چگونه جهان از عدم و نيستي به وجود آمده؟

ماده گرايان معتقدند ماده اين جهان قديم و ازلى است و تا به حال چيزى از آن كم نشده و اينكه مي بينيم جهان تا حال تغييراتى پيدا كرده تنها صورت آن است كه دائما در تغيير است ، نه اصل ماده، از آنان مي پرسيم صورت فعلى ماده كه قبلا به طور مسلم وجود نداشته چگونه به وجود آمد؟ آيا از (عدم ) بوجود آمد؟ اگر چنين است پس چگونه عدم مي تواند منشا وجود صورت گردد؟

مثلا فرد نقاش، منظره زيبائى را با قلم و رنگ بر روى كاغذ ترسيم مى كند، ماده گرايان مى گويند: ماده رنگى آن موجود بوده، ولى اين منظره و اين صورت كه قبلا وجود نداشته چگونه به وجود آمده است؟ هر پاسخ كه آنها براى پيدا شدن صورت از عدم دادند، همان پاسخ را در مورد ماده خواهيم گفت.

و در مرحله ثانى بايد توجه داشت كه اشتباه از ناحيه كلمه «از» به وجود آمده است، آنها خيال مى كنند اينكه مى گوئيم “عالم  «از» نيستى به هستى آمده” مثل اين است كه مى گوئيم “ميز «از» چوب ساخته شده است” كه در ساختن ميز، چوب بايد قبلا موجود باشد تا ميز ساخته شود، در صورتى كه معنى جمله عالم از نيستى به هستى آمده اين نيست، بلكه به اين معنى است كه عالم قبلا وجود نداشت سپس موجود شد آيا در اين عبارت تضاد و تناقضى مي بينيد؟

و به تعبير فلسفى “هر موجود ممكن، از ذات خود هستى ندارد” از دو جنبه تشكيل شده است ماهيت و وجود. ماهيت  عبارت از معنى اعتبارى است كه نسبت آن به وجود و عدم مساوى است. به عبارت ديگر قدر مشتركى كه از ملاحظه وجود و عدم چيزى به دست مى آيد، ماهيت ناميده مى شود، مثلا اين درخت سابقا نبوده و فعلا هست فلانى سابقا وجود نداشت فعلا وجود پيدا كرده آنچه را كه مورد دو حالت وجود و عدم قرار داديم ماهيت است.
بنابر اين معنى اين سخن كه “خداوند عالم را از عدم به وجود آورده” اين مى شود كه خداوند ماهيت را از حال عدم به حال وجود آورد و به تعبير ديگر لباس «وجود» بر اندام «ماهيت» پوشانيد.

منبع:

تفسيرنمونه، ج1 ،ص420و421