چگونه مي توانيم با كسي كه دوستش داريم ارتباط برقرار كنيم؟

همانگونه كه مي دانيد آفرينش انسان به گونه اي است كه بسياري از نيازمندي‌هاي روحي و رواني خود را در اجتماع و در سايه روابط با ساير افراد برآورده مي سازد. همه ما ناگزير از برقراري ارتباط با هم نوعان خويش هستيم، اما در اين ميان برخي از پيوندها را با ميل و اختيار بيشتري بر مي گزينيم؛ به آن دل مي بنديم و اميد داريم تا از منظر آن در مسير رشد و تعالي خود قدم برداريم.
اين پرسش در حقيقت دغدغه ذهني تمام كساني است كه مي خواهند در اين بخش مهم از زندگي اجتماعي خود عملكرد موفقي را داشته باشند.
حال سوال اين است که، شروع اين رابطه چگونه بايد باشد و در اين تعامل چه نكاتي بايد مراعات شود تا در نتيجه آن، از يك ارتباط عميق و پايدار بهره مند شويم؟
در متون ديني، تعاليم بسيار دقيق و ارزشمندي در اين خصوص ذكر شده است كه در روانشناسي اجتماعي نيز، انديشمندان به برخي از آنها اشاره كرده اند؛ در اينجا نيز مناسب است كه مهمترين آنها را با يكديگر به گفتگو بنشينيم:

1. ديدار
 اساس ذهن و روان آدمي به گونه اي است كه با آنچه مي بيند، انس بيشتري مي گيرد و از باب «هر آنچه ديده بيند دل كند ياد» اين انس و پيوند در درون انسان جاي مي گيرد. پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در اين خصوص مي فرمايند: «ملاقات و ديدار رويش مودت و دوستي را موجب مي گردد.»[1]اما به هر حال اصل ملاقات به وجود آورندة زمينه هاي رشد نهال محبت و دوستي است و عوامل زير در بارور ساختن اين نهال مي تواند كمك شاياني به شما داشته باشد.

2. شروعي جذاب و زيبا
تحقيقات آزمايشگاهي روانشناسان نشان مي دهد كه ابراز عواطف مثبت به هنگام برخورد با يكديگر منجر به ارزيابي مثبت طرف مقابل خواهد شد؛ حالت چهره، آراستگي ظاهر، شيوه هاي مناسب آغاز گفتگو و… هر كدام عوامل مهمي در پيدايش نوع ارتباط هستند؛ صورت شاد و گشاده رويي در چهره اين پيام را براي طرف مقابل دارد كه شما از ديدار با او خرسند و به او علاقه مند هستيد.
نوع لباس پوشيدن آراسته بودن موي سر، خوشبو بودن و نظم و نظافت ظاهر مي تواند آغازي مناسب براي ارتباط شما باشد كه در روايات نيز بر اهميت رعايت اين امور تاكيد فراوان شده است.
رعايت شيوه هاي مناسب آغاز گفتگو نيز مي تواند به نوعي شروعي پرجاذبه را براي ايجاد محبت و دوستي به ارمغان آورد. تصور كنيد فردي كه همواره مقيد است كه شروع برخورد خود را با «سلام كردن» مقرون سازد آيا به نظر شما چنين فردي كشش و تمايل بيشتري نسبت به كسي كه چنين نيست در طرف مقابل خود به وجود نمي آورد؟ پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «وارد بهشت نخواهيد شد مگر آن كه ايمان بياوريد و ايمان نخواهيد آورد مگر آنكه يكديگر را دوست بداريد. آيا شما را به چيزي راهنمايي بكنم كه اگر انجامش دهيد محبوب يكديگر خواهيد شد؟ سلام كردن ميان خود را آشكار كنيد.»[2]سلام از نامهاي خدا است و آغاز سخن با سلام نوعي اعلام محبت و دوستي و اظهار تمايل به ايجاد ارتباط با ديگران است.
بر زبان آوردن نامي كه مورد علاقه شخص است و مثلا در ميان اسامي خود آن نام برايش محبوب تر و خوشايند تر است، علاقه و عاطفه شما را به او نشان مي دهد. پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايند: «يكي از اموري كه دوستي را خالص و يكرنگ مي كند اين است كه او را با محبوب ترين نامهايش بخوانيد.»[3]

3. اعلام دوستي خود
همة اين مواردي را كه برشمرديم به نوعي اظهار و اعلام دوستي و محبت به فرد مورد علاقه شماست اما در اين ميان «تصريح به اين دوست داشتن» و به زبان آوردن محبتي كه نسبت به او داريد نيز موجب برانگيخته شدن مودت و محبت او نسبت به شما خواهد شد. امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: «هر گاه كسي را دوست داشتي او را به آن آگاه ساز كه اين كار دوستي ميان شما را پايدارتر مي كند.»[4]

4. هديه دادن:
خيلي وقت ها يك هديه ـ هر چند كم و به ظاهر كوچك ـ مي تواند تاثير شگرفي در الفت ميان قلبها از خود برجا گذارد، مخصوصاً اگر مناسب با حال و شأن شخص و به دور از تكلف باشد. در تعبير روايات فوايد بسياري در مورد هديه دادن عنوان شده است؛ آثاري همچون پايداري دوستي، از ميان رفتن كدورتها، افزايش محبت و برآوردن نيازها و…

5. وفاداري:
شايد بتوانيم سخت ترين و حساس ترين مرحله يك ارتباط ايجاد شده را وفاداري دو دوست نسبت به يكديگر عنوان كنيم. حتما شما هم ما را تصديق مي كنيد و شايد هم مثل خيلي ديگر اين تجربه براي شما هم اتفاق افتاده باشد كه رشته بسياري از دوستي هايتان در اثر بي وفايي يكي از دو طرف از هم گسسته باشد.
وفاداري مانند دريايي است كه خيلي از گوهرها را درون خود جاي داده است، همچون خيرخواهي دوست در حضور و غيبتيش، همدردي صادقانه و صميمانه با او، گذشتن از لغزش ها و پذيرش پوزش هايش، حفظ و تداوم دوستي و كوشش در برآوردن نيازهايش و خلاصه هر آنچه كه عمق و تداوم دوستي را موجب مي شود؛ همچنين در روايات، رعايت سابقة دوستي از نشانه هاي ايمان شمرده شده است.

6. مديريت شايسته در ارتباط:
قدرتِ رهبري مناسب و ادارة هوشمندانه يك ارتباط نكتة‌ بسيار مهمي است كه بايد به آن توجه كامل داشت. ما بايد اين توان را در خود ايجاد كنيم كه از عهدة مديريت روابط خود به خوبي برآييم؛ موانع و آفات دوستي را بشناسيم و از بروز زمينه هايي كه بوجود آورندة آن هستند جلوگيري كنيم؛ گرفتار احساسات آني و زودگذر نشويم؛ مراقب تندبادهاي افراط و تفريط در رفتار خود باشيم و در مقابل سيل بنيان برانداز تهمت ها، سوءظن ها، حسادتها، عيب جويي ها و كينه ورزي ها و… سد محكمي از خصال نيكوي انساني بنا كنيم؛ حقيقتا تلاش كنيم تا هر آنچه براي خود مي پسنديم براي ديگران هم بپسنديم و از خداي مهربان كه خالق دوستي هاست متضرعانه بخواهيم كه تمامي حب و بغض هاي ما را در مسير رضايت و خشنودي خود قرار دهد.

پي نوشت ها:
[1] . مجلسي، محمدباقر، بحار الانوار،ج74،ص 355.
[2] . متقي هندي، علي، كنز العمال،ج3،ص462.
[3] . كليني، محمد بن يقوب، اصول كافي،ج2،ص 643.
[4] . اصول كافي، ج 2، ص644.