بررسی زلزله سیاسی عربستان در گفتگوی «نسیم» با حمیدرضا آصفی / سخنگوی اسبق وزارت خارجه: اختلاف درونی خاندان حاکم، گرایش شدید حکام جدید به آمریکا و ناکامی در یمن ریشه‌های این زلزله است/ سعود الفیصل اصلاً از تجاوز به یمن خبر نداشت/ پاکستان تحقیرآمیز با عربستان برخورد کرد

صبح امروز خبری از سوی العربیه منتشر شد مبنی بر اینکه پادشاه جدید عربستان طی احکام تعجب اوری تعدادی از مسئولان ارشد حکومتی را تغییر داده است از جابجایی ولیعهد گرفته تا برکناری سعود الفیصل وزیر امورخارجه این کشور که حدود 40 سال این مسند را برعهده داشت که از همین رو با حمید رضا آصفی سخنگوی وزارت امورخارجه در دولت اصلاحات به گفتگو پرداختیم.

حمید رضا آصفی متولد سال 1331 در تهران است و مدرک دکترای شیمی دارد. زمانی که وی پس از سه سال ماموریت به عنوان سفیر ایران در فرانسه به کشور بازگشت.

شاید بتوان اسم حمیدرضا آصفی را دیپلماتی برای همه فصول گذاشت. مردی که در 8 سال دولت اصلاحات سخنگویی وزارت خارجه را بر عهده می‌گیرد و پس از پایان وزارت کمال خرازی (وزیر خارجه دولت اصلاحات) و با روی کار امدن منوچهر متکی (وزیر امور خارجه دولت محمود احمدی‌نژاد) مدتی دیگر نیز به سخنگویی خود در وزارت امور خارجه ادامه و بعد به عنوان سفیر راهی امارات متحده عربی می‌شود. ماموریت حمید رضا آصفی در امارات سومین تجربه وی در قامت سفیر ایران است. نخستین تجربه وى ماموریت خارج از کشور، آلمان شرقی سابق و دومین آن سفیر ایران در پاریس در زمان دولت اکبر هاشمی رفسنجانی بود.

مشروح گفتگوی تفصیلی خبرنگار «نسیم» با آصفی در خصوص تغییر و تحول عربستان به شرح ذیل است:

سخنگوی وزارت امور خارجه دولت اصلاحات در خصوص تحولات اخیر در کابینه عربستان گفت: تحولاتی که در عربستان اتفاق افتاده بعضی از آن به عنوان شبه کودتا و بعضی‌ها آن را به زلزله سیاسی تشبیه می‌کنند.

وی افزود: این تحولات در نوع خودش در یک کشور محافظه کار سنتی برون گرا، بسیار عجیب و کم سابقه بوده البته وقتی ملک عبدالله فوت کرد پیش بینی می‌شد که عربستان دچار برخی تب و تاب تناقض‌ها واختلافات داخلی شود.

*ملک عبدالله از بقیه خاندان سعودی مستقل‌تر بود

سخنگوی سابق وزارت امورخارجه با بیان اینکه در زمان ملک عبدالله و در پایان اواخر دوره ملک فهد به دلیل آن خصلت‌هایی که داشت توانسته بود به عنوان پدر خانواده گرایشات مختلف را دور خودش جمع کند و یک محوریت داشته باشد،‌ تصریح کرد: ملک عبدالله با توجه به اینکه از بقیه خاندان سعودی مستقل‌تر بود و چشم و گوش بسته دنبال آمریکا نبود، برای خودش در عربستان یک وزنه‌ای محسوب می‌شد و بعد از رفتن و فوت ایشان انتظار می‌رفت که در عربستان تحولاتی پیش بیاید.

وی در ادامه یکی از علت های این تغییرات و جابجایی ها را اختلافات قدیمی بین صدیری‌ها و غیر صدیری‌ها بوده که الآن بروز کرده،‌دانست و تاکید کرد: رقابتی که بین این طوایف و خاندان‌ها در عربستان وجود دارد ، عملاً باعث شد که یک آرایش جدیدی را ببینیم.

آصفی تصریح کرد: از وقتی که “ملک سلمان” به روی کار آمد “مقرن” به حاشیه رفت و فضا برایش تلخ و عملاً منزوی شد. در حکمی که سلمان زده برای برکناری مقرن از ولیعهدی زده آمده که این کنار گذاشته شدن به درخواست خود “مقرن” بوده است در صورتیکه در این تغییرات چهره‌هایی بر مسند کار قرار گرفتند که نزدیک به خودش بودند مثل پسرش که یک آدم جوان و بی تجربه‌ای بوده که بسیاری از این آتش افروزی‌ها را در منطقه و یمن هموی با هدایت آمریکا و همراهی “محمد بن نایف” انجام داده است.

*تیم جدید نزدیکی‌اش به آمریکا بیشتر است و آمریکا با این چیدمان در صدد جذب بیشتر سعودی به خودش بود

وی در ادامه عامل دوم تغییرات در دولت عربستان را گرایش تیم جدید به آمریکا دانست و گفت: سفیر عربستان در آمریکا که یک آدم کم تجربه، تندرو بود،جایگزین سعود الفیصل شد، اگر چه سعود الفیصل 40 سال وزیر خارجه و پیر بود اما این جا به جایی قبل از اینکه به کهولت و یا بیماری بر گردد به تفکرات و افکار وزیر خارجه جدید بر می‌گردد.

کارشناس سیاست خارجی تاکید کرد: تیم جدید نزدیکی‌اش به آمریکا بیشتر است و آمریکا با این چیدمان در صدد جذب بیشتر سعودی به خودش بود.

وی عامل سوم این تغییرات را تحولات یمن دانست و ادامه داد: در تحولات یمن که در تاریخ دنیا عرب کم سابقه است ما شاهد هستیم که یک حکومت عربی یک دولت عربی امت عرب را به زعم خودشان به خاک و خون می‌کشد و یک رئیس جمهور مستعفی یعنی منصور هادی بیاید از یک دولت خارجی بخواهد که مردم خودشان را بمباران کنند و این خیلی چیز عجیب و غریب است آن هم در دنیای عرب که آنها خودشان را یک امت می‌دانند و از عروبت صحبت می‌کنند.

*سعود الفیصل اصلاً از تجاوز به یمن خبر نداشت

سفیر پیشین ایران در امارات متحده عربی اظهارداشت: بر اساس اطلاعاتی که رسیده سعود الفیصل اصلاً از تجاوز به یمن خبر نداشته و بازیگر اصلی “محمد بن سلمان” وزیر دفاع به همراه پدرش “محمد بن نایف” و با هدایت آمریکا بوده است و ظاهراً بر اساس اخباری که درز کرده این تجاوزات از دو ماه قبل در مشورت و هدایت آمریکا صورت گرفته بود.

وی ادامه داد: آمریکا به خاطر اینکه اسرائیل نفس راحت‌تری بکشد و امت عربی با همدیگر درگیر و در جهان عرب و جهان اسلام انشقاق به وجود بیاید جنگ عربستان علیه یمن را ایجاد کرده که یکی از نشان های این حمایت ها تمام قطعنامه‌هایی که به نفع عربستان و به ضرر مردم یمن صادر شد که این نشان دهنده یک توطئه از پیش تعیین شده بود.

*پاکستان هوشمندانه و به صورت تحقیرآمیز با عربستان برخورد کرد

آصفی افزود: وقتی که کار در یمن هم به سرانجام نرسید و سعودی‌ها بیش از پیش مفتضح و شکست خوردند، در یک گرفتاری عجیبی فرو رفتندو این به دلیل آن بودکه کاری که سعودی‌ها کردند از کاری که صهیونیست‌ها کردند بدتر بود چون صهیونیست‌ها به فلسطین که یک مردم و کشور عربی است حمله کردند ولی سعودی‌ها به هم نژاد و هم مسلک و هم آیین خودشان حمله کردند و بدعت بدی در جهان اسلام و در جهان عرب به وجود آوردند حتی آنها تلاش کردن که پاکستانی‌ها را همراه خودشان بکنند ولی پاکستانی‌ها هوشمندانه خواستند یک سیاست بی‌طرفانه بگیرند و اهانت آمیز و تحقیرآمیز با آنها برخورد کردند.

وی در ادامه شکست‌ها و ناکامی‌های عربستان در صحنه‌های بین المللی را عامل دیگر تغییرات و جابجایی ها دانست و خاطرنشان کرد: امروز عربستان با مشکلات متعددی در جهان و منطقه مواجه است به همین دلیل فکر کردند که با این تغییر و تحولات بتوانند بر مشکلات خود سرپوش بگذارند و راه فراری را پیدا کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه دولت اصلاحات تاکید کرد: فکر می‌کنم که کار به اینجا تمام نمی‌شود و در آینده شاهد اختلاف‌ها، شکاف‌ها و تضادهای بیشتر درونی در عربستان خواهیم بود.

وی ادامه داد: سعودی‌ها چاره‌ای جز بازگشت به واقعیات ندارند و باید از سیاست شکست خورده و ناکام گذشته درس بگیرند و به منطق و واقع‌بینی روی بیاورند.

*اگر سعودی‌ها جبران گذشته نکنند رابطه اش با ایران بدتر می شود

آصفی در پایان در خصوص رابطه بین ایران عربستان با وجود تغییر و تحولات و روی کار آمدن افراد بی تجربه در حوزه دیپلماسی خاطرنشان کرد: اگر سعودی‌ها واقع‌بین نباشند و جبران گذشته نکنند می‌توانند رابطه بدتر هم بشود به نظر من سعودی‌ها باید کمی عقل و درایت به خرج بدهند و اگر نه این روشی که وزیر خارجه‌شان و وزیر دفاعشان می‌خواهند ادامه بدهند البته نه تنها با ایران بلکه با بسیاری از کشورها در منطقه و جهان اسلام و کشورهای عربی دچار مشکل می‌شوند.

نسیم ۱۳۹۴/۲/۹