نخست باید دانست که درک تفاوت عمیق این دو، با مطالعه ی کتب فلسفی میسّر است. اما برخی تفاوتهای دنیا و برزخ:دنیا هم مادّی است هم جسمانی ؛ لذا محدود است به حرکت و زمان ؛ چون حرکت و زمان از توابع مادّه می باشند. امّا برزخ ، جسمانی است و غیر مادّی ، لکن اجسام آن جسم لطیف مثالی می باشند ، نظیر اجسامی که در خواب می بینیم یا در ذهنمان تجسّم می کنیم. در عالم برزخ ، حرکت و زمان و محدودیّت ناشی از آنها نیز معنی ندارد ؛ چون مادّه نیست!
لذا در برزخ و آخرت زمان وجود ندارد اما شب و روز وجود دارد؛ به این معنی که هم روشنی وجود دارد، هم تاریکی!
نکته: عالم برزخ، عالم مجرّدات است؛ یعنی ابدان برزخی، ابدان غیر مادّی اند؛ لذا لذائذ و رنجها را بسیار قویتر ادراک می کنند. از این رو، عالم برزخ، به خودی خود، عالم برتری است.
تفاوت دیگر اینکه؛ انسانها در برزخ یا در بهشت برزخی است یا در جهنّم برزخی. لذا در برزخ، خبری از کارهای روز مرّه ی دنیایی نیست.
پس، جهات افتراق عالم برزخ با عالم ماده عبارت است از: جرم، زمان، مکان، عدم انطباق کوچک بر بزرگ، فرسودگی، پیری و … و جهات اشتراک و شباهت آن دو عبارت است از: کمیت، کیفیتهای بی همانند، بعد، رنگ، بو و … به این معنی که موجودات برزخی دارای تجرد محض از امور مادی نیستند؛ اما از بعضی ابعاد ماده مانند محدودیتهای جرم، زمان، مکان و … مجرد هستند؛ولی در عین حال دارای شکل، صورت، مقدار، رنگ، بو و … می باشند. به همین دلیل در چهره انسانهای برزخی خوشحالی، سرور و یا آثار ترس و اندوه و عذاب را می توان مشاهده کرد. گرچه صورت جسمانی دارند، اما فاقد وزن و سنگینی مادی هستند.
بصورت خلاصه، فرق در دو گونه زندگی و حیات است. که از جمله تفاوتها:
1- در این جهان روح انسان همراه جسم مادی است، ولی در آن جهان چنین نیست؛
2- در این جهان فرصت برای انتخاب و گزینش عقیده و عمل وجود دارد، ولی در آن جهان چنین فرصتی نیست؛
3- نحوه هستی آن عالم، برتر و کامل تر از این جهان است. به عبارت دیگر عالم برزخ به عالم ماده احاطه دارد.