مکاتبه شما با این مرکزبازگو کننده گرایش های فکری و عقیدتی پاک و تحسین برانگیز و گویای حُسن اعتماد به این مرکز است.
دوست عزیز؛ برقرارى ارتباط با دیگران، یک نوع هنر است و این هنر قابل یادگیرى است؛ یعنى، همان طور که خیلى از رفتارها را با مشاهده رفتار دیگران و تمرین و تکرار آموخته ایم؛ مهارت هاى ارتباطى را نیز باید بیاموزیم و با تمرین و تکرار آنها را به عادت و ملکه تبدیل کنیم، آیا شما در سال هاى اول کودکى، مثل الان مى توانستید به راحتى غذا بخورید، لباس هاى خود را بپوشید، رانندگى کنید، مقصود خود را روى کاغذ بیاورید و بنویسید و…؟ هرگز؛ اما الان همه این مهارت ها را به راحتى و بدون اضطراب انجام مى دهید؛ بر این اساس مى توانید مهارت هاى ارتباطى را نیز یاد بگیرید. از همین الان یادگیرى این مهارت را آغاز کنید.
*** توجه و عمل به موارد زیر، براى تقویت مهارت های ارتباطی شما مفید خواهد بود :
1. نخستین گام براى ایجاد ارتباط با دیگران، «جرأت ورزى» است ؛ یعنى، بدون ترس و با جرأت، باب سخن را با دیگران باز کنید. البته ابتدا کمى دشوار است ؛ مانند کسى که مى خواهد وارد استخر آب شود ؛ ولى کمى از سردى آب دلهره دارد. اما وقتى داخل آب رفت، به تدریج احساس مى کند نگرانى او یک امر واقعى نبوده و آب نه تنها ترس ندارد، بلکه شنا کردن در آن، بسیار فرح بخش و لذت آور است.
2. هنگام سلام کردن و احوال پرسی، بکوشید با نگاه محبت آمیز، انرژى مثبت و رابطه محبت آمیزی با طرف مقابل برقرار کنید.
3. یک رابطه سالم بر مبنای احترام متقابل پایه ریزی شده است. بسیاری از ما سعی می‌کنیم افراد و موقعیتها را تابع خواسته‌های خویش سازیم و طبیعی است وقتی آنها به شیوه خود عمل می‌کنند ما آمادگی آن را نداشته و احساس نگرانی، غم و حتی خشم می‌کنیم.
4. یک رابطه سالم با دیگران، احساسات صمیمانه و دوستانه را می‌طلبد؛ ‌زیرا صمیمیت نقش بسیار مهمی‌در ارتباطات بین فردی دارد.
5. یک رابطه سالم، گفتگوی سالم می‌طلبد؛ ‌لذا توجه داشته باشید که هیچ کس دقیقاً همان چیزی نیست که خواهان آن هستید. گاه افراد با اعمالشان شما را ناامید می‌کنند. یک رابطه سالم به این معناست که دیگران را به همان صورتی که هستند بپذیرید و قصد تغییر آنها را نداشته باشید.
6. شنونده خوبی باشید. وقتی طرف مقابل مشغول صحبت است تنها به صحبتهای او گوش دهید و به پاسخ خودتان نیندیشید.
7. با گوش جان صحبت‌های طرف مقابل را بشنوید. گاه افراد در گفته‌هایشان احساسی را بیان می‌دارند که تنها با گوش شنیده نمی‌شود و بایستی قلب خود را نیز برای آن بکار بگیرید.
8. اگر احساس می‌کنید نکته‌ای را از گفته‌های طرف مقابل متوجه نشده‌اید از او بخواهید تکرار کند؛ زیرا این حس را به وی منتقل می نماید که شما برای تک تک حرف های وی ارزش قائلید.
9. سعی کنید علاقمندی خود را به شنیدن مطالب طرف مقابل در رفتار و گفتار خود نشان دهید.
10. به احساسات منفی و غیرقابل کنترل خود اجازه بروز ندهید. به دیگران فرصت دهید درباره خودشان صحبت کنند. یک رابطه سالم به افراد حق بیان می‌دهد.
11. توجه داشته باشید که هر چه بیشتر خوبی‌های دیگران را ببینید، روابط بهتری با آنها برقرار خواهید نمود.
12. با مشاهده رفتار و گفتار دیگران، بکوشید از تجربیات و مهارت هاى دیگران الگوبردارى کرده و از آنها استفاده کنید. البته الگو بردارى نباید منجر به تقلید کورکورانه از دیگران شود. به عبارت دیگر مهارت و فن را بیاموزید ؛ خودتان آن را اجرا کنید.
13. جملات زیبایى که براى ایجاد ارتباط مناسب است، یادداشت و آنها را تکرار کنید تا در مواقع ضرورى از آنها بهره بگیرید.
14. اگر در مراحل آغازین، دچار مشکل شدید و گاهى در ایجاد ارتباط شکست خوردید، هرگز نهراسید و مأیوس نشوید، و با جدیت تمام به ایجاد ارتباط با دیگران اهتمام بورزید تا به تدریج بر این مهارت تسلط یابید. مطمئن باشید اگر تمرین و تکرار کنید و جرأت داشته باشید و از شکست نهراسید، طولى نخواهد کشید که مشکل ارتباطى شما برطرف خواهد شد و به راحتى با دیگران (هم جنسان خود) ارتباط عاطفى برقرار خواهید کرد و این امر منجر به یافتن دوستان خوب، در زندگی تان خواهد شد.
نکته پایانی: در برقرارى ارتباط مؤثر شخص باید از سه مهارت گوش دادن، درک کردن و پاسخ دادن برخوردار باشد تا بتواند بهترین رابطه را برقرار کند:
الف. مهارت در گوش دادن و فهمیدن پیام هاى آشکار و نهفته کلام دیگران
ب. دریافت پیام هاى غیر کلامى از قبیل حالت چهره، تماس، صدا و سایر نشانه هایى که به همراه پیام کلامى منتقل مى شوند
ج. پاسخ دهى بى واسطه، صادقانه، به پیام هاى کلامى و غیر کلامى طرف مقابل
و در نهایت باید گفت که به طور کلّى برقرارکردن رابطه یک مهارت است که همیشه نیاز به اصلاح و تقویت دارد و حتّى در مورد آن باید آموزش دید و آن را در موقعیت هاى مختلف تمرین کرد، تا این که به شکل نوعى تخصص و رفتار پایا درآید.
در ادامه پیرامون دوست یابى و انتخاب دوست خوب که موضوع مورد نظر شماست نکاتى را تقدیم مى داریم که انشاءالله مفید و راه گشا است . چون انسان فطرتا موجودى اجتماعى است ، داشتن روابط اجتماعى – به ویژه شکل دوستى آن – یک ضرورت بى تردید و انکارناپذیر است و عقل و اندیشه هر انسانى وى را به داشتن چنین ارتباطى رهنمون مى گردد و توصیه هاى دینى نیز ما را به این عمل ترغیب مى کند . آنگونه که على بن ابیطالب ( علیه السلام ) مى فرمایند : « فقد الاحبه غربه انسان بى دوست غریب است » ( نهج البلاغه فیض الاسلام , حکمت 26 ) . درخت دوستى بنشان که کام دل به بار آرد – نهال دشمنى برکن که رنج بى شمار آرد دوست ورفیق در شکل گیرى شخصیت افراد نقش بسیار مهمى دارد زیرا حالات و اقوال و افعال انسان به سرعت تحت تاثیر همنشین قرار مى گیرد . فراوانند کسانى که بخاطر داشتن دوستان نا اهل و کم خرد دچار خسارتهاى جبران ناپذیر شده اند و بالعکس , چه انسانهایى که در اثر همنشینى با دوستان پاک و صادق و دانا از انحراف و فساد نجات یافته اند . دوست خوب مى تواند هم در دنیا و هم در آخرت یار و مددکار انسان باشد چنانکه اهل جهنم از نبود آن در قیامت رنج مى برند و مى گویند : فما لنا من شافعین و لا صدیق حمیم ( سوره شعراء / 100 و 101 ) امام صادق ( على السلام ) مى فرمایند : منزلت دوست چندان والاست که حتى دوزخیان نیز پیش از خویشاوند دلسوز و مهربان , از او کمک مى طلبند و او را صدا مى زنند . خداوند از زبان دوزخیان مى گوید : فما لنا من شافعین و لا صدیق حمیم ( ما را شفیعانى نیست و نه دوستى مهربان ) پس به خاطر نقش مهمى که یک دوست در سرنوشت انسان دارد و موجبات سعادت یا شقاوت انسان را فراهم مى کند باید در انتخاب آن کمال دقت نظر را به خرج داد . پیامبر اکرم ( صلى الله علیه واله ) در اهمیت گزینش دوست خوب مى فرمایند : الرجل على دین خلیله , فلینظر احدکم من یخالل انسان به دین دوستش است پس هر یک از شما بنگرد که با چه کسى دوستى مى کند . ( دوستى در قرآن و حدیث , محمد رى شهرى , ص 163 ) پرسشگر محترم بعد از این مقدمه ى کوتاه در رابطه با اهمیت دوست و دوستى به ویژگى هاى دوست خوب مى پردازیم . یک دوست خوب باید از ویژگیهاى اخلاقى و رفتارى و فکرى خاصى برخوردار باشد تا سزاوار محبت ورزیدن و دوستى نمودن باشد . و این شرائط فراوان و شرح و بسط آن فراتر از حوصله یک مکاتبه است و لذا ما فقط به برخى از ویژگیهاى یک دوست خوب اشاره مى کنیم . البته از این نکته نباید غافل شد که آنچه به عنوان ویژگیهاى دوست خوب مطرح است , مطلق و صد در صد نیست چه اینکه انسانها کم و بیش داراى نواقصى نیز هستند کما اینکه خود ما وقتى به کارنامه زندگى خود نگاهى مى افکنیم آن را بى نقص و عیب نمى بینیم . بنابر این به طور نسبى دوست خوب باید این خصوصیات را داشته باشد و جهت کلى زندگى او نیز به سمت و سوى این ویژگیها و جنبه هاى مثبت باشد . مهمترین راههاى شناخت دوست عبارت است از : 1 – در هنگام گرفتارى و نیاز بهترین زمان ارزیابى دوست خوب , هنگام مشکلات و گرفتاریهاست . در این چنین مواقعى دوستان حقیقى و وفادار و دلسوز از افراد دوست نما مشخص مى شوند . امام على علیه اسلام در حکمت 208 مى فرمایند : در کشاکش روزگار افراد با ارزش و دوستان خوب شناخته مى شوند . 2 – در هنگام خشم و ناراحتى امام صادق ( علیه السلام ) مى فرمایند : اگر کسى سه مرتبه بر تو خشم گرفت ج یعنى تو موجبات عصبانیت و ناراحتى او را فراهم کردى و او خشمگین شد ج اما سخن زشتى نگفت , او شایسته ى رفاقت است . ( امالى شیخ صدوق , ص , 532 ح 7 ) 3 – از دست رفتن قدرت برخى از افراد به نام دوستى و به طمع پست و مقام و مال شخص , گرد او را مى گیرند . امام على ( علیه السلام ) مى فرمایند : در هنگام از دست رفتن قدرت است که دوست از دشمن , شناخته مى شود . ( میزان الحکمه / ح 10323 ) 4 – هنگام سفر یکى از بهترین راههاى شناخت افراد , سفر کردن با آنها است . در سفر بسیارى از رفتارهاى ناپیداى انسان , آشکار میشود . فراز و نشیبهاى سفر , عکس العملهاى درست یا نادرست انسان را در برابر مشکلات , نمایان مى کند و از طرفى ارتباط شبانه روزى که در سفر ایجاد مى شود , بهترین زمان براى شناخت اخلاق و روحیات دوست است . امام صادق ( علیه السلام ) مى فرمایند : هیچ کس را به دوستى مشناس , مگر آنکه در سه چیز او را بیازمایى : او را به خشم آورى و ببینى که آیا این خشم او را از حق به باطل مى کشاند در درهم و درینار و در سفر با او . پس از این توضیح به ذکر ویژگیهاى دوستان شایسته مى پردازیم : 1 – داشتن ایمان و پرهیز کارى دوست خوب باید در همه ى امور , خدا و رضایت خدا را مد نظر داشته باشد . رسول خدا ( صلى الله علیه و اله ) مى فرمایند : خیر اخوانک من اعانک على طاعه الله و صدک عن معاصیه و امرک برضاه بهترین برادرانت کسى است که تو را به پیروى از خدا یارى کند , از نافرمانى او باز دارد و به خشنود ساختن او فرمان دهد . 2 – مؤدب بودن به آداب اجتماعى و متخلق بودن به اخلاق نیک و پسندیده رفتار و کردار همنشین در انسان , تاثیرى فوق العاده و اجتناب ناپذیر مى گذارد چرا که یک قانون را در ارتباطات با دوستى نباید فراموش کرد : انسان همرنگ دوست خود مى شود . 3 – داشتن آگاهى و بینش صحیح در همه ى امور , بویژه در امور سیاسى آگاهى و بینش چراغ راه و جهت دهنده حرکت است و چه زیباست که دو همراه در مسیر زندگى از پرتو فیض وجود یکدیگر بهرمند شده و پا بپاى یکدیگر گام بردارند و در این مسیر خود را از انحرافات مصون و وجودشان را از آفات بیمه سازند . گرایش سیاسى و اجتماعى افراد در انتخاب آنها به عنوان یک دوست نقش مهمى را ایفا مى کند . امام زمان ( علیه السلام ) جهت گیرى سیاسى و اجتماعى و رفتارى یک مومن را با این حدیث مشخص فرموده اند : فاما الحوادث الواقعه فارجعوا الى رواه حدیثنا فانهم حجتى علیکم و انا حجه‌الله در هنگام بروز مشکلات به راویان حدیث ما مراجعه کنید همانا آنها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم . همانطو رکه شما دوست عزیز مى دانید راویان احادیث در دوران غیبت , فقهاء جامع الشرائط و در راس آنها ولایت فقیه است . بنابر این انسان معتقد و مومن در هیچ مساله اى از احکام دین و مشکلات روزمره به بن بست برخورد نمى کند.
در انتخاب دوست نیز باید دید چه کسى از این ویژگى برخوردار است ؟ و چه کسى در زمان غیبت تابع فقیه جامع الشرائط است ؟ با برگزیدن کسى که چنین ویژگى را دارد موجبات رشد و تعالى و پیشرفت خود را فراهم کند . 4 – یار و مددکار بودن در هر زمان امام على ( علیه السلام ) مى فرمایند : لا یکون الصدیق صدیقا حتى یحفظ اخاه فى ثلاث : فى نکبته و غیبته و وفاته دوست , دوست نیست مگر آنکه حقوق برادرانش را در سه جایگاه نگهبان باشد : در روزگار گرفتارى , آن هنگام که حضور ندارد و پس از مرگ . ( نهج البلاغه , حکمت 134 ) 5 – دانش دوستى و داشتن روحیه ى پژوهش استفاده ى بهینه از وقت و عمر , براى کسب علم و دانش ج آنهم در سنین جوانى ج سرنوشت انسان را رقم مى زند در نتیجه داشتن دوستى که داراى چنین ویژگى باشد نیز مى تواند مشوق خوبى براى انسان باشد . 6 – اهل دنیا نبودن همانطور که در حدیث شریف آمده است : حب الدنیا راس کل خطیئه ( دوستى دنیا منشا همه ى گناهان است ) بر ما لازم است که از دنیا پرستى و کسانى که چنین ویژگى دارند اجتناب کنیم . 7 – آینه یکدیگر بودن و عیب یکدیگر را دوستانه متذکر شدن امام على ( علیه السلام ) مى فرمایند : دوست راستین کسى است که نیک خواهانه عیب تو را به تو بگوید , در نبودنت حافظ آبروى تو باشد و تو را بر خود مقدم بدارد . 8 – اهل عفو و گذشت بودن امام حسن عسگرى ( علیه السلام ) مى فرمایند : بهترین برادرانت کسى است که خطایت را فراموش کند و از نیکوکاریت در حق خودش یاد کند . با ذکر یک حدیث از امام صادق ( علیه السلام ) به مهمترین نشانه هاى دوست خوب اشاره مى کنیم : دوستى مرزهایى دارد که هر کس همه یا برخى از آنها را داشته باشد , دوست است و گر نه او را اصلا دوست مشمار : نخست این که ظاهر و باطنش با تو یکى باشد دوم این که آبروى تو را آبروى خودش داند و عیب و بى آبرویى تو را عیب و بى آبرویى خودش سوم این که مال و منصب , او را نسبت به تو عوض نکند چهارم اینکه هر کمکى از دستش بر مى آید از تو دریغ نکند و پنجم , که در بر دارنده ى همه ى این خصلتهاست , این که در هنگام گرفتاریها تو را تنها نگذارد . دوست عزیز شرائط دوست خوب بیشتر از این است که برشمردیم و همانگونه که گذشت بیان تفصیلى سخن فراتر از حوصله اینگونه مکاتبات است.
دوست عزیز شرائط دوست ایده ال بیشتر از این است که برشمردیم و همانگونه که گذشت بیان تفصیلی سخن فراتر از حوصله اینگونه مکاتبات است به اختصار باید عرض کنیم که دوست آن است که :
– سخن گفتنش موجب افزونی علم و دانش شما گردد.
– رفتارش شما را به فکر آخرت بیاندازد.
– دیدارش شما را به یاد خداوند اندازد.
اما از دوستی با چه اشخاصی باید اجتناب نمود: از دوستی با افرادی که ویژگیهای زیر را دارند باید پرهیز نمود: 1- افراد سخن چین و نمام . 2- افراد پست و تن پرور و آسوده خواه 3- افراد دروغگو 4- افرادی که به احکام و مقررات دینی پایبند نیستند 5- کسانی که تندخو و بد اخلاق می باشند 6- افراد ترسو 7- افراد بخیل و خسیس 8- افرادی که متهم شناخته شده و حیثیت اجتماعی مطلوب ندارند 9- افرادی که از ستمگری و عدم رعایت حقوق دیگران ابای ندارند 10- نادان , کم ظرفیت و پر توقع و…
این عوامل دوستى را بر هم مى زند : – بى احترامى – شوخى زیاد – فخر فروشى – بحث و جدل – حسادت ب – سعى کنید اسرار خود را حتى به دوست صمیمى تان هم نگویید . ج – با کسى دوستى کنید که طالب دوستى شما باشد و از تحمیل کردن دوستى خود بر دیگران اجتناب کنید . د – براى رشد خود با دوستان بهتر از خود ارتباط داشته باشید و براى رشد دیگران از ارتباط با کسانى که ضعف در ایمان دارند پرهیز نکنید .
انتخاب دوست
آنچه باید در انتخاب افراد برای دوست باید در نظر داشت این نکته است که سطح پذیرش افراد و میزان ارتباط آنها با یکدیگر کاملاً متفاوت است و بى تردید همه انسان ها از یک سطح از پذیرش اجتماعى برخوردار نیستند و علت این اختلاف یک عامل و دو عامل نیست که با تقویت یا حذف آنها به هدف مورد نظر در این مورد برسیم. اما مى توان با برشمردن عوامل مؤثر در این خصوص، افراد را در افزایش ارتباط ها و ارتقاء سطح ارتباط آنها با یکدیگر کمک کرده و یارى رساند.
آدمى در عرصه دوست یابى چند هدف را دنبال مى کند.
1- کسب دوستان جدید؛
2- حفظ دوستان موجود؛
3- گسترش و تعمیق دوستى هاى قدیم؛
4- تبدیل دشمن به دوست!
با ژرف اندیشى در این ابعاد پى خواهیم برد راه هاى دوست یابى تنها در بعد اول (بدست آوردن دوستان جدید) خلاصه نمى شود. براى مثال شخصى که با اطرافیان و نزدیکان خود رفت وآمد مى کند اما با ایشان صمیمى نیست، لازم است در دوست یابى خود تجدید نظر کند.

رموز و فنون دوست یابى

1- برخورد شاد

سلام، احوالپرسى توأم با تبسّم، صمیمیت و احترام اولین فن موثر ارتباطى، به منظور جلب محبت دیگران است. لحظه اول ملاقات از اهمیّت فوق العاده اى برخوردار است، به نحوى که موفقیت یا شکست در امر دوست یابى به آن بستگى دارد.
معمولاً افرادى که ما با آنها ملاقات مى کنیم دو دسته اند:
دسته اول برخوردى شاد و صمیمى دارند. این دسته داراى محبوبیت اجتماعى و دوستان فراوان ترى هستند.
دسته دوم در برخورد اولیه خشک و بى روح مى نمایند. کسانى که لبخندزدن به چهره دیگران بر ایشان دشوار است. افراد این گروه یا تنها هستند و یا دوستان کمى دارند.
در فرهنگ دینى ما، نسبت به سلام کردن، مصافحه و دیده بوسى، تبسّم، احترام و محبّت و ابراز علاقه قلبى سفارش و اهتمام فراوان شده است.
عدى بن حاتم مى گوید: «وارد مدینه شدم. پیامبر مرا شناخت از جاى خود برخاست و دست مرا گرفته به خانه خود برد… من از فروتنى وى غرق حیرت شدم و از اخلاق پسندیده و ملکات فاضله، و از احترام فوق العاده اى که نسبت به تمام افراد قائل بود دریافتم که وى فرد عادى، و فرمانرواى معمولى نیست» جعفر سبحانى، فروغ ابدیت ج 2، ص 769
شخصى از امام صادق (ع) سؤال نمود: حُسن خلق چیست؟
حضرت (ع) فرمود: «این که نرم برخورد نمایى، پاکیزه سخن بگویى و با چهره نیکو و شاد با برادرت روبرو شودى.» (تلین جانبک و تطیب کلامک و تلقى اخاک ببشر حسن) علامه مجلسى، بحارالانوار، ج 71، ص 398
حتّى وقتى که انسان عمیقاً غمگین و ناراحت است، باید در برخورد با دیگران، خود را شاد نشان دهد و تبسّم نماید. چنان که امام على (ع) در توصیف مؤمن مى فرماید: «شادى مؤمن در چهره او، واندوه وى در دلش پنهان است» (المؤمنُ بُشرهُ فى وَجهه، و حُزنه فى قلبه) نهج البلاغه، حکمت 333
به قول حافظ:
«با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام نى عمرت زخمى رسد آیى چو چنگ اندر خروش»

2- گوش دادن فعّال

تمام مردم دوست دارند با کسی صحبت کنند. آنها مایلند احساسات و افکارشان را به دیگران منتقل سازند و به طور کلى به کسى نیاز دارند که حرف هایشان را خوب بشنود.
اگر کسى احساس کند شنونده خوبى براى حرف هاى خود یافته و به خوبى قادر است افکار و احساسات خود را به او منتقل نماید، حتماً با او دوست خواهد شد.
ملاقات توام با تفاهم و همدلى، سرآغاز بسیار خوبى براى شروع یک رابطه دوستانه است.
پیامبر بلندمرتبه اسلام، شنونده بسیار خوبى بود. همین اخلاق نیک، او را مقبول و محبوب امّت مسلمان و حتّى غیر مسلمانان ساخت. قرآن کریم در این باره مى فرماید «… او به خدا و فرمان هاى او ایمان دارد و به سخنان مؤمنان راستین گوش فرامى دهد و آن را مى پذیرد و به آن ترتیب اثر مى دهد و رحمت است براى کسانى از شما که ایمان آورده اند…» (… قُل اُذُنُ خَیرٍ لکم یُومِنُ باللهِ و یُومِنُ للمومنین و رحمةٌ للّذین امَنوا مِنکم) سوره توبه، آیه 61
طبق این آیه، «خوش باورى و شنونده خوب بودن» از راه هاى مهمّ جلب محبت و دوستى دیگران است.

3. ابراز احساسات

هر شخص به دنبال صحبت کردن به دنبال این است که تأثیر سخنان خود را در مخاطب یا مخاطبان احساس کند. اگر این بازخورد در جهت تأیید و موافقت او باشد، با دلگرمى و نشاط بیشترى به ارتباط کلامى، ادامه خواهد داد
در واقع یکى از عوامل مؤثر در برقرارى ارتباط تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنهاست. ما با بازگردانى احساسات، به گوینده القا مى کنیم که سخنان او را فهمیده ایم و براى او ارج و احترام ویژه اى قائلیم.
– حرکت سر به نشانه تایید گفتار طرف مقابل
– لبخند کوتاه به دنبال خوشحالى گوینده
– بازکردن چشم ها و کشیدگى صورت به موقع شگفت زندگى
– جمع کردن پیشانى و انقباض عضلات صورت در زمان شنیدن یک خبر ناگوار
– تحسین زبانى و استفاده از بعضى تکیه کلام ها چون «آفرین»، «چه جالب»
– تصدیق و تأیید با استفاده از کلماتى نظیر «خُب»، «درسته» و…
همه این موارد احساسات مثبتى است که شنونده – به عنوان بازخورد – از خود بروز مى دهد

4. اهتمام به امر وداع و خداحافظى در پایان صحبت و ابراز علاقه نسبت به ادامه ارتباط و شنیدن بیشتر سخنان طرف مقابل.

به طور کلّى برقرارکردن رابطه یک مهارت است که همیشه نیاز به اصلاح و تقویت دارد و حتّى در مورد آن باید آموزش دید و آن را در موقعیت هاى مختلف تمرین کرد، تا این که به شکل نوعى تخصص و رفتار پایا درآید.مطالعه کنید: خوب گویى، قاسم سبحانى، قم: جمال: 1379
نگه داری دوست
داشتن معیار برای انتخاب دوست بسیار خوب است اما آنچه مهمتر است نگه داری این دوست خوب است. لذا در ادامه به چند راهکار در نگه داری دوستی اشاره می کنیم :
– عوامل مؤثر در نگه داری دوست :
1- با دیگران خوش سخن باشید.
2- نرم خویى را فراموش نکنید.
3- کلمات مهرآمیز را تکیه کلام خود قرار دهید.
4- گذشت داشته باشید.
5- پذیرش بدون قید و شرط دیگران و برقرار نمودن ارتباط با کمترین هزینه.
6- نیکوکارى.
7- احسان.
8- تصمیم قاطع اتخاذ نمودن.
این موارد فوق از جمله امورى هستند که در آیات 195 سوره آل عمران و 96 سوره مریم به آنها اشاره شده است و مى فرماید: «اى پیامبر، اگر این ویژگى ها را نداشتى مردم از اطراف تو پراکنده مى شدند». بنابراین شما نیز اگر در صدد جذب مردم هستید باید به این امور اهتمام سخت داشته باشید.
افزون بر موارد فوق الذکر در ارتباط هاى دوستانه رعایت نکات زیر موجب استحکام و تقویت این روابط خواهد شد که شما نیز با رعایت دقیق این امور مى توانید به هدف خود نائل آیید:
الف) رفتارها و اعمالى که باید انجام گیرد:
1- همدردى واقعى و عملى،
2- بخشش هاى مالى و عفو و گذشت و حتى بر زبان نیاوردن آنها،
3- یکرنگى،
4- مدافع حقوق او بودن در حضور و در زمان عدم حضور او،
5- کم توقع بودن،
6- اظهار نمودن دوستى و محبت خود با زبان و عمل،
7- فروتنى در برابر او،
8- پرهیز از مجادله و بگومگوهاى بى ثمر و حتى برخى بگومگوهاى باثمرى که موجب رنجش خاطر مى گردد،
9- گوش فرادادن به حرف او و شنونده خوب بودن،
10- پوشیدن اسرار او،
11- بردبارى در برابر ناملایمات و لغزش هایى که از او صادر مى شود،
12- شاد کردن او،
13- هدیه دادن به مناسبت هاى مختلف به ویژه مناسبت هایى که براى او اهمیت دارد،
14- دعا کردن در حق او،
15- پرهیز از ملامت و سرزنش علنى و غیرعلنى و حتى برخى انتقادهایى که موجب ناخرسندى او مى گردد،
16- وفادارى،
17- تعهد و عهد و پیمان و وعده ها،
18- رعایت ادب و احترام و آداب اجتماعى،
19- دوراندیشى و خیرخواهى،
20- کوشش در جلب محبت و علاقه او به هر شکلى مشروع و ممکن.
ب ) رفتارها و اعمالى که باید از آن پرهیز نمود:
– سخن چینى در حق او،
– خیانت به سخن، حرف، خود او،
– ستم نمودن،
– اتهام بستن،
– تندخویى و بداخلاقى،
– خست به خرج دادن،
– اعمال سلیقه هاى فردى و شخصى،
– دروغ گفتن،
– خلف وعده،
– عیب جویى نمودن.
جهت مطالعه و مراجعه در این زمینه کتابهای ذیل را معرفی می نماییم :
– دوستی در قرآن و حدیث , نوشته آقای ری شهری
– دوستی و دوستان , نوشته آقای سید هادی مدرس , ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر, از انتشارات آستان قدس رضوی , 1376
– آئین دوستی (دوست یابی) نوشته دیل کارنگی , انتشارات پیمان 1378
– آئین دوستی در اسلام , نوشته آقای بابازاده
– فرهنگ تفاهم در ارتباط والدین فرزندان،ترجمه پریچهر فرجادی
– رابطه والدین و کودکان ،ترجمه سیاوش سرتیپی
– مهارت های اساسی زندگی سالم ،خسرو امیر حسینی
-اصول و تکنیک های برقراری ارتباط مؤثر با دیگران ،قادر باستانی