یکم. حبّى که طبیعى و فطرى است، با دوستى نکوهش شده، از جهت شدت و ضعف فرق دارد.

حبّ دنیا اگر در حدّ بر آوردنِ نیازهاى طبیعى حیات باشد؛ نه تنها نکوهیده نیست، پسندیده نیز مى باشد. اما اگر به زیاده روى کشیده شود و مصداق شیفتگى گردد، ناپسند است.

دوم. آن حبّ که وسیله بندگى خدا باشد، اصلًا حبّ دنیا نیست؛ بلکه دوستى آخرت است. «1» از مجموع کلمات امام على علیه السلام، مى توان چنین استنباط کرد: دنیایى نکوهیده و بى ارزش است که انسان را از آخرت باز دارد.

اما دنیایى که انسان را به آخرت مى رساند، پسندیده و نیکو است.

دنیاى ناپسند، دنیایى است که هدف نهایى انسان شود و او را به خود مشغول و از آخرت روى گردان کند. انسان را اسیر خود سازد و خدا، آخرت، دین و حتى خویشتن را چنان در نظرش کوچک نماید که به دنیا بفروشد. «2» حال باید دید محبّت امام على علیه السلام، به حضرت زهرا علیها السلام مصداق کدامین حبّ است: حبّ دنیوى نکوهیده یا حبّ دنیوى پسندیده؟

محور محبّت معصومان علیهم السلام تنها و تنها محبّت به خداوند متعال است. آنان با دریافت یقینى و شناخت بى پایان و عمیق خویش، این حقیقت را مى دانند که خداوند، تنها محبوب واقعى و حقیقى در جهان و عوالم هستى است.

از همین رو معصومان علیهم السلام در مناجات خود، دوستى خدا را طلب کرده و از فراق او شکوه مى کنند. «3»

(3). مانند مناجات محبین: «اسئلک حبک» یا دعاى عرفه: «انت الذى ازلت الاغیار عن قلوب احبائک حتى لم یحبوا سواک و لم یلجئوا غیرک» یا دعاى کمیل: «صبرت على عذابک فکیف اصبر على فراقک».

مانند تو من یار وفادار ندیدم خوش تر ز غم عشق تو غمخوار ندیدم

جز خال خیال رخ زیباى تو در دل در آینه حسن تو زنگار ندیدم

به این دلیل که محبّت خدا، اصل و محور تمامى محبت ها است، باب بسیار مهمى در معتبرترین کتاب هاى شیعه تحت عنوان «حب فى اللَّه» و «بغض فى اللَّه» آمده است که روایاتش از اصیل ترین آموزه هاى دینى و بهترین راهنماى انسان به سوى محبت هاى صحیح است. «1» محبّت امام على علیه السلام به حضرت زهرا علیها السلام، در همین راستا بود؛ یعنى، حضرت از آنجا که عاشق خداوند و محو او بود، هر کس و هر چیزى را که دوستدار خداوند بود و خداوند نیز به او محبت داشت، دوست مى داشت.

این محبت نسبت به افرادى مانند حضرت فاطمه علیها السلام در اوج بود؛ چون با چشمِ دل مى دید که آن بزرگوار، در چه مرتبه اى از محبت و عشق به خداى متعال است و حضرت حق نیز تا چه اندازه او را دوست دارد.

بنابراین، محبت شدید امام على علیه السلام به همسرش، به خاطر محبّت به خدا بود؛ و علاوه بر جهت زن و شوهرى- که حبّ دنیوى پسندیده است-؛ حبّ فاطمه علیها السلام محبت به آخرت است و یاد و محبت خدا را بیش از پیش به ارمغان مى آورد.