بحران بنیادین تمدن غرب و ضرورت رویکرد تمدنی به مهدویت

حجت الاسلام امیر محسن عرفان در گفت و گو با خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان با اشاره به بحران های بنیادین تمدن موجود غرب و ضرورت رویکرد تمدنی به آموزه مهدویت، گفت: تمدن اسلامی و تمدن موجود غرب به لحاظ هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی بر شالوده های فکری خاصی استوار است.

وی با بیان اینکه سکولاریسم بن مایه تمدن موجود غرب است، خاطرنشان کرد: متولیان جامعه غرب برای پایه گذاری تمدن خود از سویی آیین مسیحیت را مورد بی مهری قرار داده اند و از سویی دیگر نظام فکری جدیدی را بر مبنای سکولاریسم پی ریزی کرده اند در حالی که تمدن اسلامی و فرهنگ و تمدن زمینه ساز بر مبنای فکری در خط و مشی ها و فرایند ساخت تمدن و در اهداف تمدنی با تمدن غرب تفاوت های بنیادین دارد.

حجت الاسلام عرفان بااشاره به این تفاوت ها، اظهارداشت: مبانی فکری فرهنگ و تمدن زمینه ساز که بر محور اعتقاد به مهدی موعود(ع) شکل می گیرد، مبتنی بر هستی شناسی ارزشی و انسان شناسی دینی است اما تمدن موجود غرب مبتنی بر انسان مداری و یا به عبارتی اومانیسم است.

این پژوهشگر مهدوی ادامه داد: اومانیسم هویت فرهنگی جدید غرب است. براساس این اصل محور همه چیز و خالق ارزش ها و ملاک تشخیص خیر و شر انسان است. در واقع انسان جای خدا می نشیند و قادر است، بدون در نظر قرار دادن دین و ارتباط با ماورای طبیعت مشکلات زندگی و دنیای خود را حل و فصل می کند.

وی با بیان اینکه براساس تفکر اومانیستی دین و آموزه های دینی هیچ نقشی در ساخت تمدن ندارند، تصریح کرد: از دیگر مشخصه های مبانی فکری تمدن موجود غرب عقل مداری و به عبارتی راسیونالیسم است به این معنا که انسان با استفاده از عقل قادر به درک و حل مسائل است و داور نهایی در حل تمامی منازعات عقل است، عقل مداری در تاریخ اندیشه سیاسی غرب به دکارت برمی گردد.

حجت الاسلام عرفان علم محوری را از دیگر بن مایه های فکری تمدن موجود غرب دانست و بیان داشت: علم محوری به این معناست که یافته های علمی برای اراده جامعه کفایت کند تجدید گرایی توسط فرانسیس بیکن پایه گذاری شد و پژوهش تجربی جایگزین تقسیم نهادهای سنتی از جهان شد و همین دلیل و تعارض بین علم و دین از مسائلی است که پس از رنسانس و عصر نوزایی رخ می نماید، بنابر چنین دیدگاهی علم بر دین مقدم است.

این پژوهشگر مهدوی بااشاره به لیبرالیسم آزادی و اباحه گری از دیگر بن مایه های فکری تمدن غرب، گفت: پیامدهای منفی بن مایه های فکری تمدن غرب بهترین بستر برای رویکرد به تمدن موعود است در تمدن زمینه ساز انسان مسئول ساخت سرنوشت خویش می باشد و در حکومت جهانی حضرت نیز تمدن عصر ظهور بر محور فضیلت و کمال انسانی پی ریزی می شود.

وی با بیان اینکه فرهنگ و تمدن زمینه ساز با تمدن موجود غرب در خط و مشی و فرایند ساخت تمدن تمایز دارد، ادامه داد: به این معنا که در نگرش رایج در میان تمدن پژوهان غربی فرایند ساخت تمدن صرفا یک فرایند محض مادی است و دین و آموزه های دینی یا نقشی ندارند و یا نقششان بسیار حداقلی است.

حجت الاسلام عرفان گفت: درحالی که تمدن غرب صرفا یک تمدن محض مادی است و در تعریف و واکاوی معنایی تمدن نیز به آسایش انسان، تکنولوژی فناوری و مظاهر غربی تکیه می شود بر اساس چنین دیدگاهی ساختمان های عظیم، سفر به کره ماه و ساخت ماشین های پرسرعت معیار تمدنی محسوب می شوند.

این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه در مقابل تمدن اسلامی می بایست جلوه گاه فرهنگ اسلامی باشد، خاطرنشان کرد: در تمدن اسلامی تاکید می شود که دنیا بد نیست بلکه برای انسان متمدن که تکیه بر فرهنگ اسلامی دارد دنیا کم است استعدادهای انسان برای فراتر از دنیا زندگی دنیایی تعبیه شده اند چنین دیدگاهی نقطه تمایز میان فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است.

وی با بیان اینکه تمایز در هدف نیز تمایز مهم میان فرهنگ و تمدن اسلامی و غربی است، اظهارداشت: هدف نهایی در فرهنگ تمدن اسلامی بسط عبودیت و فضیلت و کمال انسانی است در حالی که در تمدن غربی صرفا آزادی انسان، امنیت، رفاه و آسایش دنیایی دیده می شود.

حجت الاسلام عرفان تصریح کرد: شکست مکاتب فکری بشری و عدم پاسخگویی تمدن غرب به نیازهای اساسی انسان بهترین زمینه برای طرح تمدن موعود و رویکرد تمدنی به آموزه مهدویت است.

استاد مرکز تخصصی مهدویت با بیان اینکه امروزه فرهنگ ها و تمدن ها بر یک اصل اساسی که جهان شمول بودن تمدنی است تاکید دارند، گفت: آموزه مهدویت نه تنها آینده روشن ما مسلمانان را در حکومت جهانی عصر ظهور ترسیم می کند بلکه این آموزه برای مسلمان امروز نیز فرهنگ ساز و تمدن ساز است.

وی با بیان اینکه بزرگترین کارکرد تمدن باورداشت آموزه مهدویت در کلید واژه انتظار متحقق می شود، ادامه داد: انتظار معنابخش زندگی در عصر پسامدرن است، انتظار هویت فرهنگی تمدن انسان مسلمان است، انتظار بخشی از اسلام نیست بلکه قلب اسلام در روزگار کنونی است.

حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه فرهنگ و تمدن انتظار محور به هیچ وجه به وضعیت کنونی رضایت ندارد، افزود: او آینده روشن را طلب می کند و در این راه صرفا به دعا و آرزو داشتن کفایت نمی کند. او امروز خود را می سازد تا با رسیدن جامعه بشری به بلوغ اجتماعی زمینه برای ظهور آخرین حجت الهی مهیا شود.