زکریای رازی

مستند آن را باید دید مشهورات بی اساس فراوانی وجود دارد. ابوبکر محمد بن زکریای رازی که به «جالینوس العرب» اشتهار یافته است، بیشتر شهرت و هم تخصص وی، در طب است. در این فن از طراز اول تاریخ شمرده می شود. برخی او را در طب عملی و تجربی بر بوعلی ترجیح داده اند. در سال 251 متولد شده و در سال 313 درگذشته است. ابن الندیم او را شاگرد بلخی شمرده است و احتمالاً این بلخی همان ابوزید بلخی شاگرد کندی است. علیهذا رازی شاگرد شاگرد کندی است. قرائن دیگری به دست آمده که تأیید می کند استاد رازی همان ابوزید بلخی است. 
_{^{(شرح حال و آثار و افکار رازی، به قلم دکتر مهدی محقق در مقدمة ترجمة السیرة الفلسفیة رازی/ 7.)}} 
رازی عقاید فلسفی خاص دارد، به فلسفة ارسطویی زمان خویش تسلیم نبوده است. در باب ترکیب جسم قائل به «اجزاء ذره ای» بوده است. عقیدة خاصی در باب «قدمای خمسه» داشته است که معروف است و کم و بیش در کتب فلسفه مطرح است. عقاید فلسفی رازی را در باب «قدمای خمسه» فارابی، ابوالحسین شهید بلخی، علی بن رضوان مصری، ابن الهیثم بصری رد کرده اند.
در فهرست کتب رازی، کتاب فی النبوات آمده که دیگران به طعن و استهزا نام او را «نقض الادیان» نهاده اند و کتاب دیگری به نام فی حیل المتنبئین که دیگران به طعن نام او را «مخاریق الانبیاء» گذاشته اند. این کتابها در دست نیست، ولی متکلمین اسماعیلی، از قبیل ابوحاتم رازی و ناصر خسرو (و شاید منقول از ابوحاتم) در کتب خود به نقل قول از رازی، مطالبی آورده، مبنی بر اینکه او منکر نبوات بوده است. هرچند ابوحاتم نام رازی را نبرده است و از او با کلمة «ملحد» یاد کرده است، ولی مسلّم است که منظور او محمد بن زکریای رازی است.
نظر به اینکه آن کتب در دست نیست، نمی توان اظهارنظر قطعی کرد ولی از مجموع قرائن می توان به دست آورد که رازی منکر نبوات نبوده و با «متنبئین» (مدعیان دروغین نبوت) در ستیز بوده است. مباحثات رازی با ابوحاتم اسماعیلی در منزل یکی از بزرگان ری در حضور اکابر و بزرگان شهر و «علی رؤوس الاشهاد» محال است که در زمینة ابطال نبوات باشد و رازی صریحاً و علناً همة نبوات را تکذیب کند و همة مذاهب را باطل بداند و در نهایت احترام هم زیست نماید. این که برخی ادعا می کنند که ابوریحان بیرونی کتابی به نام «نقض الادیان» و کتابی به نام «مخاریق الانبیاء» به رازی نسبت داده است.
(دکتر محقق، مقدمة ترجمة السیرة الفلسفیه/ 56.)
به هیچ وجه صحیح نیست.
بعلاوه، رازی سخت پابند به توحید و معاد و اصالت و بقاء روح است. کتابی دارد فی ان للانسان خالقاً متقناً حکیما
(عیون الانباء، 2 / 352.)
و کتابی دارد در رد سیسن ثنوی 
(عیون الابناء3 / 352.)
(رد بر مانویت) و رساله ای الی علی بن شهید البلخی فی تثبیت المعاد (عیون الابناء2 / 359.) و نظرش در آن کتاب نقد نظریة منکران معاد است، و کتابی فی ان النفس لیس بجسم.
(عیون الابناء3 / 358.)
چگونه ممکن است کسی همة اصول مبدأ و معاد و روح و نفس را پذیرفته باشد و منکر نبوات و شرایع باشد؟! بعلاوه او کتابی دارد فی آثار الامام الفاضل المعصوم (عیون الابناء2 / 359.)که به احتمال قوی بر طبق مذاق شیعه در امامت نوشته است، و کتابی دارد به نام النقض علی الکیال فی الامامة
(عیون الابناء/358.)
کتابی به نام الامام و المأموم المحقین
(عیون الابناء/359.)، هم می رساند که اندیشة امامت فکر او را مشغول می داشته است.
مجموعه آثار شهید مطهری ج
14 ـ خدمات متقابل اسلام و ایران صفحه467 الی 469،شهید مطهری