جمع بندی نظرات ارائه شده در بخش بین الملل و برخی دیدگاههای کارشناسی در مورد اهمیت شهر کوبانی و دلیل حمله نیروهای داعش به این شهر در قالب مهم ترین مطالبی به شرح زیر ارائه می گردد:

1- این شهر در طول سالیان دراز مورد اختلاف عربها و کردها بوده است. به همین دلیل نام رسمی ثبت شده آن در نهادهای سوریه “عین العرب” است و کردها آن را “کوبانی” می نامند. پس از آغاز شورشهای سوریه در سال 2012 کردها و چرکسها که ساکن این منطقه هستند توانستند نیروهای دولتی سوریه را از این شهر اخراج کرده و حکومت خودگردان اعلام کنند.

2- درگیری مبارزان تشکیلات «حمایت از ملت کرد» در برابر عناصر داعش در شهر کوبانی (عین العرب) ارتباط مستقیمی با اهمیت استراتژیک آن برای طرف های درگیر دارد. بویژه اینکه تانکهای ارتش ترکیه نیز در مرزهای این شهر که اکثریت ساکنین آن را کردها تشکیل می دهند، مستقر شده اند.

کردها آنکارا را به حمایت مستقیم از داعش برای اشغال این شهر با هدف جلوگیری از موفقیت حکومت خودگردان کردی در شهر کوبانی متهم می کنند. گروه داعش نیز تلاش می کند با اشغال این شهر، مناطق تحت سیطره خود را از دیر الزور تا شمال حلب امتداد دهد و مناطق مرزی مماس با ترکیه را تحت کنترل بگیرد. اما کردها با هدف حفاظت از موجودیت خود در این شهر و مقاومت در برابر قتل عام های نژادی که توسط داعش انجام می شود، می جنگند. به عبارت دقیق تر ترکیه راهی به جز حمایت از داعش برای حمله به حکومت خودگردان کوبانی و سرنگونی آن ندارد، زیرا کوبانی به یک اقلیم کردی مستقل از سوریه و به عبارت دیگر به یک ایالت فدرال شبیه به ایالت کردستان عراق تبدیل شده است و ترکیه به شدت از توسعه فدرالی های کردی در مرزهای خود وحشت دارد.

لذا داعش را مامور حمله به این شهر و سرنگونی حکومت آن کرده است. از این رو، کردهای سوریه و عراق و ترکیه همگی معتقدند که ترکیه عامل اصلی حمله داعش به این شهر است. از سوی دیگر موضع آمریکا و کشورهای دیگر در این زمینه بسیار ضعیف و کمرنگ است، زیرا آنها از هدف ترکیه که یکی از اعضای پیمان ناتو است اطلاع دارند. روزنامه های واشنگتن پست و نیویورک تایمز در تاریخ 10/10/2014 در مطالب جداگانه ای به این موضوع اشاره کرده اند و حتی دولت سوریه به گونه ای رفتار می کند که گویا هیچ مسئولیتی در برابر کوبانی ندارد.

3- کوبانی در شمال شرقی شهر حلب قرار دارد و از سال 2012 بسیاری از آوارگان سوری و کرد از شمال سوریه به این منطقه ای امن پناه آورده اند و اکنون هدف حملات گسترده ی نظامی داعش می باشد. داعش پیش از این اکثر مناطق روستایی اطراف این شهر و مناطقی که از نظر اداری به آن ارتباط دارند را اشغال کرده بود. شهر کوبانی یکی از موانع جغرافیایی در برابر آرمانهای داعش است که می خواهد تمام مناطق واقع در میان دیر الزور واقع در شرق سوریه تا اطراف شهر حلب و منطقه ی مارع در کناره ی مرزهای ترکیه را اشغال کند.

مرکز هیومن رایتس طی گزارشی تاکید می کند که هدف نخست داعش از حمله به کوبانی تضعیف کردها در سوریه و ترکیه و عراق و جلوگیری از توسعه فدرالی های کردی است که ممکن است در آینده برای تاسیس یک حکومت مستقل کردی با هم متحد شده و امنیت ملی ترکیه را مورد تهدید قرار دهند.

هدف دوم داعش یک هدف شخصی است و آن توسعه دولت به اصطلاح اسلامی آنهاست، زیرا کوبانی تنها شهری است که در این منطقه خارج از کنترل داعش است.

سومین هدف این است که داعش می خواهد تحرک خود از حلب تا حسکه و مرزهای عراق و سپس به داخل عراق را بدون هیچ مانع جغرافیایی ادامه دهد. “منذر سلال” رئیس شورای امنای انقلاب سوریه در منبج در گفتگو با “الشرق الاوسط” در تاریخ 9/10/2014 گفت: در صورت اشغال کوبانی توسط داعش، این گروه تمام مناطق شرقی استان حلب را به کنترل خود در آورده است. زیرا تاکنون کوبانی تنها شهر در این منطقه بود که داعش نتوانسته بود به آن نفوذ کند. علاوه بر این، گروه داعش با حمله به کوبانی می خواهد نوار طولانی مرزی بین ترکیه و سوریه را تحت کنترل بگیرند. این نوار از حومه غربی حسکه (شمال شرقی سوریه) تا أعزاز امتداد دارد که در حال حاضر شاهد درگیریهای سه جانبه ارتش آزاد سوریه و گروه های اسلامگرا و داعش می باشد.

داعش تاکنون توانسته مناطق مرزی گسترده ای را که یک سوم نوار مرزی سوریه با ترکیه را تشکیل می دهد اشغال کند که از حومه شرقی حسکه تا رقه ادامه دارد. اما در مرز کوبانی که رقه را از جرابلس در حومه شرقی حلب جدا می کند، متوقف می شود. اما گروه داعش هیچیک از معابر مرزی رسمی را اشغال نکرده است. معبر “تل ابیض” که تحت کنترل گروه های وابسته به داعش است، برای تبادل های تجاری مسدود است. گرچه این گروه ها رسما به داعش وابسته نیستند. همچنین معبر جرابلس نیز عملا تعطیل شده است، گرچه در مدت اخیر این معبر تقریبا مسدود بود. همچنین گروه داعش منطقه اطراف معبر اعزاز را اشغال کرده است.

4- منابع مربوط به مخالفان دولت سوریه در شمال سوریه در گفتگو با “الشرق الاوسط” گفته اند که تلاش داعش برای اشغال نوار مرزی سوریه و ترکیه با هدف تسهیل ورود عناصر مبارز به سوریه است. گروه داعش یک روستای ترکی کوچک مرزی را به مهمان سرای مهاجرین تبدیل کرده و عناصر تروریست خارجی را قبل از ورود به سوریه در این روستا مستقر می کند و از آنجا از طریق مرزهای غیر قانونی آنها را وارد سوریه می کند.

اما در برابر تلاش های داعش، مبارزان کـُرد تلاش می کنند که از سقوط این شهر جلوگیری کنند تا از مردم غیرنظامی کـُرد در برابر کشتارهای داعش حفاظت کرده و از قتل عام های نژادی در این منطقه جلوگیری کنند.

“نواف خلیل” سخنگوی رسمی حزب اتحاد دموکرات کردی در گفتگو با “الشرق الاوسط” گفت: گروه داعش اقلیت های ساکن در مناطق عراق و سوریه را قتل عام کرده و این روند قتل عام نژادی و مذهبی را همچنان ادامه می دهد، همانطور که مسیحیان و ایزدیان و اقلیت های دیگر را در عراق هدف حملات گسترده خود قرار داد.

“خلیل” همچنین به نگرانی کردها از کشتارهای نژادی و قتل عام های داعش پس از ورود به این شهر اشاره کرد و گفت: علاوه بر مبارزاتی که برای جلوگیری از ورود داعش کرده ایم و مقاومت شدیدی که در برابر داعش انجام شده است، در صورتی که آنها بتوانند وارد این شهر شوند، حملات بعدی داعش به سوی شهر قامشلی و عفرین (بزرگترین مرکز سکونت کردها در سوریه) خواهد بود.

5- در صورت اشغال کوبانی، داعش تمام نوار مرزی بین سوریه و ترکیه به طول تقریبی 700 کیلومتر را اشغال کرده است و پس از اضمحلال این گروه، بی تردید ترکیه این مناطق را به کنترل خود در خواهد آورد. به همین دلیل پارلمان ترکیه به دولت ترکیه اجازه داد به سرعت نیروهای خود را در این منطقه مستقر کند.

شهر کوبانی حدود 200 کیلومتر از قامشلی و 150 کیلومتر از عفرین فاصله دارد و شهرهای وابسته به حومه شرقی حلب در میان این دو شهر قرار دارد که از جمله آنها می توان جرابلس و منبج و الباب اشاره کرد که همگی تحت کنترل داعش هستند. بین کوبانی و قامشلی استان رقه واقع است که کاملا تحت کنترل داعش می باشد و شهرها و روستاهای غربی و جنوبی حسکه از جمله مرکدة و شدادی نیز همین وضعیت را دارند.

نیروهای دولتی روسیه در مناطق روستایی شرق حلب حضور ندارند و نزدیکترین محل استقرار آنها به کوبانی، در شهر حلب با فاصله ی 150 کیلومتر از شهر می باشد. اما نیروهای ترکیه در فاصله 30 کیلومتری شهر کوبانی و در داخل مرزهای رسمی ترکیه مستقر شده اند.

“نواف خلیل” می گوید: ترکیه برای جلوگیری از تاسیس یک حکومت خودگردان کردی در کنار مرزهای خود از حملات داعش به کوبانی حمایت می کند، این در حالیست که چهره های عربی و چرکسی نیز در حکومت این شهر دیده می شوند.

وی می افزاید: پس از کنترل شهر توسط کردها و اخراج نیروهای حکومت سوریه در سال 2012، روزنامه های ترکی اعلام کردند کردستان در حال توسعه به سمت سوریه است. لذا ترکیه به طور آشکار برای جلوگیری از تاسیس این حکومت خودگردان و اتحاد مناطق کردنشین سوریه وارد عمل شده است.

خلیل تاکید می کند: ترکیه از ورود مبارزان و تسلیحات کردی به کوبانی جلوگیری می کند، در حالیکه در گذشته به عناصر داعش اجازه می داد وارد سوریه شوند. آنکارا ادعا می کند که کردها امنیت ملی ترکیه را تهدید می کند. این در حالیست که از زمان تشکیل حکومت خودگردان در ژانویه تا کنون هیچ درگیری با ترکیه رخ نداده است، بنابرین نمی دانیم که چرا ترکیه کردها را خطرناک تر از داعش می داند. تانکها و توپخانه داعش شهر کوبانی را بمباران می کنند و ما از پیمان بین المللی می خواهیم که برای حمایت از شهر کوبانی در برابر این حملات وارد عمل شود. زیرا ما بارها تاکید کرده ایم که بخشی از این پیمان هستیم و تنها مردمی که تاکنون توانسته اند در برابر گروه داعش مقاومت کنند، مردم شهر کوبانی بوده اند.

جمع بندی

مهمترین اهداف داعش از اشغال کوبانی عبارتند از:

1- ترکیه به شدت مخالف تاسیس یک فدرالی یا حکومت خودگردان شبیه به اقلیم کردستان عراق در سوریه است تا مبادا کردهای ترکیه نیز خواستار تاسیس یک اقلیم یا ایالت فدرال شوند. بویژه اینکه این فدرالی ها در آینده می توانند با اتحاد و یکپارچگی خود، یک حکومت مستقل را تشکیل دهند.

2- جلوگیری از توسعه ی سیاسی و جغرافیایی کردها در منطقه.

3- توسعه دولت به اصطلاح اسلامی داعش و اشغال کوبانی که مانع تکامل جغرافیایی دولت موهوم آنها و حرکت تروریستها و همچنین نقل و انتقال آذوقه، مهمات و سلاح بین سوریه و ترکیه و عراق شده است.

اباذری – رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بغداد

مشرق نیوز، ۲۱ مهر ۱۳۹۳