پژوهشگر مهدوی با اشاره به تحولات منطقه ناظر به تحولات عصر امام صادق(ع)، گفت: اگر در تحولات منطقه با برنامه بلند مدت در راستای نشر معارف اهل بیت(ع) حرکت نکنیم، موجب غربت امام زمان(ع) خواهیم شد مانند یاران بی تدبیر امام صادق(ع) که مقدمه غربت ولی در زمانه خود شدند.

حجت الاسلام محمد رضایی در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به تحولات منطقه ای، پیچ تاریخی و فرصت های پیش رو که ناظر به تحولات منطقه ای در زمان امام صادق(ع) است، گفت: در دوران زندگی امام صادق(ع) یکی از مسائلی که از آن عبرت نگرفته ایم و شبیه سازی و الگوی گیری نکرده ایم، مساله تغییر و تحولات جغرافیایی تاریخی و منطقه ای است.

وی با بیان اینکه دوران امامت امام صادق(ع) 34 سال به طول انجامیده است به طوری که 20 سال آن در دوران بنی امیه و 14 سال آن در دوران بنی عباس بوده است، خاطرنشان کرد: دوران تحولات و انتقال قدرت از بنی عباس به بنی امیه 10 سال طول کشیده است. یعنی از قیام عباسیان تا سرنگونی بنی امیه 7-8 سال و پس از استقرار بنی عباس و سرکوب قیام های کوچک 6-7 سال طول کشیده است.

حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه یک دهه از این تحولات در دوران امام صادق(ع) بوده است، اظهارداشت: نکته جالب اینجاست که کسانی که این تحولات را ایجاد کرده بودند مانند عباسیان و منصور عباسی و ابو سلمه از مهره های میانی قیام به سراغ امام می آیند و از امام صادق(ع) می خواهند که رهبری فرایند قیام را برعهده بگیرند.

این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: هم از طرف معارضان خارج از این درگیری مانند زیدیه که در دعوای دو جناح زمانه برای رصد فرصت ها استفاده می کردند، به سراغ امام آمدند تا از جایگاه امام استفاده کنند. البته بنی امیه که دشمن و مخالف امام بود، هرگز به سمت امام نیامد.

وی تصریح کرد: در زمان امام صادق(ع) و آن تحولات سیاسی که همه تلاش می کنند بیشترین بهره را ببرند، جریان تشیع با اقتدار به رهبری امام دو راهبرد اساسی و مهم را در پیش می گیرد. نخست اینکه امام معتقد است نباید وارد جریانی که مدیریت و خاستگاهش با حق نیست، شد. بنابراین نه تنها خود بلکه تمام جامعه شیعه را از تمام جریانات و سطوح جدا می کند.

حجت الاسلام رضایی با اشاره به راهبرد دوم امام صادق(ع)، گفت: امام معتقد است که هیچ گونه حضور فیزیکی که می تواند منجر به نفع یکی از باطل شود، وجود نداشته باشد. امام تنها در بستر تحولات با قرار دادن مناسب نیروهای خود یک کلان برنامه فرهنگی در گستره زمان و مکان تعریف می کنند.

این پژوهشگر مهدوی افزود: با توجه به اینکه امام صادق(ع) با علم به اینکه بحران های اجتماعی چه زودگذر باشد و چه ماندگار؛ ترکش هایی از آن به جامعه وارد می شود و باعث تغییر در نگرش، فکر و سبک زندگی مردم می شود و حضور فیزیکی نفعش به جریان های دیگر می رسد، به یاران خود می فرماید، در این بستر که نظام قبلی و جدید انسجام کافی را ندارند، توسعه جغرافیایی پیدا کنید.

وی با بیان اینکه یاران امام به مکان هایی که نزدیکی فکری و اجتماعی با اهل بیت(ع) دارند می روند، تاکیدکرد: امام به یاران خود می فرماید؛ بعد از حضور در مناطقی که به ما نزدیک هستند، برای خود جایگاه اجتماعی پیدا کنید و در بلند مدت با رعایت شرایط و احترام، تاثیرگذاری فرهنگی را در دستور کار خود قرار دهید.

حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه بنی عباس برای غلبه به بنی امیه ایران و خراسان را جایگاه اجتماعی خود و تکیه گاه می داند، خاطرنشان کرد: به همین خاطر امام با توجه به اینکه این منطقه استعدادهای خوبی دارد. بعد از اینکه عباسیان از آنجا می روند، نیروهای خود را به آنجا می فرستد.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به اعزام و استقرار شاگردان بومی منطقه و چه شاگردان جدید امام صادق(ع) در ایران، اظهارداشت: امام نیروها و استعدادهایی که قبلا تربیت کرده بود را در بستر تحولات جدید در مناطق نفوذ می دهد و می فرماید؛ بروید و محبت مردم را به خود جلب کنید. بعد با رفتار خود مبلغ معارف ما باشید.

وی تصریح کرد: متاسفانه تصور برخی این است که مهدویت یا دیروز است یا آینده. در حالی که یکی از مهمترین ارکان مهدویت انتظار است و انتظار یعنی زمان شناسی، بنابراین باید ببینیم که در دو دهه اخیر و در تحولات منطقه ای آیا امام صادق وار عمل کردیم یا فرصت سوزی کرده و در جهت بسترسازی برای انتظار هیچ کاری انجام نداده ایم.

حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه بعد از جنگ و دفاع مقدس در این دو دهه که فرصت فکر و اندیشه و … داشتیم، حوادث منطقه ای رخ داد، گفت: حوادثی چون فروپاشی شوروی، بوسنی و هرزگوین، افغانستان، عراق، بیداری اسلامی و فعالیت داعش در منطقه.

این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: زمانی که شوروی سقوط کرد، مجموعه جمهوری های مسلمان نشینی در آسیای مرکزی به وجود آمد. به طوری که در درگیری های تاجیکستان در منطقه ما حضور فیزیکی و کمک های نظامی داشتیم ولی بعد از جنگ حضور معرفتی و فرهنگی کافی نداشتیم، هر چند تمام حضور فرهنگی ما ایجاد رایزنی های فرهنگی بود ولی همین رایزنی ها، فعالیت های خود را معطوف به بخش های باستان شناسی و . . . کردند.

وی افزود: درحال حاضر کار به جایی رسیده است که نه تنها در تاجیکستان حضور فرهنگی نداریم، بلکه اسلام در آنجا محدود شده است و آن آزادی که در روسیه و مسکو وجود دارد، در این مناطق مسلمان نشین وجود ندارد و ما که ادعای تشیع و منتظر عدالت هستیم، شیعیان جمهوری آذربایجان را فراموش کرده ایم.

حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه ما برنامه فرهنگی بلند مدت برای این مناطق نداریم، تاکیدکرد: در مساله یمن هر چند ما مساعدت های نظامی و مشاوره های نظامی داریم ولی حضور معرفتی، بیشتر می تواند راهگشا باشد، به عنوان مثال در حال حاضر بهتر است، جوان های مستعد یمنی چه از زیدی ها و چه از اهل سنت را به ایران آورده و در حوزه و دانشگاه تربیت کنیم و بعد آنها را برای تبلیغ به کشور خود بفرستیم.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در بوسنی اوایل حضور نظامی خوبی داشتیم ولی بعد از نجات و پیروزی هیچ حضور فرهنگی جدی نداشتیم، خاطرنشان کرد: این درحالی است که در واقعه عظیم اربعین در عراق، با توجه به حضور اکثریت مردم ایران و بسیاری از مسئولان فرهنگی تمام اقدامات فردی بود و هیچ برنامه و تدبیر مناسب فرهنگی نداشتیم و تمامی فعالیت ها در حاشیه و کمرنگ بود.

وی با بیان اینکه شهادت مظلومانه امام صادق(ع) نه از ناحیه دشمنان که از یارانی که نگاه محدود دارند، بود، گفت: یاران بی تدبیر امام باعث غربت ولی در زمانه خود شدند. ما در این زمانه اگر در تحولات منطقه هیچ برنامه فرهنگی برای نشر معارف اهل بیت(ع) در بلند مدت نداشته باشیم، باعث غربت امام زمان(ع) خواهیم شد.