خانه » همه » مذهبی » جایگاه ولی فقیه از منظر شهید مطهری؟

جایگاه ولی فقیه از منظر شهید مطهری؟


جایگاه ولی فقیه از منظر شهید مطهری؟

۱۳۹۳/۱۲/۱۳


۹۲۵ بازدید

دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، برای پاسخ به سوال شما به نظر می رسد بهتر باشد ابتدا مروری بر دیدگاه شهید مطهری در باره موضوع «ولایت فقیه» داشته باشیم .

دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، برای پاسخ به سوال شما به نظر می رسد بهتر باشد ابتدا مروری بر دیدگاه شهید مطهری در باره موضوع «ولایت فقیه» داشته باشیم .

از دیدگاه شهید مطهری در عصر غیبت نیز فقیهان واجد شرایط از سوی امام معصوم به ولایت نصب شده و نایبان آنان بشمار می روند . مردم مصادیق «فقیه جامع شرایط» را شناسایی کرده و از میان آنان یک نفر را انتخاب می کنند؛ بدین ترتیب آموزه های دینی با نیاز روز جامعه در تعیین سرنوشت خود همنشین شده و نظامی با هویت و اصالت دینی و برخاسته از خواست و اراده مردم مؤمن شکل می گیرد. چنانکه در تفسیر فرمان امام به نخست وزیر دولت موقت که مرقوم فرموده بودند: «به موجب حق شرعی (ولایت فقیه) و به موجب رأی اعتمادی که از طرف اکثریت قاطع ملت به من ابراز شده، رییس دولت را تعیین می کنم»، می نویسند: «ولایت فقیه، یک ولایت ایدئولوژیکی است و اساساً فقیه را خود مردم انتخاب می کنند و این امر عین دموکراسی است. اگر انتخاب فقیه انتصابی بود و هر فقیهی فقیه بعد از خود را تعیین می کرد، جا داشت که بگوییم این امر خلاف دموکراسی است.

حق شرعی امام از وابستگی قاطع مردم به اسلام به عنوان یک مکتب و یک ایدئولوژی ناشی می شود و مردم تأئید می کنند که او مقام صلاحیتداری است که می تواند قابلیت اشخاص را از جهت انجام وظایف اسلامی تشخیص دهد.د »

همچنین مسأله نظارت که شهید مطهری پیرامون وظایف ولی فقیه بیان کرده اند، باآنچه امروزه تحت عنوان « نظارت فقیه» توسط برخی از افراد یا جریانات سیاسی مطرح می شود، تفاوت اساسی دارد. امروزه معمولاً کلمه « نظارت »را در مقابل « ولایت » به کار می برند ؛ در حالی که شهید مطهری با حفظ مساله ولایت ، این نکته را روشن می کند که ولی فقیه مانند رییس جمهور یانخست وزیر رییس دولت نیست ؛ بلکه به عنوان یک ایدیولوگ از بالا جریانات را هدایت و کنترل می کند و بر آنها نظارت دارد : «ولایت فقیه به این معنا نیست که فقیه خود در راس دولت قرار بگیرد و عملا حکومت کند .نقش فقیه دریک کشور اسلامی ؛ یعنی ، کشوری که در آن مردم ، اسلام را به عنوان یک ایدیولوژی پذیرفته و به آن ملتزم و متعهد هستند، نقش یک ایدیولوگ است ، نه نقش یک حاکم . وظیفه ایدیولوگ این است که بر اجرای درست و صحیح ایدیولوژی نظارت داشته باشد . او صلاحیت مجری قانون و کسی را که می خواهد رییس دولت بشود و کارها را در کادر ایدیولوژی اسلام به انجام برساند، مورد نظارت و بررسی قرار دهد». سپس به فرمان حضرت امام ومبنی بر نخست وزیری بازرگان اشاره می نماید.که به خوبی مبین اعمال ولایت از سوی حضرت امام (ره) می باشد .(مرتضی مطهری ، پیرامون انقلاب اسلامی ، ص67)

با توجه به آنچه گفته شد می توان فهمید که شهید مطهری ولایت فقیه را آنگونه که سایر متفکران اسلامی از جمله امام خمینی ره مطرح کرده اند معرفی کرده و بدان اعتقاد دارد ، با این حال در زمینه دیدگاه ایشان نسبت به نقش ولی فقیه در جامعه اسلامی به نظر می رسد اشتباهی صورت گرفته شده باشد که منشا آن استفاده نشدن دقیق کلمات باشد که این اشتباه نیز به قرینه سایر مباحثی که مطرح شده است قابل رفع است ، به عبارت دیگر در این مصاحبه شهید مطهری ، نقش رهبر و ولی فقیه را نقش ایدئولوگ معرفی کرده و وی را حاکم نمی داند و در نتیجه چنین تصور شده است که از نظر شهید مطهری ولی فقیه فاقد نقش حکومتی در جامعه می باشد و حال آنکه با توجه به ادامه همین سخنان و نیز سایر مباحثی که ایشان در زمینه ولایت فقیه داشته اند از جمله توضیحاتی که در باب لزوم تنفیذ حکم رئیس دولت ارائه می کنند مشخص می شود که منظور ایشان از اینکه ولی فقیه حاکم نیست یعنی اینکه وی همچون رئیس جمهور ریاست دولت را بر عهده ندارد ، اما این بدین معنا نیست که ایشان مقام ولایت و سرپرستی جامعه اسلامی را که همان ولایت فقیه نامیده می شود را نیز ندارد و گرنه معنا نداشت که لازم باشد حکم رییس دولت را تنفیذ نمایند ، همچنین این سخنان به معنای آن نیست که نقش ایشان تنها نظارت به معنایی که امروزه برخی مطرح کرده و در برابر ولایت قرار می دهند می باشد .

بنابر این منظور شهیدمطهری از «حاکم» در کتاب پیرامون انقلاب اسلامی ، قطعا رئیس دولت است و نه حاکم به معنای ولی که بر جامعه اسلامی ولایت داشته و نائب امام معصوم در عصر غیبت می باشد که این منظور از خلال دیدگاه های مختلف شهید مطهری به راحتی قابل فهم می باشد .

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد