پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) پس از خروج از مکه، روانه مدینه شد و روز دوشنبه دوازدهم ربیع السیرة النبویه، ج 2، ص 138. (2 مهرماه)، برابر با 24 سپتامبر 622م. به محله جنوبى مدینه، به نام قبا وارد شد.گویا زمان سفر، پانزده روز به درازا کشید.المقدسى، البدء و التاریخ، ج 4، ص 175. پیامبر تا روز پنجشنبه در آن جا ماندو مسجد قبا را بنا نهاد؛ نماز جمعه را در نزدیکى قبا، در میان قبیله بنى سالم خواند و این نخسین نماز جمعه اى است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) اقامه فرمود؛ سپس از آن جا روانه یثرب گردید. به برکت ورود پیامبر، این شهر به مدینه النبى شهرت یافت. با ورود به مدینه و استقبال شورانگیز مردم از پیامبر، آمادگى بیشترى براى رشد اسلام پیدا شد. نخستین کار آن حضرت، بناى مسجد، پایگاه اصلى عبادت، مشورت و تجمع مسلمین بود.السیرة النبویه، ج 2، ص 143. استقبال مسلمانان مدینه – که به انصار شهرت یافتند – از مهاجران مکه، وصف ناشدنى است. آنان اسلام را نصرت کرده، به یارى مهاجرانى شتافتند که دست خالى به مدینه آمده بودند؛ به گونه اى که خداوند، ایثارشان را مى ستاید و در وصفشان چنین مى فرماید: «وَ الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِیمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَیْهِمْ وَ لا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»؛حشر (59)، آیه 9. «و کسانى که پیش از آمدن مهاجران در دیار خود بوده اند و ایمان آورده اند، آنها را که به سویشان مهاجرت کردند، دوست مى دارند و از آن چه به مهاجران داده شود، در دل خویش، احساس حسد نمى کنند و دیگران را بر خویش، ترجیح مى دهند؛ هر چند خود نیازمند باشند و آنان که از بخل خویش در امان مانده باشند، رستگارانند».
به گفته مورخان، انصار زمین هاى اضافى خود را به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) هدیه دادند و پیامبر نیز قطعه هایى از این زمین هاى اهدایى را به مهاجران واگذار کرد. به نوشته بلاذرى، انصار به شدت مشتاق میزبانى مهاجران بودند.انساب الاشراف، ج 1، ص 270 .