‌زبان «سعودی گزته» خاطرنشان ساخته است: «… محمد بن نایف مورد احترام زیادی است و مساله سن و سال در جامعه سعودی بسیار تعیین‌کننده است.»

بن نایف که از سال ۲۰۱۳ وزیر کشور هم بوده است، به واشنگتن نزدیک است و یک دهه قبل القاعده را سرکوب کرده است و از ترور جهادی‌ها در سال ۲۰۱۰ جان سالم به در برده است. وی اکنون به عنوان راس کمیته امنیتی، بیشتر مسائل سیاسی را در عربستان تحت نظر دارد از جمله هر چیزی را که به ثبات پادشاهی آل‌سعود یا موقعیت منطقه‌ای این رژیم و حمایت آن از شورشیان سوریه مربوط شود.

به خاطر همین موقعیت‌های شغلی، انتصاب بن نایف در ماه ژانویه به عنوان جانشین ولی عهد و سپس در ماه آوریل به عنوان ولی عهد هیچ تعجبی را برنینگیخت. اما در مقایسه با او، محمد بن سلمان از زمان به قدرت رسیدن پدرش شاهد رشد بهت‌آوری بوده و از امیرزاده‌ای ساده به وزارت دفاع و جانشینی ولی‌عهد ارتقا یافته است.

بن سلمان اکنون شورایی را مدیریت می‌کند که مسئول مدیریت چالش‌های اقتصادی بلندمدت است از جمله مشکلات ناشی از کاهش قیمت نفت، مسائل مالی، انرژی، پولی و سیاست‌های آموزشی.

تقسیم وظایف به ترتیب فوق، اختلاف سنی ۲۵ ساله و این مساله که محمد بن نایف صاحب فرزند پسر نیست، باعث می‌شود تا این دو الزاما رقبای مسقیم قدرت نباشند چرا که محمد بن سلمان سال‌ها پس از محمد بن نایف می‌تواند حکومت کند. یک منبع سعودی که خواسته تا نامش فاش نشود مدعی شده است که رابطه بین شاهزادگان سعودی خوب است و آنها از این شرایط خشنودند!

کد مطلب: 445254