آقایان کاندیدا؛ نفت، گاو شیرده نیست!

عصراسلام: صحبت بر سر امکان صادرات حدود ۲ میلیون بشکه نفت در صورت لغو تحریم است که با قیمت امروز نفت، روزانه ۱۴۰ میلیون دلار است. به این رقم، درآمد حاصل از صادرات فرآورده های نفتی را که در این دولت به برکت تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، رونقی بیسابقه گرفته، و درآمد حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی را که در این دولت در قالب طرح جهش دوم پتروشیمی، رشد بی‌نظیری داشته و همچنین درآمد صادرات گاز به ترکیه و عراق را اضافه کنید تا اهمیت مجموعه نفت و شرکتهای تابعه آن را برای رییس دولت آینده دریابید. پس نفت فی نفسه برای هر دولتی حساس است. چه دولتی که قرار بود نفت را بر سر سفره های مردم ببرد و چه کاندیداهایی که برای وعده افزایش یارانه نقدی، چشم به درآمدهای نفتی دوخته اند.

اما واقعیت آن است که پیش نیاز بهره گیری از درآمدهای حاصل از فروش نفت خام و همچنین صادرات ساده تر گاز، فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی، لغو تحریمهاست. لغو تحریمها در دولت اول حسن روحانی موجب رشد ناگهانی فروش نفت شد و تحقق رشد اقتصادی کم سابقه ۱۲ درصدی در سال ۹۵، حاصل رشد درآمدهای نفتی کشور بود که در سالهای ۹۵ و ۹۶ و پیش از خروج ترامپ از برجام، تبدیل به موتور محرک اقتصاد کشور شده بود. 

این که مدام، شعار افزایش یارانه نقدی سر دهیم، دردی را از کاندیداها دوا نمیکند؛ چراکه ابتدا باید برای لغو تحریم فکری کرد تا هم صادرات نفت و هر آنچه مربوط به نفت است راحتتر انجام شود و هم نقل و انتقال مالی با سهولت صورت گیرد. پس شاید بتوان مهمترین اولویت دولت آینده را در حوزه نفت، تلاش برای لغو تحریم دانست؛ هرچند بعید است کاندیداهای فعلی، برنامه‌ای جدی برای این موضوع داشته باشند و همین امر، نگران کننده است.

لغو تحریم، نه تنها در حوزه فروش نفت و گاز و فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی حایز اهمیت است، بلکه برای توسعه میادین نفت و گاز تشنه سرمایه گذاری ایران، از نان شب هم واجبتر است. ایران به عنوان دارنده دومین ذخایر گازی و سومین ذخایر نفتی جهان، پتانسیل بسیار بالایی برای تولید نفت و گاز و حضور موثرتر در بازارهای جهانی دارد. 

ایران دومین ذخایر گاز جهان را دارد اما در بین ده کشور اول صادرکننده گاز هم نیست و در حوزه هایی همچون ال ان جی هم حرفی برای گفتن ندارد. در تولید نفت هم به دلیل عدم توسعه کافی میادین، نتوانسته از پتانسیل بالایی که دارد به خوبی استفاده کند. این در حالیست که تا پنج یا نهایتا ده سال دیگر کم کم تقاضا برای نفت کاهش می یابد و ماندن نفت در زیر زمین، به معنای از دست دادن فرصتها و هدر دادن ذخایری است که می‌توان امروز آنها را تبدیل به سرمایه و ارزش افزوده کرد؛ در غیر این صورت، ده سال دیگر، این ذخایر، ارزش مالی امروز را نخواهد داشت. 

برخی کارشناسان معتقدند ایران پتانسیل تولید ۸ میلیون بشکه نفت در روز را دارد و اگر همین امروز برای توسعه میادین با بهره گیری از سرمایه خارجی و تکنولوژی پیشرفته اقدام کنیم، باز هم از کشورهای دیگر همچون عراق عقب هستیم. پس نباید بیش از این فرصتها را از دست داد.

در مجموع، تلاش برای رفع تحریم با دو هدف تسهیل ورود به بازارهای جهانی و همچنین جذب سرمایه و تکنولوژی پیشرفته برای توسعه میادین نفت و گاز، باید مهمترین اولویت رییس دولت آینده باشد. اما باید دید کاندیداهای محترم، به نفت صرفا به عنوان گاو شیرده برای تامین منابع یارانه نقدی و هزینه های جاری نگاه می کنند یا به فکر تامین نیازهای این منبع مالی قدرتمند هم هستند! تا به حال که نفت، نقش گاو شیرده تامین یارانه نقدی را برای کاندیداهای محترم داشته است!

حمیدرضا شکوهی