در رابطه با چگونگي تأثيرگذاري بر دوستان توضيح دهيد.

مي توان از ابعاد مختلفي (مثل اخلاقي، علمي و تحصيلي، ديني و عقيدتي، رفتار و …) بحث تأثيرگذاري بر دوست را بررسي كرد و هر شيوه اي نكات دقيق خود را مي طلبد. در بحث ذيل ما به نكاتي كلي در بابِ دوستي اشاره مي كنيم و بيان مي داريم كه هركسي در چارچوب وظايف و تعهدات دوستي عمل كند و اصول انساني و اخلاقي را رعايت كند مسلماً بر دوستش اثر خواهد گذاشت.
براي رسيدن به اين هدف نكاتي را پيشنهاد مي دهيم. اميدواريم كه با عمل به آنها به هدف خود برسيد.
نكتة اول) وفاي به عهد با دوستان:
گاهي كسي به دوستش وعده مي دهد ولي به آن وفا نمي كند. اين كار گناهي است كه هيچ كفّاره اي ندارد. زيرا خلف وعده اعتماد ميان دوستان را از ميان مي برد پس وفاي به عهد با دوستان عملي است كه تأثيرگذار است اگر به عهد خود وفا كنيم بر دوستان خود تأثير خواهيم گذاشت و الّا نه تأثير خواهيم داشت و نه آنها با ما دوستي خواهند كرد.[1]نكتة دوم) نيكي به دوستان و اطرافيان دوست، و دشمني با دشمنان او:
هنگامي كه با انساني دوستي مي ورزيم در حقيقت جزئي از ما شده است چنانكه ما نيز جزئي از او شده ايم و از همين رو با دوستان او دوستي و با دشمنان او دشمني مي ورزيم؛ لذا اگر ما اين عمل را انجام دهيم تأثير فوق العاده اي بر دوستان خود خواهيم گذاشت.[2]نكتة سوم) پوشاندن سرّ دوست:
هر انساني اسراري دارد و اگرچه ممكن است اسرار شخصي فرد براي ما مهم نباشد ولي براي اين شخص اهميت دارد و آشكار كردن اين سرّ در ميان مردم شبيه هتك آبروي اوست؛ پس پوشاندن سرّ دوست بر ما كه مي خواهيم به خصوص بر دوستان خود تأثير بگذاريم واجب و لازم است.[3]نكتة چهارم) سخن گفتن در آنچه مورد علاقة اوست:
در فنّ گفتگو با مردم قانوني مهم وجود دارد كه مي گويد با هر انساني در آنچه بدان علاقمند است سخن بگو و بدين ترتيب مي بيني كه با تو همراهي خواهند كرد و پيش تو احساس راحتي مي كنند و شما بر قلبهاي آنها حكومت مي كنيد و تأثيرگذار خواهيد بود.[4]نكتة پنجم) شاد كردن قلب دوست:
وقتي كه شما با دوستان خود مشغول شادي هستيد شما سعي كنيد بيشتر شادكننده باشيد و آنان را لبريز از شادي كنيد چرا كه آنان در كنار شما احساس راحتي و شادي مي كنند و شما به اين ترتيب تأثير فراواني بر آنها خواهيد گذاشت.[5]نكتة ششم) خود را در اختيار دوست گذاشتن:
انسان بايد خود را در اختيار دوستش بنهد و از مال خود به او وام دهد و خشنودي او را بجويد و از خشمش بپرهيزد و در حالي كه او گرسنه است سير نگردد و در حالي كه دوستش تشنه است سيراب نشود. اينجاست كه ما بر دوستانمان تأثير خواهيم گذاشت.[6]نكتة هفتم) محبت:
يكي ديگر از راههاي تأثيرگذاشتن بر دوستان اين است كه در حق دوستان خود محبت بورزيم و اين كار باعث تأثيرگذاشتن بر دوستانمان مي شود. يعني ميان آنها اصلاح كنيد و هرچه براي خود مي پسنديد براي دوستان خود بخواهيد.[7]نكتة هشتم) آگاه كردن دوست از محبت خود نسبت به او:
اگر به دوست خود بگوييم كه دوستش داريم، احساس محبّت او نيز نسبت به ما برانگيخته مي شود. چنين سخني اگرچه خيلي كوتاه است ولي در همة پيوندهاي انسان با برادرش تأثير به سزا دارد؛ زيرا محبت همچون عطري است در شيشة دل كه بايد سر آن را برداشت تا بوي عطر آن منتشر شود. پس در دوست خود با اين عمل تأثير خواهيم گذاشت.[8]نكتة نهم) هديه دادن:
هديه دادن نشانگر محبت شما به دوستانتان مي باشد و هرچه اين كار افزايش يابد محبت قلبي دوستانتان نسبت به شما بيشتر خواهد شد.[9]نكتة دهم) ديدار دوستان:
ديدار با دوستان هرچقدر زياد باشد تأثيرگذاري شما بر دوستانتان بيشتر خواهد بود در حالي كه اگر ديدار ما از دوستان خود كاهش يابد به زودي چهرة ما از قلب آنها و ياد ما از زبان آنها پاك مي شود و از همين رو گفته شده از دل برود هر آن كه از ديده برفت.[10]نكتة يازدهم) دست دادن و در آغوش كشيدن:
ديدار ما از دوستان با دست دادن و در آغوش كشيدن احوال پرسي همراه با لبخند باعث مي شود كه تأثير فراواني در دوستان خود بگذاريد.[11]نكتة دوازدهم) تكريم دوست:
براي تأثيرگذاشتن بر دوستان تكريم شخصيت آنها بهترين راه است خواه در امور بزرگ و پر اهميت يا در مسائل بسيار كوچك و جزئي زندگي يعني خود را يكي از آنان و همرديف ايشان بدانيم و در مقابل آنها تواضع از خود نشان دهيم تا آنها مشتاق ما باشند.[12]نكتة سيزدهم) قدرداني و تحسين:
محاسن و خوبيهاي دوستانتان در حقيقت دادة خداوند به آنان است. بنابراين قدرداني و ستايش ما از اين خوبيها قدرداني از خداوندي است كه آنها را به ايشان بخشيده است؛ پس قدرداني و تحسين شما از دوستانتان تأثير فراواني در روح و جسم آنها خواهد گذاشت.[13]نكتة چهاردهم) پرهيز از سرزنش و ملامت:
مهمترين خلأ اخلاقي انسان عادت به سرزنش كردن ديگران است. هركسي به راحتي مي تواند ديگران را سرزنش كند اما بايد بدانيم كه سرزنش و ملامت دوستان بسيار موجب مي شود دوستان را از خود برانيم؛ پس با پرهيز از سرزنش كردن موجب نزديك شدن آنها به خودمان باشيم؛ لذا پرهيز از سرزنش به معناي آن نيست كه آدمي در برابر خطاهاي دوستش سكوت كند بلكه براي اظهار ناراحتي و ناخشنودي خود از اشتباهات آنها روش بهتري را بايد دنبال كنيم.[14]نكتة پانزدهم) چگونه با خطاها برخورد كنيم:
مستقيماً با خطاهاي دوستانمان برخورد نكنيم چرا كه نصيحت مستقيم آتش لجاجت را شعله ور مي كند و ما را از دوستان خود جدا مي كند پس نصيحت ما بايد غير مستقيم، در خلوت و دور از جمع بيان شود.[15]

چند نكته در اثر گذاري معنوي:
1. اگر مي خواهيد بر دوستان اثر معنوي بگذاريد خودتان اهل عمل به فرامين الهي باشيد و بيشتر با زبان رفتاري و غير كلامي خود او را به كارهاي نيك دعوت كنيد. منتظر نباشيد سريع متحول شود، مطمئن باشيد كه دوستي اثر بخش است و دير يا زود اثر خواهيد گذاشت اما بايد مراقب باشيد كه در دوستي ها اثرات منفي دوستان به شما سرايت نكند چون نشست و برخاست ها اثر بخش هستند.
2. جلوه هاي زيباي دين را به او معرفي كنيد. چون جوان با نشاط، پويا و پر شور است نبايد احساس كند دين اسلام خشك و كسل كننده است. معرفي تفريحات سالم و با نشاط و معاشرت كردن با افراد جوان مذهبي پر شور و با نشاط اثر زيادي خواهد گذاشت و يقيناً ويژگي هاي بارز اخلاقي آنها مثل كهربا فرد را به خود جذب مي كند.
3. به فن و هنر گوش دادن مسلح شويد. سعي نكنيد برايش فقط و فقط صحبت كنيد بگذاريد او با شما راحت باشد و بدون تكلف حرف دلش را برايتان بگويد. بگذاريد حس كند كسي هست كه محرم اسرارش است و درددل‎هايش را بشنود اين كار اعتماد شما را به او جلب مي كند.
4. در دعوت به كارهاي مثبت سعي كنيد از اصل روان شناختي جانشيني استفاده كنيد؛ يعني اگر او را از تفريح غير مشروع باز مي داريد در عوض به او تفريح و نشاط مشروع معرفي كنيد.
5. شيوة انتقاد را بدانيد. براي تغيير و اصلاح رفتار او از نكات مثبت شخصيت او كمك بگيريد. اول آنها را بيان كنيد پس از اين كه او احساس كرد محبوب شماست نكته اي را به دور از جمع به او بگوييد. از انتقادهاي متعدد در يك جلسه بپرهيزيد. گاهي نوشتن نامة محبت آميز اثر بخش تر از صحبت رو در رو است.
6. اگر شبهه ديني دارد سعي كنيد مراكز معتبري را به او معرفي كنيد تا آنها را برطرف سازد.
7. سعي كنيد رابطة او را با دوستان بد كم كنيد و در مقابل افراد خوب به او معرفي كنيد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. دوستي و دوستان، سيد هادي مدرسي، ترجمة حميدرضا شيخي و حميدرضا آژيري، بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي.
2. آئين دوست يابي، ديل كارنگي، ريحانه جعفري، پروين قائمي، انتشارات پيمان.
3. دوستي در قرآن و حديث، محمد محمدي ري شهري، سازمان چاپ و نشر.
4. آيين دوست يابي از ديدگاه معصومين ـ عليهم السّلام ـ علي قابلي،‌انتشارات نصايحي.

پي نوشت ها:
[1] . مدرسي، سيدهادي، دوستي و دوستان، مترجمان: حميدرضا شيخي و حميدرضا آژيري، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1370 ش، ص 431.
[2] . همان، ص 426.
[3] . همان، ص 426.
[4] . همان، ص 422.
[5] . همان، ص 419.
[6] . همان، ص 418.
[7] . محمدي ري شهري، محمد، دوستي در قرآن و حديث، ترجمة سيدحسن اسلامي، سازمان چاپ و نشر دارالحديث، چاپ سوم، 1383 ش، ص 21.
[8] . مدرسي، سيدهادي، دوستي و دوستان، مترجمان: حميدرضا شيخي و حميدرضا آژيري، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1370 ش، ص 412.
[9] . همان، ص381.
[10] . همان، ص387.
[11] . همان، ص393.
[12] . همان، ص139.
[13] . همان، ص151.
[14] . همان، ص199.
[15] . همان، ص209.