چرا اطراف كعبه را مسجد الحرام ناميده اند

«مسجد» اسم مكان از ماده «سجود» است و چون سجده عبادت و كمال خضوع در پيشگاه خداوند است، اماكني كه براي پرستش خدا بنا شده را مسجد ناميده‌اند. «حرام» صفت مشبهه و به معناي چيزي است كه داراي حريم و احترام بوده يا شرعاً عقلاً يا نقلاً يا عرفاً ممنوع باشد. اصل «حرم» به معناي منع و بستن است در برابر «حلّ» كه به معناي فتح و گشودن است. «حُرمت» به معناي چيزي است كه هتك آن حلال نيست.

كعبه و اطراف آن حرمت و احترامي ويژه دارد و برخي كارها در آن حرام است، از اين‌رو آنجا به «حرام» موصوف گشته، تا بدان حدّ كه براثر غلبه و كاربرد فراوان، عنوان «المسجد الحرام» براي آن عَلَم شده است.
وصف كعبه به «بيت حرام» و اتصاف محدوده مكه به «حَرَم» در جاهليت رواج داشت؛ امّا وصف و اسم مسجد براي محدوده اطراف كعبه از ره‌آورد اسلام است، زيرا مشركان و بت پرستان، سجود نداشتند تا عنوان مسجد پديد آيد، و چون در آن زمان اين عنوان در همان محدوده خاص كاربرد داشت، از اين‌رو دور كعبه، مسجد الحرام ناميده شد. توصيف مسجد به حرام، سبب اتصاف كعبه به حرمت است. البته همه حرمت‌هايي كه براي حرم، مكه و مسجد، حرام است به احترام كعبه است. مسجد اقصي نيز گرچه قبل از اسلام، و بعد از موساي كليم(عليه السلام) به اين عنوان شهرت يافت؛ ولي در جغرافياي موحّدانِ ساجد است؛ نه مشركانِ مستكبر.

منبع: ——————

تسنيم، ج 7، ص 377 و 395