در سلامي كه به پيشگاه حضرت ولي عصر مي دهيم ايشان را شريك القرآن خطاب مي نمائيم منظور از شريك القرآن چيست؟

شريك در لغت به دو معنا آمده است: 1ـ مشترك بودن دو نفر در ملك و مال، بين مال و ملك آن ها مخلوط باشد. 2ـ شريك يعني اينكه يك چيز براي دو نفر يا بيشتر باشد حالا آن شيء از امور عيني باشد و يا معنوي مثل مشاركت انسان و فرس در معناي حيوانيّت و در دعا مي خوانيم كه ما را شريك دعاي خوبان قرار بده، و يا در روايت آمده كه خداوند فرمود به پيامبرش كه تو را شريك امرم قرار دادم يعني با من يار مي شوي، و با طاعت خودم امر به طاعت تو نموده ام (اطيعوالله و اطيعوا الرسول)[1] و گاهي به صورت اضافه به كار مي رود مثل شريك الباري، شريك الانسان، شريك القرآن.
بعد از بيان اين مقدمه اولا بايد گفت اين زيارت نامه سند كاملي ندارد، چنانكه در حاشيه اي صحيفه مباركه مهديه، متن به اين صورت نقل شده است «السلام عليك يا صاحب الزمان يا خليفة الرحمن، السلام عليك يا شريك القرآن، السلام عليك يا امام زماننا (عج) وجعلنا من اعوانك و انصارك و رحمة الله و بركاته»، بعد از آن مي گويي: «اللهم فاستجب ثنائي يا الله و اجمع بيني و بين اوليائي يا الله اسئلك بحق محمد و علي و فاطمه و الحسن و الحسين و الائمة التسعة المعصومين من ذرية الحسين» در پايان نويسنده مي گويد، چون سندي بر آن پيدا نكرديم در حاشيه نقل نموديم[2] لذا سند آن تمام نيست.
و ثانياً شريك القرآن يعني اينكه امام زمان (عج) با قرآن در اموري شركت دارند، همكارند، هر چند زيارت نامه فوق سند ندارد. ولي از روايات زيادي مي توان استفاده نمود كه ائمه (ع) شريك و همكار قرآن مي باشند كه اين روايات دو دسته اند يك دسته رواياتي كه به صورت كلي مي گويند، ائمه (ع) همكار و شريك قرآن مي باشند، قسمت ديگر رواياتي كه به صورت ريز شده كارها و صفاتي كه به قرآن نسبت داده شده به ائمه (ع) نسبت مي دهند.
الف) رواياتي كه به صورت كلي ائمه (ع) و يا بعضي از آن ها را همراه و همكار قرآن معرفي مي كند. كه به چند نمونه اشاره مي كنم.
1ـ پيامبر (ص) فرمود: علي با قرآن است و قرآن با علي هرگز از هم جدا نمي شوند، تا در حوض كوثر بر من وارد شوند در دو روايت ديگر دارد كه علي (ع) با حق است[3] قبلا اشاره كرديم كه اين اختصاص به علي (ع) ندارد، همه ائمه (ع) با قرآن همراه اند.
2ـ پيامبر اسلام فرمود: «اني قد تركت فيكم الثقلين، كتاب الله و عترتي…» من در بين شما دو وزنه سنگين به امانت مي گذارم كه اگر به آن دو تا چنگ بزنيد بعد از من تا روز قيامت هرگز گمراه نخواهيد شد، يكي كتاب خدا است كه از طرف خدا نازل شده است و ديگري عترت و اهل بيت من است، و اين دو هرگز از يكديگر جدا نخواهند شد تا در كنار حوض كوثر با هم بر من وارد شوند.[4]3ـ از امام صادق (ع) نقل شده است كه از علي (ع) درباره سخن پيامبر (ص) كه فرمود، دو چيز در بين شما باقي مي گذارم، يكي كتاب خدا و ديگري عترت مراد از عترت چه كساني مي باشد؟ امير المؤمنين (ع) فرمود: من، حسن، حسين و نُه امام از فرزندان حسين، كه نهمي آن ها مهدي اهلبيت و قائم آن هاست كه از قرآن جدا نمي شوند و قرآن هم از آن ها جدا نمي شود، تا بر پيامبر (ص) در كنار حوض كوثر وارد شوند[5] اين روايت به خوبي مي رساند كه همه ائمه (ع) شريك و همراه قرآن مي باشند. پس شريكند يعني مكمل هم مي باشند و يار هم مي باشند.
ب) رواياتي كه كارها و صفات قرآن را به ائمه (ع) نسبت مي دهند: در ابتداء به بعضي از اوصافي كه براي قرآن در قرآن و روايات ذكر شده است اشاره مي شود، بعد مي بينيم عين همين اوصاف به ائمه (ع) نسبت داده شده است معلوم مي شود با هم شركت دارند.
1ـ علي (ع) فرمود: قران حبل متين، نور مبين، صراط مستقيم، شفاي نافع، نجات دهنده و نگهدارنده كساني است كه به آن تمسك كنند.[6] و فرمود: قرآن نوري است كه خاموشي ندارد… قرآن بحري است كه كسي به قعرش نرسد راهي است كه رونده آن گمراه نگردد، شعله اي است كه نور آن تاريك نشود. جدا كننده حق و باطل است كه درخشش برهانش خاموش نگردد، بنايي است كه ستون هاي آن خراب نشود… قدرتي است كه ياورانش شكست ندارد، و حقي است كه ياري كنندگانش مغلوب نشوند، قرآن معدن ايمان و اصل آن است چشمه هاي دانش و درياهاي علوم است، سرچشمه عدالت و نهر جاري عدل است پايه هاي اسلام و… فرو نشانده عطش دانشمندان، بهاري براي قلب فقيهاناست.[7]در قرآن مي خوانيم قرآن هدايت گر مردم[8] هدايت كننده متقين[9] و… مي باشد شبيه اين تعبيرات را در مورد ائمه (ع) داريم امام باقر (ع) فرمود: آل محمد صراط خداوند مي باشند[10] و فرمود ما حبل خدائيم[11] امام صادق فرمود: ما هدايت كننده مردم هستيم[12] و پيامبر (ص) فرمود: اهلبيت من مانند ستارگان مي باشند[13] در نزد ما علم كتاب و آثار نبوت مي باشد[14] و در زيارت جامعه مي خوانيم شما فرودگاه وحي، معدن رحمت حق خزانه دارهاي دانش، پيشوايان امت ها… راهنمايان طريقت، چراغ هاي شب تار، پناه مردم، حجت هاي بالغه خدا هستيد[15] كه اگر بخواهيم همه مشتركات قرآن و ائمه (ع) را بيان كنيم كتابي بس قطور خواهد شد، در يك كلام به عنوان حسن ختام علي (ع) فرمود: قرآن ناطق ما هستيم، و قرآن كتاب صامت است.و فرمود: «قرآن با من است از آن هنگام كه يار قرآن گشتم از آن جدا نشدم»[16].
 پس با قطع نظر از سند زيارت نامه ، مراد از شريك القرآن اين است كه ائمه و امام زمان (عج) همكار و همراه قرآن مي باشند، و اين را از دو دسته روايات مي توان استفاده نمود رواياتي كه به صورت كلي مي گويند، قرآن و اهل بيت باهم اند و شريك، و رواياتي كه به صورت جزئي مشتركات قرآن و ائمه (ع) را بيان مي كنند كه در هدايت، نورانيت صراط و حبل حق بودن، مخزن علم الهي… باهم شريكند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ ولايت و امامت، هادي نجفي .
2ـ نهج البلاغه، محمد دشتي (پارسايان) ترجمه خطبه/198، 123/138، 154/4، 193/9.
3ـ ترجمه زيارت جامعه كبيره، مفاتيح الجنان (مطبوعاتي قم، 1377) ص901.
4ـ ترجمه الحكم الزاهرة، ج1 و 2، قسمت هاي اول كتاب روايات مربوط به ائمه (ع) عليهم السلام مي باشند.

پي نوشت ها:
[1] . راغب اصفهاني، المفردات في غريب القرآن، دفتر نشر كتاب، 1404 هـ ق، ص259.
[2] . المجتهدي، السيد مرتضي، الصحيفة المباركة المهدية، حاذق، چاپ اول، 1419 هـ ، ص420، پاورقي نامبرده از سُرور العارفين نقل نموده است.
[3] . الحكم الزاهراة (پيشين) ج1، ص79، روايت 382 و تعبير حق در روايت 380 و 381 آمده است.
[4] . مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، 1403 هـ 1983 م، ج23، ص106، روايت7.
[5] . صدوق، معاني الاخبار، مطبعة الحيدري، مكتبة الصدوق تهران، ص90.
[6] . سبط ابن الجوزي، تذكرة الخواص، بيروت، مؤسسة اهل البيت، ص142.
[7] . نهج البلاغه، مترجم محمد دشتي، پارسايان، 1379، ص419،  خ198.
[8] . بقره/185.
[9] . بقره/2.
[10] . الحكم الزاهرة (پيشين) ج2، ص69، روايت 2505.
[11] . همان، ص69، روايت 2506.
[12] . همان روايت 2508.
[13] . همان، ص70، روايت 2511.
[14] . همان مدرك، ص75، روايت 2532.
[15] . زيارت جامعه كبيره، مفاتيح الجنان، انتشارات مطبوعاتي قم، 1377، ص901.
[16] . نهج البلاغه، محمد دشتي، (پيشين) ص232، خ122.