دانشجوی محترم ضمن تشکر از اینکه این مرکز را به منظور دریافت پاسخ سوالات خویش انتخاب کرده اید ، در پاسخ به این سوال لازم است اشاره نماییم در اینکه حریف گروه مذاکره کننده ایرانی در جریان مذاکرات هسته ای و در راس آنها آمریکا ، خصلت روباه صفتی داشته و در صدد فریب دادن کشورمان می باشد هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد و به همین دلیل هیچ اعتمادی به آنها وجود نداشته و مقام معظم رهبری نیز به همین دلیل نگرانی خود را اعلام کردند (رک : بیانات در دیدار با اعضای مجلس خبرگان ، 21/12/1393) ، اما در مقابل به اعتقاد ما نباید تیم مذاکره کننده کشورمان که نمایندگان ما در این مذاکرات به حساب می آیند را با اشخاصی همچون ابوموسی اشعری مقایسه کنیم ، چرا که ابوموسی اشعری ، شخصیتی ساده لوح بود که شایستگی قرار گرفتن به عنوان نماینده امام علی ع در جریان مذاکرات حکمیت را نداشت ، اما به دلیل جایگاه اجتماعی که در میان بخشی از نیروهای سپاه امام علی ع به ویژه نیروهای ساده ای که بعدها از دل آنان خوارج به وجود آمدند داشت به امام تحمیل شد بدون اینکه وی به لحاظ اعتقادی هم چندان اعتقادی به امام داشته باشد و به دلیل اعتمادی که به طرف مقابل داشت فریب وعده های آنان را خورد و در نتیجه شد آنچه نباید می شد ، این در حالی است که تیم مذاکره کننده کشورمان ، دیپلمات هایی ورزیده در کنار شخصیت های فنی و حقوقی هستند که در عین حال همانگونه که بارها اعلام کرده اند هیچ اعتمادی به آمریکایی ها ندارند و در نتیجه تلاش می کنند تا بیشترین منافع را عاید کشورمان نمایند ، چنانکه مقام معظم رهبری نیز آنها را برادران امینی هستند معرفی نمودند که دارند برای صلاح کشور تلاش میکنند(همان) ، هر چند ممکن است در این مسیر روباه صفتی های طرف غربی به اندازه ای بالا باشد که تیم ایرانی را دچار اشتباه محاسباتی نماید که با توجه به مکانیسم های نظارتی که بر آنها وجود دارد و نیز اعتقادی که آنها به نظام اسلامی و منافع ملت ایران دارند این خطاها ها اولا بدون تعمد تلقی خواهد شد و ثانیا با تذکرهای به موقع ، تصحیح می شوند .
اما در زمینه نظارت بر عملکرد تیم هسته ای کشورمان باید بگوییم خوشبختانه مکانیسم های نظارتی مختلفی بر عملکرد این تیم وجود دارد که برخی رسمی و برخی غیر رسمی هستند که با توجه و هوشیاری همگی ، امیدواریم در نهایت بیشترین منافع عاید کشورمان گردد که مهم ترین این مکانیسم ها عبارتند از :
1 – رهبری که بر روند کلی مذاکرات نظارت داشته و همانگونه که بارها فرموده اند نسبت به کلیات آن نظرات خود را به مسئولان امر از جمله رئیس جمهور و وزیر خارجه انتقال داده اند ، هر چند در زمینه جزئیات معمولا اظهار نظری نمی کنند ، چنانکه اخیرا نیز در این زمینه فرمودند : «بنده در جزئیّات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمیکنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوب‌های مهم و خطّ قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئیس جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتّب داریم، و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلّی. جزئیّات کار، خصوصیّات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجّه نیست؛ اینها در اختیار آنها است، میتوانند بروند کار کنند.»(بیانات در دیدار با نمایندگان مجلس ، http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29415 )
2 – نهادهای نظارتی که در راس آنها باید از نمایندگان مجلس یاد کرد که بنا به وظایف و مسئولیت هایی که دارند در این زمینه احساس مسئولیت می کنند و به همین دلیل یکی از بزرگترین مجموعه هایی که در این زمینه مدام به اظهار نظر پرداخته و تیم هسته ای نیز طی جلسات علنی و غیر علنی به پاسخگویی نسبت به آنها می پردازد این نهاد مهم است . ضمن اینکه بر اساس برخی دیدگاه ها ، هر توافقی که با طرف غربی صورت گیرد در نهایت باید به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز برسد که اگر چنین اتفاقی بیافتد ، نقش نظارتی مجلس را در تایید و رد آن بارزتر خواهیم دید. علاوه بر این نهادهایی همچون شورای عالی امنیت ملی نیز بر روند مذاکرات نظارت داشته و اگر بر اساس برخی دیدگاه های حقوقی دیگر که تایید توافق با غربی ها را منوط به تایید این شورا می داند ، این مذاکرات در نهایت توسط این نهاد مورد بررسی قرار گیرد ، نقش نظارتی این نهاد بارزتر از هر نهادی خواهد بود ، به ویژه اینکه مصوبات این شورا در نهایت باید به تایید رهبری نیز برسد و این بر محکم کاری ها خواهد افزود .
3 – نخبگان جامعه که علیرغم نداشتن نقش رسمی نظارتی بر این مذاکرات ، نقش مهمی در جریان این مذاکرات ایفا کرده و زمینه ساز اعمال نقش نظارتی گروه بعدی خواهند بود و مقام معظم رهبری نیز به تیم مذاکره کننده توصیه نمودند تا با این قشر از جامعه به ویژه بخش منتقد آن ، تعامل لازم را داشته باشند : «مسئولین ما که مردمان صادقی هستند، مردمان علاقه‌مند به منافع ملّی‌اند، بسیار خب، یک جمعی از مخالفین را ــ از آن افرادی را که شاخصند ــ دعوت کنند، حرفهای آنها را بشنوند؛ ای بسا در حرفهای آنها یک نکته‌ای باشد که این نکته را اگر رعایت کنند، کارشان بهتر پیش برود؛ اگر چنانچه نکته‌ای هم نبود، آنها را قانع کنند»(همان)
4 – افکار عمومی که امروزه یکی از اصلی ترین اهرم های نظارتی بر عملکرد مسئولان در همه زمینه ها از جمله روند مذاکرات هسته ای به شمار می آید و به همین دلیل است که امروزه شاهد آن هستیم که با صدور بیانیه لوزان ، موافقان و مخالفان آن تلاش می کنند تا با اظهار ادله و شواهدی ، افکار عمومی را در جهت خود عنوان نمایند ، اما حتی اگر چنین ادعاهایی را نتوان به راحتی اثبات کرد ، اما در نهایت افکار عمومی اثر گذاری خود را در رفتارهای سیاسی خود از جمله انتخابات نشان خواهند داد و به همین دلیل می توان گفت یکی از مهم ترین مکانیسم های نظارتی بر عملکرد تیم مذاکره کننده ، خودمردم هستند و به همین دلیل تیم مذاکره کننده نیز حتی اگر خدای نکرده ، فاقد دلسوزی لازم برای منافع ملی باشد ، حداقل برای حفظ وجهه و دیدگاه مثبت مردم نسبت به خود و جناح متبوعشان تلاش خواهند کرد تا بیشترین منافع را عاید نمایند ، به ویژه اینکه تجربه تاریخی نیز نشان داده است که ملت ایران از کنار مسئولانی که توانایی لازم برای حفظ منافع ملی کشور را نداشته اند به راحتی نمی گذرد ، چنانکه بانیان معاهدات ننگین ترکمانچای و گلستان همواره منفور ملت هستند .