درس‌هایی که اپل از اشتباه‌های مایکروسافت در عرضه ویندوز روی آرم می‌گیرد

اپل تصمیم دارد تا به‌مرور خانواده‌ی کامپیوترهای خود را از پردازنده‌ اینتل به پردازنده‌ی اختصاصی مبتنی بر آرم تغییر دهد. ارائه‌ی کامپیوتر شخصی و سیستم‌عامل مبتنی بر آرم، حرکتی بود که چند سال پیش مایکروسافت با ویندوز RT انجام داد و با چالش‌های متعددی در بازار روبه‌رو شد. اکنون اپل می‌تواند از اشتباه‌های رقیب خود در پلتفرم مذکور درس بگیرد و شاید بزرگ‌ترین درس، هماهنگی بهتر با مصرف‌کننده باشد. اپل باید از همان ابتدای تغییر مسیر به آرم، اطلاع‌رسانی مناسبی برای کاربران داشته باشد و با شفافیت به آن‌ها اعلام کند که کدام اپلیکیشن‌ها، با کدام پردازنده‌ها سازگاری دارند. درنتیجه راهنمایی کاربران به سمت بهترین تجربه‌ی کاربری در پلتفرم جدید، مهم‌ترین وظیفه‌ی کوپرتینویی‌ها خواهد بود.

شاید نکات بالا در نگاه اول کاملا واضح و بدیهی باشند، اما به‌هرحال مایکروسافت و کوالکام در تجربه‌های قبلی همین موارد را رعایت نکردند. اپل در تغییر مسیر از کامپیوترهای مک X86 به آرم، قطعا برخی از نکات کاربردی را پیاده‌سازی می‌کند؛ اما مایکروسافت و کوالکام، کارهای ناتمام زیادی دارند که می‌توانستند در بهبود تجربه‌ی ویندوز روی آرم، انجام دهند.

مهم‌ترین نکته‌ی عملکردی در تغییر مسیرهای این‌چنینی در سطح پلتفرم، با ارتباط شرکت و کاربران شروع می‌شود. زمانی‌که ایسوس لپ‌تاپ NovaGo را معرفی و به بازار عرضه کرد رسانه‌های متعدد آن را بررسی کردند و علاوه بر ذکر نقاط قوت و ضعف معماری جدید، کارایی و عدم کارایی آن را در اپلیکیشن‌های متعدد مورد تحلیل قرار دادند. اکنون و پس از گذشت دو سال عرضه‌ی کامپیوتر شخصی مذکور، هنوز اشتباه‌های شرکت سازنده و مایکروسافت، تازه به‌نظر می‌رسند که اپل هم در صورت تکرار آن‌ها، در مهاجرت به آرم موفق نخواهد بود.

مصرف‌کننده در اولویت دوم

هیچ مصرف‌کننده‌ای تمایل ندارد تا برای درک کاربرد یا عدم کاربرد یک سخت‌افزار، اسناد طولانی و پیچیده‌ی مخصوص توسعه‌دهنده‌ها را مطالعه کند. آن‌ها به‌دنبال ساده‌ترین آموزش و راهکار برای استفاده از دستگاه پردازشی هستند. مایکروسافت برای راهنمایی مصرف‌کننده‌ها در استفاده از پلتفرم ویندوز روی آرم، چنین برنامه‌ای دارد. به‌عنوان مثال چگونگی شبیه‌سازی دستورالعمل‌ها در شبیه‌ساز ویندوز روی آرم و تبدیل آن‌ها به کدهای قابل فهم برای پردازنده‌ی آرم، به‌صورت یک سند مخصوص توسعه‌دهنده در وب‌سایت رسمی مایکروسافت قرار دارد. چنین رویکردی قطعا برای مصرف‌کننده‌ی نهایی کافی نخواهد بود. ردموندی‌ها هیچ‌گاه تلاش نکرده‌اند تا پیش‌نیازهای پلتفرم آرم را به‌خوبی برای کاربر نهایی توضیح دهند. به‌علاوه، گزینه‌های دردسترس کاربر برای عبور از محدودیت‌ها نیز مشخص نبوده است.

محدودیت‌های عملکردی ویندوز روی آرم بسیار زیاد است. به‌عنوان مثال تصور کنید که قصد استفاده از اپلیکیشنی همچون زوم را روی مایکروسافت سرفیس پرو ایکس دارید. این اپلیکیشن در مایکروسافت استور ارائه نمی‌شود و درنتیجه کاربر باید از وب‌سایت رسمی زوم اقدام کند. همین تغییر مسیر و رویکرد برای استفاده از یک اپلیکیشن پرکاربرد، شاید کاربر نهایی را از پلتفرم مبتنی بر آرم دلزده کند. ازطرفی اپلیکیشن‌ها نیز محدودیت را به‌خوبی به کاربر اعلام نمی‌کنند. مثلا زوم در وب‌سایت خود نمی‌گوید که اجرای نسخه‌ی ۶۴ بیتی اپلیکیشن حتی در شبیه‌ساز نیز ممکن نیست. درنهایت وقتی کاربر تصمیم می‌گیرد تا نسخه‌ی ۶۴ بیتی زوم را روی سرفیس پرو ایکس نصب کند، تنها با یک پیام خطای بزرگ روبه‌رو می‌شود که روند نصب را متوقف می‌کند. همین مسیر، مانع بزرگی بر سر راه مصرف‌کننده در مسیر یک تجربه‌ی عالی خواهد بود.

بسیاری از کارشناسان، چالش بالا را مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت ویندوز روی آرم می‌دانند. وقتی کاربران ابتدایی نتوانند تجربه‌ای آسان از پلتفرم جدید داشته باشند، قطعا آن را به دوستان و آشنایان خود هم پیشنهاد نمی‌دهند.

به‌نظر می‌رسد اپل هم در مسیری شبیه به مایکروسافت قرار داشته باشد. آن‌ها هم مانند پلتفرم ویندوز روی آرم، از کدهای شبیه‌سازی برای ترجمه دستورالعمل‌های نوشته شده برای پردازنده‌ی X86 به کدهای قابل فهم برای آرم استفاده خواهند کرد. در سیستم‌عامل مک، این کد به‌نام روزتا (Rosetta) شناخته می‌شود که در تغییر مسیر کوپرتینویی‌ها از PowerPC به X86 هم استفاده شد. اکنون نسخه‌ی جدید برای دریافت کدهای X86 و تبدیل آن‌ها به ساختاری قابل درک برای آرم استفاده می‌شود.

نتیجه‌ی نهایی ترجمه‌ی کدها برای آرم، پیامدی نسبتا ناخوشایندی را به‌همراه دارد. پیامد ناخوشایند تاحدودی به زمان انتظار کاربر هم مربوط می‌شود. اپل در کنفرانس WWDC اعلام کرد که کاربران احتمالا در اجرای اپلیکیشن‌ها روی شبیه‌ساز با زمان بارگذاری طولانی‌تری مواجه خواهند شد.

ظاهرا در استفاده از شبیه‌ساز در مک هم بخشی از وظایف برعهده‌ی کاربر خواهد بود. اپل در رویداد اخیر پیرامون این بخش گفت: «اگر یک کد باینری شامل دستورالعمل‌های arm64 و x86_64 به‌صورت هم‌زمان باشد، کاربر می‌تواند به سیستم اعلام کند که اپلیکیشن ازطریق ترجمه‌ی روزتا انجام شود. این روش با استفاده از پنجره‌ی Get Info در Finder ممکن می‌شود. به‌عنوان مثال کاربر می‌تواند ترجمه‌ی روزتا را برای اجرای افزونه‌های قدیمی استفاده کند که در arm64 پشتیبانی نمی‌شوند».

روزتا افزونه‌های کرنل و اپلیکیشن‌های ماشین مجازی را ترجمه نمی‌کند؛ سرویس‌هایی که برای مجازی‌سازی پلتفرم‌های X86_64 استفاده می‌شوند. به‌علاوه، دستورالعمل‌های AVX هم در روزتا ترجمه نمی‌شوند. دستورالعمل‌های مذکور ابتدا در سال ۲۰۱۱ توسط اینتل در تراشه‌های نسل دومی Sandy Bridge مطرح شدند.

در مجموع، اپل به توسعه‌دهنده‌ها (و نه کاربران) می‌گوید که اپلیکیشن‌های شبیه‌سازی شده عملکردی آهسته‌تر نسبت به کدهای بومی دارند. به‌علاوه، این خبر که کاربران احتمالا برای هماهنگی کامل بخش‌ها در برخی اپلیکیشن‌ها نیاز به دستورالعمل دستی دارند هم به توسعه‌دهنده‌ها اعلام می‌شود. عدم پشتیبانی احتمالی از دستورالعمل‌هایی که تقریبا ۹ سال پیش معرفی شدند هم به موارد قبلی اضافه کنید. درنهایت تجربه‌ی کاربران حتی «نسبتا» مناسب هم نخواهد بود و اکثر آن‌ها نیز هنوز اطلاعی از مشکلات پیش‌رو ندارند.

دشواری در پیدا کردن اپلیکیشن‌های هماهنگ

اپ‌استورها اولین مکان‌‌هایی هستند که یک کاربر، با اپلیکیشن تعامل پیدا می‌کند. مایکروسافت استور هنوز ضعف‌هایی اساسی در این بخش دارد و تجربه‌ی مناسبی به کاربران ارائه نمی‌کند. اکثر کاربران ویندوز اکنون با ایرادهای ریز و درشت مارکت اپلیکیشن ردموندی‌ها آشنایی دارند. به‌عنوان مثال، هیچ اطلاعاتی درباره‌ی زمان آخرین به‌روزرسانی اپلیکیشن ارائه نمی‌شود. تغییرات در نسخه‌های گوناگون نیز در صفحه‌ی اطلاعات اپلیکیشن دیده نمی‌شوند. تعداد دانلودها هم دراختیار کاربر قرار نمی‌گیرد.

مایکروسافت در بخش اطلاعات اپلیکیشن، پردازنده‌های تحت پشتیبانی را نمایش نمی‌دهد. البته اگر از یک دستگاه مجهز به ویندوز روی آرم استفاده کنید، اپلیکیشن‌های ناهماهنگ با پلتفرم در مایکروسافت استور نمایش داده نمی‌شود. ازطرفی اگر پیش از خرید دستگاه مذکور، به‌دنبال اپلیکیشن‌های ناهماهنگ باشید، باید هر کدام را تک به تک بررسی کنید.

در آینده، هماهنگی اپلیکیشن مک با آرم یا X86 موضوعی بی‌معنی خواهد بود، چون اپل درنهایت کل اکوسیستم مک را به آرم منتقل می‌کند. ازطرفی درحال‌حاضر کاربران در هر دو پلتفرم مک و ویندوز با دو انتخاب در بخش معماری پردازنده روبه‌رو هستند که برای آن‌ها چالش برانگیز خواهد بود.

هنوز نمی‌توان درباره‌ی اطلاع‌رسانی اپل در اپ استور پیش‌بینی کرد. درحال‌حاضر می‌دانیم که تعدادی از شرکای اپل همچون ادوبی و مایکروسافت، از حرکت آن‌ها به‌سمت معماری آرم پشتیبانی می‌کنند و قطعا سرویس‌های خود را برای معماری جدید بهینه‌سازی خواهند کرد. درمقابل، برای پیوستن توسعه‌دهنده‌های کوچک به این حرکت باید منتظر گذشت زمان باشیم، چرا که به‌‌هرحال تغییر در کدهای پایه برای پشتیبانی بومی از آرم، چالش‌های زیادی را برای آن‌ها به‌همراه دارد. توسعه‌دهنده‌ها در بازار اپلیکیشن‌های حرفه‌ای تولید محتوا هم چالش زیادی در مسیر جدید دارند و شاید زمان بیشتری برای هماهنگ شدن آن‌ها نیاز باشد.

اطلاع‌رسانی از پردازنده‌ی قابل پشتیبانی در هر اپلیکیشن، بخش مهمی در مدیریت تجربه‌ی کاربران در آینده‌ی پیش رو خواهد بود. اپلیکیشن‌های موسوم به Universal به‌راحتی روی هر دو پلتفرم اجرا می‌شوند، اما به‌هرحال هنوز نمی‌دانیم که پردازنده‌های آرم اپل، چه عملکردی در اجرای آن‌ها دارند. همچنین عملکرد هر اپلیکیشن در هریک از دو پلتفرم هم مشخص نیست. درنهایت کاربر باید بداند کدام اپلیکیشن به‌صورت بومی برای پلتفرم اینتل یا آرم توسعه یافته است و کدام اپلیکیشن، ازطریق شبیه‌ساز اجرا خواهد شد. اپ استور مایکروسافت و اپل، باید اولین محلی باشد که چنین اطلاعاتی را به کاربر می‌دهد.

عدم عرضه‌ی اپلیکیشن‌های اختصاصی حرفه‌ای

بهره‌وری، هماهنگی و ارتباط پلتفرم‌ها مشکلاتی بودند که در بخش‌های قبلی بررسی شدند. مشکل دیگری که در عملکرد کوالکام و مایکروسافت دیده می‌شود، عدم عرضه‌ی یک کامپیوتر نمونه‌ی حرفه‌ای است که کاربران و توسعه‌دهنده‌ها را به پلتفرم جدید جذب کند. کامپیوتر حرفه‌ای مذکور، نباید تنها ازلحاظ سخت‌افزار نمونه بوده، بلکه باید گزینه‌های قابل ارائه‌ی حرفه‌ای در سطح نرم‌افزار هم داشته باشد. البته منظور از نرم‌افزار نمونه‌ی حرفه‌ای، سرویس پیش‌فرضی نیست که بدون کاربری خاصی روی یک کامپیوتر شخصی ارائه شود (کاری که برخی از تولیدکننده‌های کامپیوتر شخصی انجام می‌دهند).

ویندوز و مک روی آرم، نیاز به اپلیکیشن‌هایی دارند که به‌عنوان ویترین پلتفرم جدید عمل کنند و کارایی‌های آن را با قدرت و سرعت بالا فریاد بزنند. مایکروسافت و کوالکام در پلتفرم ویندوز روی آرم، اپلیکیشن حرفه‌ای و نمونه ارائه نکردند. اگرچه خود کاربران، مجموعه‌هایی شامل بهترین اپلیکیشن‌های بومی کنونی برای آرم گردآوری و منتشر کرده‌اند، اما شاهد اقدامی رسمی ازسوی شرکت‌های سازنده نبوده‌ایم. شاید ویندوز در ابزار جدید مدیریت WinGet بتواند چنین روندی را پیاده کرده  و اپلیکیشن‌های بهینه‌سازی شده برای ویندوز روی آرم ارائه کند.

احتمالا اپل روند بالا را اصلاح خواهد کرد. شاید به‌زودی شاهد بخشی با نامی شبیه به Runs best on Apple در اپ استور باشیم که اپلیکیشن‌های بومی و حرفه‌ای را معرفی کند. ارائه‌ی مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌ها که کاربران بیش از همه استفاده می‌کنند و اطمینان دادن به آن‌ها که اپلیکیشن‌های پرکاربرد برای کارایی عالی بهینه‌سازی شده‌اند. همین رویکرد درکنار به‌روزرسانی منظم اپلیکیشن‌ها و تمرکز بیشتر روی بازاریابی و معرفی، به کاربران نشان می‌دهد که شرکت سازنده، آن‌ها را حمایت و دنبال می‌کند.

درنهایت کاربران هنوز نمی‌دانند که چرا باید از پلتفرم X86 به پلتفرمی جدید و ناآشنا به‌نام آرم مهاجرت کنند. آن‌هایی که مهاجرت می‌کنند هم اکثرا دلایلی مرتبط با سخت‌افزار دارند. چگونگی تغییر مسیر در بخش نرم‌افزاری، هنوز مشخص نیست و بیشترین ابهام را به‌همراه دارد. اپل برای بهبود هرچه بیشتر تصمیم و رویکرد جدید، راهی به جز رفع این مشکلات نخواهد داشت.