نیابت در نماز و روزه از براى انسان زنده جایز نیست. بر هر فرد مکلف واجب است که نماز های واجب خود را، به هر نحوی که می تواند (ایستاده، نشسته، خوابیده و یا حتی با اشاره) خود به جا آورد.
حضرت امام خمینی (ره) و سایر مراجع دیگر فرموده اند:
“تا انسان مىتواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که مىتواند بنشیند و اگر به هیچ قسم نمىتواند بنشیند، باید به پهلوى راست بخوابد و اگر نمىتواند، به پهلوى چپ و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد، به طورى که کف پاهاى او رو به قبله باشد”.[1]
همچنین عبادات واجبی را که انجام نداده، باید در حال حیات خود قضا کند. حضرت امام خمینی و سایر مراجع دیگر در این زمینه نیز فرموده اند: “تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهاى خود عاجز باشد، دیگرى نمىتواند نمازهاى او را قضا نماید”.[2]
بنابراین، تا زمانی که پدر و مادر زنده باشند نمی توان به نیابت از آنان نمازهای واجب شان را به جا آورد، ولی خواندن نمازهای مستحبی به نیابت از آنان صحیح است.
[1] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 541، مسأله 971.
–[2]توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 757 مسأله 1387.