وسواس فکری، خطور کلمات زشت به ذهن
۱۳۹۳/۰۷/۱۴
–
۲۱۷۷ بازدید
باسلام و خسته نباشید من درنمازم یه مشکل دارم آن هم توی نیتم ها فوش می یاد همش می خوام اهمیت ندم اما نمی تونم قبل از نمازم خیلی توکل به خدا می کنم استغفرالله می گویم شیطان را خیلی لعنت می کنم اما رفع نمیشه نمی دانم کجای کارم اشتباه است باورکنید صبح که از خواب پامی شوم قبل ازنماز صبح دعا می خونم ذکر می گم دعای عهدم قطع نمیشه به سخنرانی گوش می کنم حتی توی ماشین هم قرآن با تفسیرش را گوش می کنم پدر ومادرم را سرپرستی میکنم به کسی قولی نمی دم که نتونم هرچه توی توانم باشه کمک می کنم حتی از خودم گذشتم نمازهای من اول باورتان نمی شه وقتی از اداره می یام خونه صدای اذن را می شنوم دلم آروم و قرار نده تا نمازم را بخوانم می خوام نمازم را ترک کنم خسته شدم من دوست دارم با خدا حرف بزنم منی که هرهفته زیارت عاشورا توی اداره ام ترک نمی شه انگار کسی دیگه منو میبره عذاب می کشم هرشب موقع خواب با خوردن آب سلام برحسین صبح هم همینطور حتی من به عزرائیل هم صبح سلام می کنم اگر خدا منو دوست نداره پس چرا اینطوری می شه لازم به توضیح اینکه من خودم وسواس شک داشتم اما خودم خودم معالجه کردم تمرین کردم اهمیت ندادم هروقت شکی به سراغ می آمد و فکرم را مشغول می کرد مثلا افکار به من می گفتنداینکار را انجام ندادی ازش دلیل می خواستم با قاطعیت کم می آورد بهش می گفت تو مطمئن نیستی پس منم اهمیت نمی دم به طوری که اگه فکر کنم چیزی نجس است مطمئن نیستم اما مخصوصا به آن دست می زنم و می رم دنبال کارم و این طوری خیلی بهتر شد اما درنمازم هم فراموش میکنم و هم فوش به سراغم می آید سخنرانی زیادگوش می دم اونهاخیلی تاثیر داره آقای دکتر رفیعی می گفت افکار های گوناگون به سراغ ما می یاد اما ما باید خودمان تو دستمان بگیرمشان ولی فقط ناراحتم با تشکر درضمن محبت کنید شناساسه جواب را درپیامهایتان درگوشی همراه مشخص کنید.
از ارتباط و حُسن اعتماد مجدد شما با «مجموعه پرسمان» صمیمانه تشکر میکنیم. در پاسخ به سؤال شما باید بگوییم که این گونه افکار بد و زشتی که به ذهن شما در هنگام نماز یا غیر آن خطور می کند نوعی وسوسة شیطانی است که اگر به آن دامن بزنید و یا با آن به درستی مقابله نکنید ممکن است تبدیل به نوعی وسواس فکری گردد و موجبات آزار و اذیت بیشترتان را فراهم گرداند.اصولاً از منظر آموزههای دینی و تعالیم اسلامی، پدیده وسواس از وسوسههای شیطان ناشی میشود و برای مقابله با وسوسههای شیطان توصیه میشود که فرد وسواس هم ذکر زبانی داشته باشد و با گفتن ذکر «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّه »؛ «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیم »؛ «آمَنَّا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه»؛ «آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ»؛ «تَوَکَّلْتُ عَلَى الْحَیِّ الَّذِی لا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً»؛ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِین» و «أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم» به خصوص در زمانى که فکر فرد وسواس متوجه اعمال و افکار وسواسى مى شود، شیطان را از خود دور کند. (1) همچنین با نادیده گرفتن شک و تردیدها، بر خلاف خواست شیطان عمل کند؛ از این روی توصیه میشود که فرد وسواس در تمام مراحل آن نسبت به همه پیامهای وسواسی کاملاً بیتوجه و بیاعتنا باشند و به آنها ترتیب اثر ندهند و عملاً نیز هیچ گونه پاسخدهی نداشته باشند تا وسوسههای شیطان ناکام بماند.
امام صادق (علیهالسلام) در این خصوص میفرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ الْخَبِیثُ أَنْ یُطَاعَ فَإِذَا عُصِیَ لَمْ یَعُدْ إِلَى أَحَدِکُم» (2) ؛ «شیطان پلید مىخواهد مُطاع باشد، لذا اگر نافرمانى شود دیگر به سراغ کسى از شما نمىآید».
همه علما و مَراجع معظّم تقلید نیز بر اساس آموزههای دینی و تعالیم اسلامی، بهترین و مؤثرترین دارو برای درمان وسواس را «بیاعتنایی و بیتفاوتی» ذکر میکنند. حتی آنها بر این باورند که گاهی لازم است فرد وسواس، عملی را که انجام داده (به هر حالتی که بوده) بنا را بر صحت بگذارد و یا بیش از آنچه در رسالههای عملیه نوشته شده است و عرف مردم انجام میدهند، عملی را انجام ندهد تا به تدریج از چنین مخمصهای بیرون آید و بیماری وسواس او بهبود پذیرد. به هر حال، برای علاج و درمان وسواسی راهی به جز «بیاعتنایی» مؤثر نخواهد بود. (3)
راهکارهای دینی درمان وسواس فکری
1. ذکر و یاد خدا؛
عامل اصلی وسوسههای شیطانی، غفلت از یاد خداست؛ از این روی اگر کسی بخواهد از این گونه وسوسههای شیطانی رهایی یابد بایستی یاد خدا را در دل زنده نگه دارد و همواره به ذکر و یاد خدا بپردازد. خداوند در قرآن کریم میفرماید: «وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَانَا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ» (4)؛ «و هرکه از یاد [خداى] رحمان روى گرداند، شیطانى را بر او مىگماریم که قرین او باشد». از این آیه این گونه استنباط میشود که همان گونه که رویگردانی از ذکر و یاد خدا باعث نزدیکی و همنشینی شیطان با انسان میشود، همان گونه نیز ذکر و یاد خدا باعث فراری دادن شیطان و در نتیجه آن، رهایی از وسوسههای شیطانی میگردد.
2. ذکر و یاد اهلبیت عصمت و طهارت (علیهمالسلام)؛
امام علی (علیهالسلام) میفرماید: «ذِکرُنا أهلَ البَیتِ شِفاءٌ مِن الوَعکِ و الأسقامِ و وَسواسِ الرّیبِ» (5)؛ «یاد ما اهلبیت، شفابخش هر ناخوشى و بیمارى و وسوسه تردیدآور است».
3. روزه گرفتن؛
امام علی (علیهالسلام) میفرماید: «صَوْمُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ أَرْبِعَاءَ بَیْنَ خَمِیسَیْنِ وَ صَوْمُ شَعْبَانَ یَذْهَبُ بِوَسْوَاسِ الصَّدْرِ وَ بَلَابِلِ الْقَلْبِ» (6)؛ «روزه گرفتن در سه روز از هر ماه ـ پنجشنبه اول و آخر ماه و چهار شنبه وسط آن و روزه ماه شعبان ـ وسواس سینه و پریشانىهاى دل را از بین مىبرد».
باز حضرت میفرماید: «صِیَامُ شَهْرِ الصَّبْرِ وَ صِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ یَذْهَبْنَ بِبَلَابِلِ الصَّدْر» (7)؛ «روزه دارىِ ماه مبارک رمضان و سه روز از هر ماه، وسوسههاى سینه را از بین مىبرد».
4. مسواک زدن؛
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: «عَلَیْکُمْ بِالسِّوَاکِ فَإِنَّهُ یُذْهِبُ وَسْوَسَةَ الصَّدْر» (8)؛ «بر شما باد مسواک زدن؛ زیرا این کار وسوسه سینه را از بین مىبرد».
اگر با راهکارهای دینی که مورد تأیید آموزههای دینی است مشکل وسواس فکری یا عملی بهبود نیابد و روز به روز بر شدت و دوام نشانههای بیماری وسواس افزوده گردید، در آن صورت برای درمان آن نیازمند مداخله متخصصین امر، نظیر روانپزشکان و روانشناسان و اِعمال روشهای مختلف درمانی مثل: شناختدرمانی، رواندرمانی، رفتاردرمانی، دارودرمانی و درمانهای دیگر است.
توجه داشته باشید که کمک خواستن از متخصصین امر، نظیر روانپزشکان و روانشناسان و استفاده از روشهای مختلف درمانی نظیر دارو درمانی و روان درمانی، نشانه ضعف ایمان نیست و با مبانی دینی هم تضادی ندارد، بلکه گاهی توصیه دین بوده و ائمه معصومین(علیهمالسلام) نیز این گونه عمل میکردند و هنگامی که بیمار میشدند به طبیب مراجعه مینمودند و اگر درمان قطعی منوط به مصرف دارو بود از دارو نیز استفاده میکردند و مطابق نسخه طبیب عمل مینمودند.
گذشت خداوند از وسوسههای ذهن
خوشبختانه هر آنچه در قالب افکار ناپسند و مطالب زشت، فحش و توهینآمیز به ذهنتان خطور میکند، گناه نیست. پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآله) در سخنی میفرمایند: «تَجاوَزَ اللّهُ لاُمَّتی عَمّا حَدَّثَت بهِ أنفُسَها ما لَم تَنطِقْ بهِ أو تَعمَلْ» (9)؛ «خداوند از امت من هر چه که در ذهنشان خطور مى کند، عفو کرده است، تا وقتى که آن را به زبان جارى نکرده و عملى طبق آن انجام نداده باشند».
آن حضرت در سخن دیگری میفرمایند: «أنَّ اللّهَ تَجاَوَزَ لاُمَّتی عَمّا تُحَدِّثُ بهِ أنفُسُها إلاّ ما کانَ یُعقَدُ علَیهِ» (10)؛ «خداوند از حدیث نفْس و وسوسههاى امّت من مىگذرد، مگر آنچه به صورت اعتقاد در آید».
آن حضرت باز میفرمایند: «لِکُلِّ قَلْبٍ وَسْوَسَةٌ فَإِذَا فَتَقَ الْوَسْوَاسُ حِجَابَ الْقَلْبِ وَ نَطَقَ بِهِ اللِّسَانُ أُخِذَ بِهِ الْعَبْدُ وَ إِذَا لَمْ یَفْتُقِ الْحِجَابَ وَ لَمْ یَنْطِقْ بِهِ اللِّسَانُ فَلَا حَرَج» (11)؛ «هر دلى وسواس دارد، پس هرگاه این وسواس پرده دل را بِدَرَد و به زبان آورده شود، بنده به سبب آن مؤاخذه گردد، اما اگر پرده دل را ندرد و زبان به آن گویا نشود، گناهى صورت نگرفته است».
باز حضرت میفرمایند: «أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَفَا لِأُمَّتِی عَنْ وَسَاوِسِ الصَّدْر» (12)؛ «خداوند تبارک و تعالى از وسوسههاى سینه امّت من گذشته است».
با این اوصاف، از افکار زشت و بدی که به ذهنتان در هنگام نماز و جاهای دیگر خطور میکند به هیچ وجه احساس گناه نکنید و ترس و واهمهای نیز نداشته باشید تا به تدریج بتوانید از آنها رهایی پیدا کنید.
در پایان، باز تأکید میکنیم که اگر با راهکارهایی که عرض شد، نتوانستید مشکلتان را برطرف کنید، آنگاه به صورت حضوری به مراکز مشاورهای و خدمات روانشناختی معتبر در صدد درمان کامل آن بربیایید چرا که معمولاً برای درمان وسواس با مشاورههای مکاتبهای و غیر حضوری نمیتوان به درمان کامل این گونه بیماریها پرداخت چرا که معمولاً بیماری و اختلال وسواس با ارائه چند راهکار کلی درمان نمیشود و بهبود نمییابد، بلکه درمان نهایی نیازمند چندین و چند جلسه درمانی و به کارگیری تکنیکهای مختلف درمانی و ارائه تمرین روزانه است. گاهی لازم است عملکرد بیماران مبتلا به وسواس زیر نظر متخصصین مربوطه چک شود و تأثیر تکنیکها از نزدیک مشاهده شود تا در صورت لزوم دوباره آن تکنیک تکرار شود و یا در صورت عدم تأثیر، تکنیک کارآمد دیگری جایگزین گردد تا به تدریج فرد وسواس به بهبودی و درمان نهایی خود نزدیک گردد. گاهی وقتها وقتی شدت بیماری زیاد باشد، چارهای جزء دارو درمانی زیر نظر روانپزشک وجود ندارد تا وضعیت بیمار به حالت عادی برگردد تا بشود او را با استفاده از فنون و تکنیکهای رواندرمانگری، درمانهای شناختی و درمانهای رفتاری درمان کرد.
به همین خاطر به شما توصیه میکنیم با مراجعه حضوری به مراکز مشاورهای و خدمات روانشناختی معتبر و گفتگو با مشاوران و روانشناسان با تجربه اقدامات لازم را جهت درمان بیماری وسواس فکریتان و رهایی از وسوسههای شیطانی انجام دهید.
همواره موفق و کامروا باشید.
پینوشتها:
1. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، 1408ق ، ج5، ص303.
2. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج8، ص228.
3. ر.ک: مظاهری، حسین، راهکارهای عملی درمان وسواس به انضمام احکام و استفتائات، اصفهان: موسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (س)، 1387.
4. زخرف(43)، آیه 36.
5. وسائل الشیعة، ج16، ص348.
6. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج94، ص72.
7. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق ، قم : شریف رضى ، 1412ق، ص138.
8. بحارالأنوار، ج73، ص139.
9. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى، مجموعة ورّام ، قم : 1410ق، ج2، ص120.
10. مجموعة ورّام ، ج2، ص128.
11. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، ج5، ص431.
12. همان، ج5، ص431.
امام صادق (علیهالسلام) در این خصوص میفرماید: «إِنَّمَا یُرِیدُ الْخَبِیثُ أَنْ یُطَاعَ فَإِذَا عُصِیَ لَمْ یَعُدْ إِلَى أَحَدِکُم» (2) ؛ «شیطان پلید مىخواهد مُطاع باشد، لذا اگر نافرمانى شود دیگر به سراغ کسى از شما نمىآید».
همه علما و مَراجع معظّم تقلید نیز بر اساس آموزههای دینی و تعالیم اسلامی، بهترین و مؤثرترین دارو برای درمان وسواس را «بیاعتنایی و بیتفاوتی» ذکر میکنند. حتی آنها بر این باورند که گاهی لازم است فرد وسواس، عملی را که انجام داده (به هر حالتی که بوده) بنا را بر صحت بگذارد و یا بیش از آنچه در رسالههای عملیه نوشته شده است و عرف مردم انجام میدهند، عملی را انجام ندهد تا به تدریج از چنین مخمصهای بیرون آید و بیماری وسواس او بهبود پذیرد. به هر حال، برای علاج و درمان وسواسی راهی به جز «بیاعتنایی» مؤثر نخواهد بود. (3)
راهکارهای دینی درمان وسواس فکری
1. ذکر و یاد خدا؛
عامل اصلی وسوسههای شیطانی، غفلت از یاد خداست؛ از این روی اگر کسی بخواهد از این گونه وسوسههای شیطانی رهایی یابد بایستی یاد خدا را در دل زنده نگه دارد و همواره به ذکر و یاد خدا بپردازد. خداوند در قرآن کریم میفرماید: «وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطَانَا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ» (4)؛ «و هرکه از یاد [خداى] رحمان روى گرداند، شیطانى را بر او مىگماریم که قرین او باشد». از این آیه این گونه استنباط میشود که همان گونه که رویگردانی از ذکر و یاد خدا باعث نزدیکی و همنشینی شیطان با انسان میشود، همان گونه نیز ذکر و یاد خدا باعث فراری دادن شیطان و در نتیجه آن، رهایی از وسوسههای شیطانی میگردد.
2. ذکر و یاد اهلبیت عصمت و طهارت (علیهمالسلام)؛
امام علی (علیهالسلام) میفرماید: «ذِکرُنا أهلَ البَیتِ شِفاءٌ مِن الوَعکِ و الأسقامِ و وَسواسِ الرّیبِ» (5)؛ «یاد ما اهلبیت، شفابخش هر ناخوشى و بیمارى و وسوسه تردیدآور است».
3. روزه گرفتن؛
امام علی (علیهالسلام) میفرماید: «صَوْمُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ أَرْبِعَاءَ بَیْنَ خَمِیسَیْنِ وَ صَوْمُ شَعْبَانَ یَذْهَبُ بِوَسْوَاسِ الصَّدْرِ وَ بَلَابِلِ الْقَلْبِ» (6)؛ «روزه گرفتن در سه روز از هر ماه ـ پنجشنبه اول و آخر ماه و چهار شنبه وسط آن و روزه ماه شعبان ـ وسواس سینه و پریشانىهاى دل را از بین مىبرد».
باز حضرت میفرماید: «صِیَامُ شَهْرِ الصَّبْرِ وَ صِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ یَذْهَبْنَ بِبَلَابِلِ الصَّدْر» (7)؛ «روزه دارىِ ماه مبارک رمضان و سه روز از هر ماه، وسوسههاى سینه را از بین مىبرد».
4. مسواک زدن؛
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: «عَلَیْکُمْ بِالسِّوَاکِ فَإِنَّهُ یُذْهِبُ وَسْوَسَةَ الصَّدْر» (8)؛ «بر شما باد مسواک زدن؛ زیرا این کار وسوسه سینه را از بین مىبرد».
اگر با راهکارهای دینی که مورد تأیید آموزههای دینی است مشکل وسواس فکری یا عملی بهبود نیابد و روز به روز بر شدت و دوام نشانههای بیماری وسواس افزوده گردید، در آن صورت برای درمان آن نیازمند مداخله متخصصین امر، نظیر روانپزشکان و روانشناسان و اِعمال روشهای مختلف درمانی مثل: شناختدرمانی، رواندرمانی، رفتاردرمانی، دارودرمانی و درمانهای دیگر است.
توجه داشته باشید که کمک خواستن از متخصصین امر، نظیر روانپزشکان و روانشناسان و استفاده از روشهای مختلف درمانی نظیر دارو درمانی و روان درمانی، نشانه ضعف ایمان نیست و با مبانی دینی هم تضادی ندارد، بلکه گاهی توصیه دین بوده و ائمه معصومین(علیهمالسلام) نیز این گونه عمل میکردند و هنگامی که بیمار میشدند به طبیب مراجعه مینمودند و اگر درمان قطعی منوط به مصرف دارو بود از دارو نیز استفاده میکردند و مطابق نسخه طبیب عمل مینمودند.
گذشت خداوند از وسوسههای ذهن
خوشبختانه هر آنچه در قالب افکار ناپسند و مطالب زشت، فحش و توهینآمیز به ذهنتان خطور میکند، گناه نیست. پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآله) در سخنی میفرمایند: «تَجاوَزَ اللّهُ لاُمَّتی عَمّا حَدَّثَت بهِ أنفُسَها ما لَم تَنطِقْ بهِ أو تَعمَلْ» (9)؛ «خداوند از امت من هر چه که در ذهنشان خطور مى کند، عفو کرده است، تا وقتى که آن را به زبان جارى نکرده و عملى طبق آن انجام نداده باشند».
آن حضرت در سخن دیگری میفرمایند: «أنَّ اللّهَ تَجاَوَزَ لاُمَّتی عَمّا تُحَدِّثُ بهِ أنفُسُها إلاّ ما کانَ یُعقَدُ علَیهِ» (10)؛ «خداوند از حدیث نفْس و وسوسههاى امّت من مىگذرد، مگر آنچه به صورت اعتقاد در آید».
آن حضرت باز میفرمایند: «لِکُلِّ قَلْبٍ وَسْوَسَةٌ فَإِذَا فَتَقَ الْوَسْوَاسُ حِجَابَ الْقَلْبِ وَ نَطَقَ بِهِ اللِّسَانُ أُخِذَ بِهِ الْعَبْدُ وَ إِذَا لَمْ یَفْتُقِ الْحِجَابَ وَ لَمْ یَنْطِقْ بِهِ اللِّسَانُ فَلَا حَرَج» (11)؛ «هر دلى وسواس دارد، پس هرگاه این وسواس پرده دل را بِدَرَد و به زبان آورده شود، بنده به سبب آن مؤاخذه گردد، اما اگر پرده دل را ندرد و زبان به آن گویا نشود، گناهى صورت نگرفته است».
باز حضرت میفرمایند: «أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَفَا لِأُمَّتِی عَنْ وَسَاوِسِ الصَّدْر» (12)؛ «خداوند تبارک و تعالى از وسوسههاى سینه امّت من گذشته است».
با این اوصاف، از افکار زشت و بدی که به ذهنتان در هنگام نماز و جاهای دیگر خطور میکند به هیچ وجه احساس گناه نکنید و ترس و واهمهای نیز نداشته باشید تا به تدریج بتوانید از آنها رهایی پیدا کنید.
در پایان، باز تأکید میکنیم که اگر با راهکارهایی که عرض شد، نتوانستید مشکلتان را برطرف کنید، آنگاه به صورت حضوری به مراکز مشاورهای و خدمات روانشناختی معتبر در صدد درمان کامل آن بربیایید چرا که معمولاً برای درمان وسواس با مشاورههای مکاتبهای و غیر حضوری نمیتوان به درمان کامل این گونه بیماریها پرداخت چرا که معمولاً بیماری و اختلال وسواس با ارائه چند راهکار کلی درمان نمیشود و بهبود نمییابد، بلکه درمان نهایی نیازمند چندین و چند جلسه درمانی و به کارگیری تکنیکهای مختلف درمانی و ارائه تمرین روزانه است. گاهی لازم است عملکرد بیماران مبتلا به وسواس زیر نظر متخصصین مربوطه چک شود و تأثیر تکنیکها از نزدیک مشاهده شود تا در صورت لزوم دوباره آن تکنیک تکرار شود و یا در صورت عدم تأثیر، تکنیک کارآمد دیگری جایگزین گردد تا به تدریج فرد وسواس به بهبودی و درمان نهایی خود نزدیک گردد. گاهی وقتها وقتی شدت بیماری زیاد باشد، چارهای جزء دارو درمانی زیر نظر روانپزشک وجود ندارد تا وضعیت بیمار به حالت عادی برگردد تا بشود او را با استفاده از فنون و تکنیکهای رواندرمانگری، درمانهای شناختی و درمانهای رفتاری درمان کرد.
به همین خاطر به شما توصیه میکنیم با مراجعه حضوری به مراکز مشاورهای و خدمات روانشناختی معتبر و گفتگو با مشاوران و روانشناسان با تجربه اقدامات لازم را جهت درمان بیماری وسواس فکریتان و رهایی از وسوسههای شیطانی انجام دهید.
همواره موفق و کامروا باشید.
پینوشتها:
1. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، 1408ق ، ج5، ص303.
2. حر عاملى، محمد بن حسن ، وسائل الشیعة، قم : مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج8، ص228.
3. ر.ک: مظاهری، حسین، راهکارهای عملی درمان وسواس به انضمام احکام و استفتائات، اصفهان: موسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (س)، 1387.
4. زخرف(43)، آیه 36.
5. وسائل الشیعة، ج16، ص348.
6. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت : دار إحیاء التراث العربی، 1403ق، ج94، ص72.
7. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق ، قم : شریف رضى ، 1412ق، ص138.
8. بحارالأنوار، ج73، ص139.
9. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى، مجموعة ورّام ، قم : 1410ق، ج2، ص120.
10. مجموعة ورّام ، ج2، ص128.
11. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، ج5، ص431.
12. همان، ج5، ص431.