«حرمت روح» در روایات و کلام فقها

 یک حکم هم هست که اگر آب فقط به مقدار وضوی شما بود و حیوان هم تشنه بود باید تیمم کنید وآب را به حیوان بدهید.

 حالا یک اختلاف جالب بین فقها هست و آن این که این وجوب رسیدگی به حیوان از کجا ناشی می شود؟ 

برخی گفته اند علت آن مالیت یعنی مال بودن حیوان است و بدین ترتیب عده‌ای از آنها گفته اند تیمم به شرطی تعیین می‌شود که حیوان جهت مالیت داشته باشد یعنی حفظ جان حیوان از این جهت واجب است که مال مومن است و مال مومن محترم است. 

دسته دیگر از فقها مخالفت کرده و گفته اند که نه؛ روایات ما عام هستند یعنی روایات نگفته اند که «مالیت» شرط است و بلکه علت حفظ جان حیوان، «حرمت روح» است یعنی هر موجود جانداری که صاحب روح است جان او حرمت دارد.

 این صاحب روح بودن را تا حشرات هم شامل کرده‌اند؛ مثلا زنبور عسل را هم صاحب روح دانسته‌اند.

 این فقها می گویند حفظ جان حیوان واجب است به خاطر حرمت روح نه مال بودن آن. اگر چنین باشد، تعدی به جان هر حیوانی صاحب روح حرام خواهد بود. همچنین شکنجه حیوان هم حرام است زیرا تشنگی از آن جهت که باعث رنج هم می شود حرام محسوب شده و این قید در کلام فقها آمده. این نظر بسیار شبیه نظریه ***تام ریگان*** فیلسوف تحلیلی حامی حیوانات است. نمونه کلام فقها را بنگرید:

فی غیر واحد من الاخبار المعتبره «ان للدابة علی صاحبها حقوقا منها ان یبدء بعلفها اذا نزل» فتحترم لذلک لا من جهة المالیه. جواهر الکلام/ج5/ص115.