پرسشگر گرامی بهترین روش برای آشنایی به مفاهیم دینی استفاده از ثقلین است همانطور که پیامبر اکرم فرموده اند. پس با استفاده از آیات و روایات رسیده پاسخ شما را می نویسم .
«گناه» عملی است که با اراده و رضایت الهی در تضاد بوده ، با ایجاد نوعی “ تاریکی معنوی در نفس انسان، آدمى را از خدای متعال که نور آسمانها و زمین است، دور مى سازد و به عبارت دیگر، موجب بازماندن وى از کمال و قرب به خدا مى گردد.
تعیین این که چه چیزی گناه است و چه چیزی ثواب از طریق کتاب و سنت مقدور است، زیرا در بسیاری از موارد، گناه بودن عملی قابل تشخیص عقلانی نیست و خدای متعال است که این موارد را به اقتضای علم و حکمت مطلق خود، از طریق وحی و دین، برای بشر بیان نموده است.
این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید صداها را ندا (مولوی)
1- اولین پیامد گناه، «نزول بلا» است. قرآن در سوره ی شوری آیه ی 29 می فرماید: «هر مصیبتی که به شما می رسد، به خاطر گناهانی است که انجام داده اید و در عین حال، خداوند از بسیاری از آن ها می گذرد.»
2- دومین پیامد گناه، «حبس دعا و مستجاب نشدن آن» است. امام باقر (ع) می فرماید: «همانا بنده از خدا حاجتی می خواهد که در نظر دارد دیر یا زود آن را برآورد. سپس آن بنده گناهی مرتکب می شود و خدای تعالی به فرشته می گوید حاجتش را روا کن و او را از آن محروم دار، چون (به خاطر گناهش) متعرض خشم من شد و سزاوار محرومیت درگاه ما گردید.» (اصول کافی، ج3، ص373)
3- سومین پیامد گناه، «حبط و نابودی اعمال نیک» است. همان گونه که بذری در زمین پاشیده می شود و محصول هم می دهد اما ناگهان آفتی می آید و آن را نابود می کند، گاهی انسان نیز کارهای نیک فراوانی انجام می دهد اما با یک یا چند گناه بزرگ، همه ی آن ها را نابود می سازد. در روایت است که رسول خدا (ص) فرمود: «هر کس روزی چند مرتبه ذکر سبحان ا… بگوید، خداوند برای هر ذکری، درختی در بهشت برای او قرار می دهد. یکی از اصحاب عرض کرد یا رسول ا…! پس درخت های ما در بهشت زیاد است؟ پیامبر (ص) فرمود: آری، اما بترسید از این که یک مرتبه آتشی بفرستید و همه ی آن ها را بسوزانید.» (ثواب الاعمال، ص26)
4- چهارمین پیامد گناه در زندگی انسان، «کوتاه شدن عمر» است. در حدیثی از امام صادق (ع) است که می فرماید: «مردم به وسیله ی احسان و نیکی خود، بیشتر عمر و زندگی می کنند تا به عمرهای طبیعی خود و به خاطر گناهان بیشتر می میرند تا به واسطه ی مرگ های طبیعی.» (بحارالانوار، ج5، ص140)
5- پنجمین پیامد گناه، «پاره شدن پرده های عصمت» است. یعنی انسان گناه یا گناهانی مرتکب می شود و در نتیجه ی آن، شرم و حیا از وجودش رخت برمی بندد و پرده های عصمتش دریده می شود و در نتیجه گناه کردن برایش عادی می گردد و آن را به آسانی انجام می دهد. امام علی (ع) درباره ی این که گناه پرده های عصمت را می درد، می فرماید: « بر هر بنده ای چهل پرده کشیده شده تا وقتی چهل گناه کبیره مرتکب شود. چون مرتکب چهل گناه کبیره شد، پرده ها از او برداشته می شود. سپس کار زشتی نباشد مگر آن که آن بنده مرتکب شود تا آن جا که به ارتکاب گناه میان مردم ببالد. آن گاه فرشتگان گویند: پروردگارا، این بنده ی تو هر عملی را مرتکب می شود و ما از کردار او خجالت می کشیم.» (اصول کافی، ج3، ص381)
6- ششمین پیامد گناه، « سلب روزی و دگرگون شدن نعمت هاست.» امام علی (ع) می فرماید: « خداوند آسایش و راحتی هیچ مردمی را نمی گیرد؛ مگر به علت گناهانی که مرتکب شده اند و خداوند هرگز به بندگان خود ستم نمی کند.» (نهج البلاغه فیض، ص570)
و در دعای کمیل می خوانیم: « اَللهُمَ اغفِر لِیَ الذّنُوبَ الّتی تُغَیِّرُ النِّعَم؛ خدایا آن گناهانی که باعث دگرگونی و تغییر یافتن نعمت ها می شود، برای من ببخش.»
طبق احادیث معصومین (ع)، کفران نعمت، خودداری از بخشش، نوشیدن شراب، گوش دادن به موسیقی مبتذل، کم فروشی و اسراف کردن، از گناهانی است که باعث فقر و سلب نعمت ها می شود.
7- هفتمین پیامد گناه، «مسلط شدن اشرار و ستمگران» است. هر گاه ملتی از مسیر خدا و تقوا فاصله گرفت و در جاده ی گناه غلتید، خداوند ستمگران و ناپاکان را بر آن ها مسلط می کند. در حدیث قدسی نیز وارد شده که خداوند می فرماید: «هر گاه کسی که مرا شناخته، نافرمانیم کند، کسی را که مرا نشناخته بر او مسلط می کنم.» (سخن خدا، ص199) در بعض روایات آثار دیگری نیز برای گناهان شمرده شده است که در زیر می اوریم .
آثار گوناگون گناه عبارتست از:
1. قساوت قلب
2. سلب نعمت
3. عدم استجابت دعا
4. انکار حق
5. قطع روزی
6. محرومیت از نماز شب
7. عدم امنیت از حوادث
8. قطع باران
9. ویرانی خانه
10. حبس صد ساله در قیامت
11. خشم و لعن الهی
12. بلاهای بی سابقه
13. پشیمانی
14. پرده دری و رسوایی
15. کوتاهی عمر
16. زلزله
17. فقر عمومی
18. اندوه
19. بیماری
20. تسلط اشرار
گناه و خارج شدن از صورت انسانی :
درقرآن کریم می خوانیم: و اذا الوحوش حشرت؛[1]؛ وقتی که وحوش محشور شوند. مفسرین در مورد این آیه شریفه دو معنی بیان کرده اند اول اینکه وقتی حیوانات وحشی برای قصاص و شهادت دادن بر اعمال مردم محشور شوند دوم این که وقتی مردم در شکل حیوانات وحشی محشور شوند[2].
نیز قرآن می فرماید: فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ کُونُوا قِرَدَةً خاسِئِین؛ [3] بنا براین آیه برخی از بنی اسرائیل از امر خدا مبنی بر صید نکردن ماهی در شنبه تمرد کردند لذا خدا آنها را به مبمون تبدیل کرد.

طبق این آیه برخی اعمال باعث می شود انسان در ظاهر یا باطن از شکل انسانی خود خارج شده و تبدیل به حیوان شود.
روایات زیادی هم داریم که ثابت می کند باطن ها عوض می شود که در اینجا به چند روایت استناد می کنیم :
1- ابو بصیر بحضرت باقر (ع) عرض کرد چقدر حاجى زیاد است و صداى داد و فریاد همه جا را گرفته. حضرت فرمودند:داد و فریاد زیاد است ولى حاجى چقدر کم است. علاقه دارى درستی سخن مرا با چشم خود ببینى.
در این موقع با دست روى دو چشمم کشید و دعائى خواند و فرمود اکنون نگاه کن به حاجی ها. [ابو بصی گوید:] نگاه کردم دیدم بیشتر مردم بشکل بوزینه و خوک هستند و مؤمن چون ستاره درخشان در شب تار در میان آنها از دور دیده مى شود.[4] 2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ مُثَنًّى الْحَنَّاطِ عَنْ کَامِلٍ التَّمَّارِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ النَّاسُ کُلُّهُمْ بَهَائِمُ ثَلَاثاً إِلَّا قَلِیلًا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنُ غَرِیبٌ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ؛[5] امام باقر فرمودند: مردم همگی حیوانند مگر اندکی از مومنین و مومن غریب است و سه مرتبه تکرار کردند. از این روایات معلوم می شود که باطن بسیاری از مردم حیوان است و شکل انسانی ندارد.
3- پیغمبر- صلّى اللَّه علیه و آله و سلم- فرمود: در امت من خسف و قذف ظاهر مى شود، یعنى فرو رفتن به زمین و فرو ریختن بلا بر آنها از آسمان [مانند بمبارانها که در این زمان معمول شده]. گفتند:یا رسول اللَّه چه زمان این بلاها ظاهر خواهد شد؟ فرمود: هنگامى که ظاهر شود استعمال آلات لهو و زن هاى خواننده و نوشیدن مسکرات. به خدا قسم مردمى از امّت من بر سرکشى و طغیان و بازى، شب مى کنند و صبح مى کنند در حالى که به صورت میمون ها و خوک ها مسخ شده اند، براى اینکه چیزهاى حرام را حلال مى دانند و زنهاى خواننده براى خود تهیّه مى کنند و شراب مى خورند و ربا مى گیرند و لباس حریر مى پوشند[6].
در نتیجه طبق آیات و روایت باطن برخی از انسان ها در اثر گناهان به صورت حیوان تبدیل می شود.
پی نوشت
[1] تکویر، 4 .
[2] نخجوانی، نعمت الله بن محمود، الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة، ج2،ص487، دار رکابی للنشر، مصر ، 1999م
[3]اعراف، 166.
[4] بحارالأنوار ج 27، ص 30. موسسةالوفاء، بیروت، 1404.
[5] الکافی ،ج 2 ،ص 242،(باب فی قلة عدد المؤمنین).
[6] مواعظ امامان علیهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار ،ص248،بخش بیست و چهارم سفارشات حضرت صادق(ع) ، انتشارات اسلامیة.
کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق منبع بسیار خوبی برای مطالعه می باشد .