همسران حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ چند تا بودند و از چه طايفه اي بودند و در کجا دفن هستند و هر کدام چند فرزند داشتند؟

پيش از ورود به مطلب در مورد ازدواج هاي پيامبر(ص) و زنان آن حضرت بايد گفت که ازدواج از سنت انبياء است و در قرآن تأکيد فراوان بر آن شده و نيز پيامبر اکرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ امت خود را به اين امر مبارک تشويق نموده اند.
حضرت در سنّ 25 سالگي با خدبجه ـ عليها السلام ـ از طايفه بني اسد قريش که از هر لحاظ برازنده و شايسته آن حضرت بود و حدود 15 سال از  پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ بزرگتر بود ازدواج کرد.[1]علامه جعفر مرتضي با تشکيک در اين امر، اين مقدار فاصله سنّي را بعيد دانسته و نيز باکره بودن حضرت خديجه را تقويت نموده و گفته است که پيامبر اکرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ نخستين و تنها شوهر او بوده است.
از آنجا که تمامي ازدواج هاي پيامبر پس از رحلت خديجه(س) در دوران بعثت پيامبر صورت گرفت از اين رو آن حضرت در انتخاب ديگر زنان قريشي خودـ که تعداد آنان در زمان رحلت پيامبر 9 تن بود ـ  مصالح سياسي، اجتماعي، ديني و عاطفي را مدنظر داشت . از جمله عايشه و حفصه دختران ابوبکر و عمر به جهت تأمين جنبه عاطفي خانواده هاي آنان[2] به ازدواج پيامبر درآمدند.[3] زينب بنت جحش به جهت مصلحت ديني و به دستور خدا و براي از بين بردن سنت غلط حرمت ازدواج با زن پسرخوانده به ازدواج پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ درآمد.[4] ام حبيبه دخترابوسفيان            _ بزرگترين دشمن پيامبر ـ که پس از مهاجرت به حبشه، شوهرش مسيحي شده بود، به جهت تأمين نيازهاي روحي، عاطفي به ازدواج پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ درآمد ضمن آنکه چنين ازدواجي مي­توانست از شدت عمل ابوسفيان در برابر مسلمانان بکاهد. ام سلمه نيز، که  همسر خود را در جنگ از دست داده بود، به جهت تأمين مصالح اقتصادي فرزندان يتيمش به ازدواج پيامبر درآمد. اين مصالح در انتخاب همسران غير قريشي پيامبر نيز مورد توجه قرار مي گرفت ازدواج با جويريه دختر رييس قبيله خزاعي بني مصطلق، صفيه دختر حيي بن اخطب از بزرگان يهود بني قريظه و ماريه قبطيه که کنيز آن حضرت بود نمونه هايي از اين دست مي­باشند.
در مورد محل دفن همسران پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بايد گفت که همه زنان آن حضرت به جز خديجه در مدينه و در قبرستان بقيع مدفون هستند و نسبت برخي قبور به آنها (زنان پيامبر) هم چون قبرستان باب الصغير در شام، سند تاريخي معتبر ندارد.
در خاتمه بايد خاطر نشان کرد که تمام اولاد پيامبر اکرم از خديجه[5]و ماريه قبطيه است و از ساير زنان اولادي براي آن حضرت متولد نشده است . از قاسم، رقيه، ام کلثوم، زينب، عبدالله و حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ، به عنوان فرزندان پيامبر از خديجه ياد کرده­اند ضمن آنکه برخي از محققان نيز رقيه و ام کلثوم را دختران خديجه و از همسران پيشين او دانسته­اند اين دو در خانه پيامبر (ص) بزرگ شدند و بعدها به ازدواج عثمان در آمدند . ماريه نيز تنها يک پسر به نام ابراهيم به دنيا آورد که در حيات پيامبر رحلت کرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ زنان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، نويسنده: عمادزاده.
2ـ فروغ ابديت، نويسنده: جعفر سبحاني.

پي نوشت ها:
[1] . يعقوبي، تاريخ يعقوبي، بيروت، اعلمي، چاپ اول، 1413ق، ج1، ص406؛ و طبري، تاريخ طبري، بيروت، دارالکتب العلميه، چاپ دوم، 1408ق، ج2، ص211ـ215.
[2] . يعقوبي، همان، ص407 الي 4013.
[3] . چنان که در تاريخ معروف است که عمر به عثمان پيشنهاد نمود که با دخترش که شوهرش مرده بود، ازدواج کند ولي عثمان امتناع کرد، و عمر از اين کار عثمان رنجيده خاطر شد و پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ براي نرم کردن دل عمر و جبران رنجش او با دخترش حفصه ازدواج نمود.
[4] . تاريخ طبري ، همان، ج2، ص211ـ215.
[5] . مسعودي، مروج الذهب، بيروت، دارالمعرفه، ج2، ص289؛ و طبري، همان، ص211 ـ 215.