آیا شریف یخ روابط بین هند و پاکستان را آب می‌کند؟

به گزارش خبرآنلاین، پایگاه اکسپرس تریبون در مقاله ای با تاکید بر اینکه “کارشناسان تنش زدایی فوری بین رقبای هسته ای را پیش بینی نمی کنند” نوشت: روابط پرتنش بین دو کشور در آگوست ۲۰۱۹، زمانی که دهلی نو به جامو و کشمیر حمله و خودمختاری و امتیازات ویژه را از این دو سلب کرد به وخاومت رفت.

این اقدام بحث برانگیز بلافاصله اسلام آباد را وادار کرد تا روابط دیپلماتیک خود را کاهش دهد و تجارت با دهلی نو را متوقف کند.

از آن زمان به بعد دو همسایه فرصتی را برای محکوم کردن یکدیگر در مجامع بین المللی و منطقه ای از دست نداده اند.

معاهده فوریه ۲۰۲۱ که به درگیری های تقریباً روزانه در امتداد خط کنترل (LoC) پایان داد – مرزی که جامو و کشمیر را بین دو همسایه تقسیم می کند، “تنها” پیشرفت مثبت از نظر روابط بوده است.

حزب راست میانه پاکستان یعنی مسلم لیگ نواز، که شهباز شریف، رئیس آن، هفته گذشته پس از یک طرح عدم اعتماد موفقیت آمیز علیه سلف خود عمران خان، به عنوان نخست وزیر انتخاب شد، مدتهاست که از روابط خوب با همسایگان پاکستان از جمله هند حمایت کرده است.

به ویژه، نواز شریف، رئیس سابق حزب و نخست‌وزیر سه دوره که علاقه قلبی به نخست وزیران قبلی هند داشته است؛ از نخست‌وزیر سابق ایندر کومار گوجرال تا نارندرا مودی رهبر فعلی.

با این وجود، یاشوانت سینها، وزیر سابق امور خارجه هند، بر این باور است که روابط پاکستان و هند به شخصیت ها وابسته نیست.

سینها که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ به عنوان دیپلمات ارشد دهلی نو خدمت کرده است، به خبرگزاری آنادولو گفت: “صراحتاً، من هیچ تغییری (پس از تغییر نخست وزیر) نمی بینم. روابط بین هند و پاکستان به ندرت به شخصیت ها بستگی داشته است.”

>>> بیشتر بخوانید:

شریف با کدام ابرچالش‌ها روبروست؟

رحیم‌پور: پاکستان دچار تعارض دولت منتخب و ارتش قدرتمند است

شاکری: برکناری عمران خان شرط اصلی آمریکا برای پاکستان است

اولین موضع‌گیری نخست‌وزیر جدید پاکستان درباره ایران

وی افزود: این رابطه یک کشور به کشور بوده است به طوری که حتی تغییر رژیم در “این یا آن کشور” نتوانسته از تنش ها بکاهد. ممکن است مقداری از تب و تاب و تنش در فضای حاکم بین دو کشور کاسته شود اما مشکل اصلی همچنان پابرجاست.

ماریا سلطان، یک تحلیلگر دفاعی و امنیتی مستقر در اسلام آباد، با اشتراک نظر مشابهی، عنوان کرد که در شرایط خاص، “بدون توجه به اینکه چه کسی در قدرت است” شانس “بسیار اندکی” برای کاهش تنش ها بین دو طرف وجود دارد. سلطان که ریاست یک اندیشکده استراتژیک جنوب آسیا مستقر در اسلام آباد را بر عهده دارد، به خبرگزاری آناتولی گفت: تا زمانی که مناقشه کشمیر وارد چارچوب نشود مذاکرات از سرگرفته نخواهد شد. او گفت: «وضعیت هند پاکستان (بنابراین) همچنان با حل و فصل مناقشه کشمیر مرتبط خواهد ماند. سلطان همچنین گفت که اقدام دهلی نو در آگوست ۲۰۱۹ در مورد جامو و کشمیر نقش “قاطعی” در ساده کردن موضع پاکستان در مورد مذاکرات با هند داشت که “هیچ گفتگویی در آینده بدون لغو قانون ۲۰۱۹ امکان پذیر نیست”.

اهمیت کنار گذاشتن ایده های ثابت

سینها که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ وزیر خارجه هند بود، معتقد است هر دو طرف باید از “ایده های ثابت” دست بکشند تا بتوانند گام هایی به جلو بردارند. وی تاکید کرد که دو طرف باید با دید باز گفتگوها را آغاز کنند. او گفت: «مسئله اصلی پاکستان، صرف نظر از اینکه چه کسی نخست وزیر باشد، جامو و کشمیر است و تا زمانی که این موضوع اصلی حل نشود، هیچ پیشرفت مطلقی حتی در سایر زمینه ها وجود ندارد.

او گفت: رویکرد صحیح این است که روابط را در تمام سطوح در نظر بگیریم. بسیاری از مسائل دیگر نیز وجود دارد، در این میان، راه حل های معلق، مسائلی مانند تجارت، روابط را بهبود می بخشد.”

اشتیاق احمد، کارشناس سیاست خارجی مستقر در اسلام‌آباد، می‌گوید که «رویکرد دوگانه» نخست‌وزیر تازه منتخب پاکستان را برای مقابله با وضعیت کنونی روابط با هند، به‌ویژه در زمینه اقدام دهلی نو در اوت ۲۰۱۹ پیش‌بینی می‌کند. احمد به خبرگزاری آناتولی گفت: انتظار می‌رود شهباز شریف رویکرد قاطع‌تری برای مقابله با این چالش بزرگ اتخاذ کند.

وی که حرکت دهلی نو را مسئول آسیب رساندن بیشتر به روابط دوجانبه می داند، گفت: از آن زمان (اوت ۲۰۱۹)، رژیم ملی گرای هند در حال تغییر شکل جمعیتی و هویت جامو و کشمیر است که برای پاکستان قابل قبول نیست. او گفت که در سخنرانی افتتاحیه شهباز، تمایل خود را برای دستیابی به صلح با هند، اما در چارچوب قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل در مورد کشمیر بیان کرد.

وی افزود: در عین حال، شریف درهای دیپلماسی را نمی بندد تا هر دو کشور بتوانند از آتش بس کنونی در خط کنترل فراتر رفته و حداقل در مورد گفتگوها یا احیای گفتگوهای به اصطلاح ترکیبی صحبت کنند. برای حل و فصل همه مسائل باقیمانده، به ویژه مناقشه کشمیر.”

یک شروع کوچک ممکن است

جاتین دسای، دبیر سابق انجمن مردمی پاکستان و هند برای صلح و دموکراسی، گفت که یک گام کوچک در جهت از سرگیری مذاکرات امکان پذیر است. دسایی گفت: من معتقدم که شروع کوچکی برای از سرگیری گفتگوها ممکن است و باید انجام شود. (اما) ممکن است از سرگیری کامل گفتگو امکان پذیر نباشد زیرا پاکستان در سال آینده انتخابات خواهد داشت. او استدلال کرد که شهباز با توجه به محبوبیت سلف خود عمران خان که اغلب از شهباز و برادر بزرگترش نواز شریف به عنوان “دوستان مودی” نام می برد، که در پاکستان به صورت منفی استفاده می شود، به سختی می تواند گامی فوری در جهت عادی سازی روابط بردارد.

وی گفت: اجازه دهید از چند مورد انجام پذیر شروع کنیم. هر دو کشور باید مجدداً کمیساریای عالی خود را در کشور دیگری جایگزین کنند و همچنین هر دو کمیسیون عالی باید با ظرفیت کامل فعالیت کنند. وی افزود که یکی دیگر از موارد قابل انجام، آغاز تجارت “متواضعانه” از طریق مرز واگاه عطاری است. وی گفت: همچنین هند باید برای نیازمندان ویزای پزشکی صادر کند و هر دو کشور باید ماهیگیران کشور دیگر را نیز از زندان آزاد کرده و به کشورشان بازگردانند.

وی در پایان گفت: این می تواند به ایجاد اعتماد کمک کند، چیزی که در شرایط کنونی بیشتر مورد نیاز است.

منبع: اکسپرس تریبون / ترجمه: ابوالفضل خدائی

۴۹۳۱۱