اثرات جسمانی استرس

همان طور که قبلاً توضیح داده شد ، استرس با مکانیزم های جسمی پیچیده و مهمی همراه است . در صورتی که استرس ها طولانی شوند ، می توانند بیماری های جسمس و روانی مختلف و متعددی به همراه داشته باشند . نه تنها استرس با بیماری همراه است ، بلکه امروزه با آسیب های روانی و اجتماعی مختلف و متعددی نیز همراه است . با توجه به اهمیت استرس در سلامت جسم و روان ، به خصوص نقشی که در ایجاد و پیشگیری از آسیب های روانی و اجتماعی دارد ، در این جا به این مبحث بیشتر پرداخته می شود .

اثرات جسمانی استرس :

همان طور که قبلا مطرح شد ، واکنش های جسمانی که در مقابل استرس صورت می گیرد ، برای آن است که فرد آماده شود یا در مقابل خطری که او را تهدید می کند ، بجنگد یا از خطر بگریزد . فرآیند جنگ و گریز ، فرآیندی بسیار سریع و کوتاه مدت است . در حالی که آن چه انسان های امروزی از آن رنج می برند ، استرس های طولانی مدت است که باعث می شود واکنش های بدن به استرس در طولانی مدت انجام شود . در وافع مرحله ی مقاومت طولانی می شود . همان طور که قبلاً گفته شد ، اگر مرحله ی مقاومت طولانی شود ، بیماری یا مرگ صورت می گیرد . برای فهم بهتر این موضوع ، زنجیری را در نظر بگیرید که تحت فشار قرار دارد و از دو طرف کشیده می شود . ابتدا حلقه های زنجیر مقاومت می کنند ، ولی اگر فشار ادامه داشته باشد ، ضعیف ترین حلقه ی زنجیر می شکند و زنجیر پاره می شود . همین فرآیند نیز در بدن انسان صورت می گیرد . تحت استرس مزمن و طولانی مدت ، یکی از اندام ها و دستگاه های بدن  که ضعیف تر از بقیه می باشد ، دچار مشکل شده و بیماری شروع می شود . در هر انسانی یکی از اندام ها ضعیف تر است و مقاومت کمتری در برابر استرس دارد ، در عده ای قلب ، در عده ای دستگاه گوارش ، در یکی پوست و در دیگری دستگاه تنفس ضعیف است . به همین دلیل ، این افراد به ترتیب دچار بیماری های قلبی ، گوارشی ، پوست و تنفسی می شوند . به بیماری هایی که در اثر استرس ایجاد می شوند ، بیماری های روان تنی می گویند ، یعنی هم ریشه ی روانی و هم ریشه ی بدنی و جسمی دارند . نمونه ی این بیماری ها عبارتند از :

 زخم معده

 زخم اثناعشر

 آسم

 میگرن

 کولیت

 مثانه ی تحریک پذیر

 بیماری های قلبی ، به خصوص فشار خون بالا

 جوش های پوست ، اگزما ، کهیر

 آرتریت روماتوئید

 دردهای مختلف ، به خصوص پشت دردها ، کمر دردها و …

استرس می تواند بر همه ی اندام ها و دستگاه های بدن اثر منفی بگذارد . یکی از اثرات مهمّ استرس بر بدن آن است که باعث بروز سرطان می شود . تحقیقات نشان داده ، افرادی که به مدت طولانی تحت استرس بوده اند ، بیشتر از افرادی که استرس های کمتری داشته اند ، دچار سرطان شده اند . امروزه یکی از راه های پیشگیری از سرطان ، کم کردن استرس های زندگی است .

نقش دیگر استرس در بیماری زایی از طریق تاثیری است که بر سیستم ایمنی بدن می گذارد . سیستم ایمنی ، از بدن انسان در مقابل عفونت ها و بیماری ها دفاع می کند و اگر این سیستم ضعیف شود ، بدن به راحتی دچار بیماری های مختلف شده و مرگ فرا می رسد . استرسمی تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند . به همین دلیل باعث می شود که بدن در مقابل عفونت ها و بیماری ها بسیار ناتوان شود و نتواند مقاومت کند . شاید این تجربه ی آشنایی برای همه ی ما باشد که به هنگام استرس بیشتر از مواقع عادی دچار سرماخوردگی یا بیماری های دیگر می شویم . این مثال دقیقاً نشان دهنده ی اثر استرس بر سیستم ایمنی بدن است .

نکته ی مهم آن است که از سنین کودکی و نوجوانی فرد باید مراقب باشد و از اثر استرس بر بدن خود بکاهد . زیرا بسیار مهم و اساسی است که افراد در در این سنین وقت خود را به تحصیل ، مطالعه ، ورزش ، ارتباط اجتماعی ، تفریح و سرگرمی و … اختصاص دهند و هر نوع بیماری باعث می شود نوجوان و جوان به جای آن که وقت خود را صرف فعالیت های بیان شده نماید ، وقت و زمانش در مطب ها ، بیمارستان ها و آزمایشگاه ها به هدر رود . از طرف دیگر محدودیت ها و رنجی که این بیماری ها به دنبال ددارند ، باعث می شود دوران خوب نوجوانی و جوانی با درد و تلخی بگذرد .

آیا می دانید که برای مراقبت از بدن خود چه فعالیت هایی باید انجام دهید و چگونه باید از خود مراقبت کنید ؟

منبع : کتاب مهارت مقابله با استرس (ویژه ی دانش آموزان) – ربابه نوری

برچسب‌ها: مهارت مقابه با استرس