مطالعه منابع تاریخی تعداد قابل توجهی از رفتارهای توام با رحمت پیامبر را در اختیار خواننده قرار می‌دهد بخصوص اگر این رفتارها با کردار مشرکان مقایسه شود این تعداد به حد زیادی افزایش می‌یابد که در ادامه به عنوان نمونه به صورت خلاصه به موارد مقایسه‌ای که شاید استخراج آن‌ها اندکی دشوار به نظر آید، اشاره می‌گردد:- در حالی که قریش گاه مسلمانان اسیر را می‌کشت و یا بدن آنان را مثله می‌نمود پیامبر خدا دستور می‌داد تا با اسیران مدارا کرده، هر آن‌چه را که خود می‌خورند به آنان نیز بدهند و در برابر گرفتن فدیه آنان را آزاد و کسانی که توانایی پرداخت فدیه را نیز نداشتند در صورت آموختن سواد به ده نفر از مسلمانان آزاد می‌نمود. (برای مطالعه بیشتر در این مورد می‌توانید به کتاب زیر که از قدیمی‌ترین منابع تاریخی مراجعه فرمایید: ابن هشام(م 218)، زندگانی محمد پیامبر اسلام، (ترجمه السیره النبویه، ترجمه سید هاشم رسولى، تهران، انتشارات کتابچى، چ پنجم ، 1375ش)، ج2، ص136 به بعد ذیل حادثه رجیع)
– قریشیان بزرگترین دشمنان اسلام، سرسخت ترین شکنجه‌گران و به راه اندازنده جنگ‌های متعدد بر ضد پیامبر خدا بودند. آنان تعداد زیادی از مسلمانان ( از جمله حمزه سید الشهدا) را به شهادت رسانده بودند.
با این همه وقتی پیامبر در فتح مکه بر آنان غلبه پیدا کرد از آنان انتقام نگرفت و در برابر فریاد مسلمانان که می‌گفتند: امروز روز انتقام است، فرمودند: بلکه امروز روز بخشش است. (ابن هشام(م 218)، زندگانی محمد پیامبر اسلام، (ترجمه السیره النبویه، ترجمه سید هاشم رسولى، تهران، انتشارات کتابچى، چ پنجم ، 1375ش)، ج2، ص255 به بعد)
– در عصری که در غالب سرزمین‌ها و حکومت‌های موجود در سرتاسر جهان، به زن به عنوان یک موجود پست، کالایی برای داد و ستد، حیوانی انسان نما، وسیله‌ای برای خوش گذرانی و رفع شهوات مردان و … نگاه می‌شد او زن را انسانی با جنسیتی دیگر، شریک زندگی مردان، گل و … نامید. جایگاه آنان را رفیع و مقامشان را تا بدان‌جا بالا برد که بهشت را زیر پای مادران قرار داد. زرکلی، الاعلام، ج6، ص219.
– بر خلاف سایر پادشاهان و قدرت طلبان جهان آن روز که جنگ ابزاری برای کشورگشایی، کسب غنایم، سیطره بر ملتها و به بردگی کشاندن انسان‌ها بود، نامه پیامبر به پادشاهان و امپراطوران آن عصر به سلام و صلح مزین بود.( مطهر بن طاهر مقدسى، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمد رضا شفیعى کدکنى، تهران، آگه، چ اول، 1374ش، ج2، ص707).
در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد: گاه تاریخ از دل منابع روایی و گاه از بین متون حدیثی و در مواردی از لابلای کتب تفاسیر و امثال آن استخراج می‌شود. تاریخی بودن یک گزارش الزاما به این معنا نیست که حتما باید در منابعی موجود باشد که از ابتدا تا انتهای آن تنها به مباحث تاریخی اشاره دارد. چه بسا ناب ترین گزارش‌های تاریخی، از لابلای متون جغرافیایی و یا فقهی استخراج می‌شوند.