واکنش رئیس کل بانک مرکزی به گرانی این روز‌های دلار: آرامش حاکم خواهد شد/ یارانه جدید بدون خلق پول واریز شد/ پیش بینی تورم ناشی از اصلاح نظام یارانه‌ها چند درصد است؟

به گزارش تابناک اقتصادی، علی صالح آبادی رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که دلیل افزایش نسبی قیمت ارز ناشی از چیست؟ اظهار داشت: در بازارهای رسمی به اندازه کافی تامین ارز داریم. برنامه ما این است نیازهای بازار را پاسخ دهیم. دو نوع نیاز در بازار تعریف می شود؛ یکی برای واردات کشور چه کالای اساسی و چه غیر از آن و دوم مربوط به اسکناس ارز.

وی افزود: سال گذشته بیش ۵۵ میلیارد دلار به طور کلی تامین ارز برای کالاهای اساسی و سایر واردات داشتیم و امسال با شرایط ارزی که وجود دارد قطعا بیشتر از سال گذشته خواهد بود. بنابراین نیاز ارزی کشور را برای واردات تامین می‌کنیم. صالح آبادی ادامه داد: بخش دوم در واقع مربوط به تامین نیاز اسکناس ارز در کشور است، از جمله افرادی که نیاز خدماتی، دانشگاهی، مسافرتی و …. دارند که ما تامین ارز آن را انجام می‌دهیم. وی گفت: سال گذشته ۱.۶ میلیارد دلار و ۲ میلیارد دلار معادل یورویی در بازار متشکل ارزی معامله داشتیم. بنابراین التهابی اگر در بازار بیرون وجود دارد با تامینی که در بازارهای رسمی انجام می‌دهیم التیام پیدا می‌کند.

آرامش در بازار حاکم خواهد شد

صالح آبادی در خصوص بازار ارز گفت: آثار روانی در جامعه وجود دارد، ولی واقعیت این است که بر اساس محاسبات ارزی که بانک مرکزی انجام داده است، نرخ واقعی ارز پایین‌تر از آن چیزی است که در بازار ممکن است وجود داشته باشد. آنچه مهم است تعادل در بازار است که حاکم شود. حتما بانک مرکزی تامین ارز را انجام خواهد داد و آرامش در بازار حاکم خواهد شد.

وی افزود: بانک مرکزی به عنوان بازارساز، هم در بازار نیما حضور موثر دارد و حسب نیاز بازار عرضه را انجام می‌دهیم. در بازار متشکل ارزی نیز بانک مرکزی حضور دارد و هرجا نیاز باشد عرضه می‌کنیم.

وی با بیان اینکه ذخایر اسکناسی بانک مرکزی بیشترین ذخایر اسکناس ارزی در تاریخ بانک مرکزی است، گفت: بانک مرکزی در فضای رسمی حضور دارد و در فضای غیرسمی نیز بانک مرکزی حسب نیازی که وجود داشته باشد، برنامه خاص خودش را دارد.

تامین ۸.۳ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما از ابتدای سال

رئیس کل بانک مرکزی یادآور شد: با وزارت صمت جلسات متعددی را برگزار می کنیم و وزارت صمت هم ثبت سفارش ها را برای بانک مرکزی می فرستد و با توجه به اینکه وضعیت منابع ارزی کشور بهتر شده است، ثبت سفارش‌های مختلفی را در چارچوب‌هایی که وزارت صمت تعیین می کند (که در واقع بحث سیاست‌های تجار کشور است)، تامین ارز آن را انجام می‌دهیم.

وی افزود: سیاست های ارزی و سیاست های تجاری کشور با هم کاملا هماهنگ است و جلسات منظم بین بانک مرکزی و صمت وجود دارد که در واقع این دو سیاست متناسب و متوازن با هم جلو برود. لذا اینکه حجم معاملات بیشتر شده ناشی از این است که با توجه به اینکه منابع ارزی بانک مرکزی بهتر شده، در نتیجه ثبت سفارش های بیشتری به سمت بانک مرکزی آمده است.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: در کنار ۴.۳ میلیارد دلاری که در سامانه نیما معامله شده است، ۴ میلیارد دلار هم برای کالاهای اساسی عرضه کردیم. به عبارت دیگر برای دارو یک میلیارد دلار و برای سایر کالاهای اساسی ۳ میلیارد دلار تامین ارز صورت گرفته است. که در مجموع در سامانه نیما، از ابتدای سال ۸.۳ میلیارد دلار تامین ارز صورت گرفته است.

تامین ارز به مراتب از گذشته بهتر خواهد بود

رئیس کل بانک مرکزی درباره عرضه ارز در سامانه نیما ابراز کرد: کار ما در گذشته مشکل‌تر بود زیرا به هرحال میزان واردات کشور مشخص بود و صرفا یک نهاد به نام بانک مرکزی از محل ارز حاصل از نفت باید آن را تحویل می‌داد. اتفاقی که در آینده روی می‌دهد، این است که وضع ما نسبت به گذشته بهتر خواهد شد زیرا ارز که به روش قبلی وجود دارد زمانی که ارز نیمایی می‌شود، طبیعتا بیشتر هم شده زیرا قیمت نفت و پتروشیمی و فرآورده ها بالاتر رفته است. بنابراین در وضعیت جدید  تامین ارز به مراتب از روش گذشته بهتر خواهد، حتی چنانچه فرض را بر این گذاریم که در آینده نیاز ارزی بیشتر شود باید توجه داشت که درآمد ارزی هم زیادتر شده است. نفت‌هایی که در اسفند و بهمن فروخته شده است، وصولی آن در حال انجام است.

وی در ادامه بیان کرد: به عنوان نمونه روز گذشته براساس تقاضا حدود ۲۳۰ میلیون دلار تامین ارز در سامانه نیما صورت گرفت. البته عرضه ارز در سامانه نیما از تقاضا بالاتر است، در همین مدت در این سامانه ۴.۳ دهم میلیارد دلار ارز معامله شد که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته در همین دو ماهه اول سال صد در صد از رشد معاملات برخوردار بوده‌ایم.

مسدود شدن حساب‌های یارانه به هیچ‌وجه صحت ندارد

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه درباره جزییات طرح جدید پرداخت یارانه حمایتی اظهار داشت: براساس دهک‌بندی که سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده، بانک مرکزی از محل حساب سازمان هدفمندی یارانه‌ها، منابع را در اختیار بانک‌ها قرار داده و از طریق بانک‌ها به حساب‌ها واریز شده است که بر این اساس دو نوبت یارانه‌ها بر مبنای هر نوبت برای سه دهک آخر درآمدی ۴۰۰ هزار تومان و ۶ دهک بعدی ۳۰۰ هزار تومان به حساب‌ها واریز شده است که در آینده براساس اطلاعیه‌های سازمان هدفمندی قابل برداشت خواهد شد.

وی با بیان اینکه اسامی را سازمان هدفمندی مشخص کرده است گفت: افراد در صورت اعتراض باید درخواست خود را به سازمان هدفمندی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کنند تا بررسی و اسامی جدید اعلام شود و در صورت اضافه شدن اسامی هر مقداری که از تاریخ اجرای طرح گذشته باشد، محاسبه و از همین ابتدا به آنها پرداخت خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی درباره میزانی که در برخی واریزی‌ها از حساب کسر شده بود، توضیح داد: سال‌های پیش یارانه‌بگیران یک میلیون تومان وام کرونا دریافت کرده بودند که به صورت اقساطی باید پرداخت می‌شد و اعدادی که کم شده اقساط این تسهیلات بوده است.

صالح‌آبادی درباره موارد مطرح شده درخصوص مسدود شدن برخی حساب‌ها، یادآور شد: مسدود شدن حساب‌ها به هیچ‌وجه صحت ندارد و صرفا رقم واریزی بابت یارانه قابل برداشت نیست و چنانچه مشکلی وجود داشت افراد می‌توانند به بانک مربوطه یا سازمان هدفمندسازی اعلام کنند و اصلاح می‌شود.

بیش واردات با دلار 4200، باعث قاچاق به کشورهای دیگر شد

صالح آبادی همچنین با اشاره به تغییر روش پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی اظهار کرد: روشی که در گذشته وجود داشت به هیچ‌وجه قابل دفاع نبود چرا که عوارض متعددی داشت. تفاوت روش جدید این است که فقط شکل و روش پرداخت این ارز تغییر یافته است.

وی تصریح کرد: در روش قبلی ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردکننده تخصیص داده می‌شد اما در حال حاضر واردکننده ارز نیمایی دریافت می‌کند و مابه‌التفاوت آن به حلقه آخر یعنی خود مردم پرداخت می‌شود.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: یک عارضه روش قبلی تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی این بود که واردکننده ارز ارزان‌تری نسبت به نیما دریافت می‌کرد و با توجه به مابه‌التفاوت قیمتی که داشت باعث می‌شد که بیش از آن چیزی که نیاز کشور است واردات انجام شود. در نتیجه با اصلاح تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی خواهیم دید که میزان واردات نسبت به گذشته کمتر خواهد شد.

صالح‌آبادی گفت: این بیش واردات باعث قاچاق به کشورهای دیگر نیز می‌شد چرا که مازاد نیاز کشور بود و چون کالاهایی که ارز ۴۲۰۰تومانی می‌گرفتند ارزان‌تر از کشورهای دیگر تمام می‌شد بنابراین به کشورهای دیگر قاچاق می‌شد.

وی گفت: با توجه به بحران اوکراین قیمت کالاهای اساسی در جهان گران شده و برخی از کشورها تعرفه واردات خود را صفر کردند و از سوی دیگر با توجه به ارزان تمام شدن قیمت کالایی که دلار ۴۲۰۰ تومانی می‌گرفت، انگیزه ایجاد می‌شود که مازاد واردات داشته باشیم و این میزان به کشورهای دیگر قاچاق شود. در نتیجه ارز اضافه‌ای را هم از کشور خارج می‌کرد.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار کرد: عارضه بعدی ضربه‌ای است که به بخش تولید وارد می‌شد که در واقع این ارز ترجیحی به فضای رقابتی و تولید داخلی ضربه می‌زد.

صالح‌آبادی با بیان اینکه در روش قبلی تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی، تنها بخش کمی از عایدی ارز ترجیحی به مصرف‌کننده می‌رسید، تاکید کرد: سود تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به دست مردم نمی‌رسید و حتی کالا گران‌تر به دست مردم می‌رسید و فقط به جیب واسطه کننده و دلالان می‌رفت.

جبران افزایش قیمت کالاها در قالب یارانه

رئیس کل بانک مرکزی درباره التهاب در بازارها نیز گفت: وقتی واردکننده براساس نرخ نیما واردات خود را انجام می‌دهد، یک اصلاح قیمتی اتفاق می‌افتد که جبران آن به مردم پرداخت خواهد شد. دو ماه اول پرداخت شده و پس از آماده شدن کالابرگ الکترونیک از این طریق حمایت صورت می‌گیرد و چنانچه این اتفاق روی ندهد، به شکل نقدی جبران خواهد شد.

وی درباره ساز و کار واردات افزود: واردات مثل روال قبل است تفاوت آن در این است که در گذشته بانک مرکزی از محل ارز دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین می‌کرد و اتفاقی که می‌افتد این است که به دلیل آنکه نرخ، نرخ نیما خواهد بود هم دولت و بانک مرکزی تامین‌کننده خواهند بود و هم از سامانه نیما از صادرات غیرنفتی خریداری و تامین خواهد شد بنابراین کانال تامین ارز نسبت به گذشته متنوع‌تر خواهد شد.

صالح آبادی در رابطه با بحث کالابرگ الکترونیکی تصریح کرد: در حال حاضر برای نان به صورت آزمایشی در یکی از استان‌ها در حال آزمون است و در صورتی که موفق باشد می‌تواند به کالاهای دیگر هم تسری پیدا کند، آن هم به این شکل است که خریدار بخشی از قیمت کالا را پرداخت می‌کند و بقیه آن از محل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها پرداخت می‌شود.
 
رئیس کل بانک مرکزی درباره زیر ساخت این اقدام یادآور شد: زیر ساخت جدیدی برای این کار لازم است، البته فرض بر این است از محل کارت‌های مردم این کار انجام شود، منتها به زیرساخت‌های فنی نیاز دارد. برای اینکه کار به تعویق نیفتد، هر زمان که زیرساخت فراهم شد با اطلاع‌رسانی و آموزش و توضیحات لازم اجرایی می‌شود.
 
وی درخصوص متولی این زیرساخت‌ها تاکید کرد: متولی وزارت امور اقتصاد ودارایی است و بانک مرکزی و سیستم بانکی هم به صورت مشترک این پروژه را پیش می‌برند. برآوردهای اولیه برای شروع کار حدود دو ماه است که این زمان برای نان و سایر کالاها در نظر گرفته شده است.

نرخ رشد نقدینگی کاهش یافت

وی در واکنش به صحبت هایی مبنی بر اینکه گفته می شود بانک مرکزی رکورددار خلق نقدینگی شده است اظهار داشت: خوشبختانه در ماه های گذشته نرخ رشد نقدینگی، نسبت به زمانی که دولت سیزدهم کار خود را شروع کرد، روند نزولی داشته است. بانک مرکزی هم در این زمینه برنامه های اصلاحی خود را شروع کرده است.

در حال حاضر روند دریافت خطوط اعتباری یا اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی امسال کاهش پیدا کرده است و نسبت به سال گذشته نصف شده است. بدهی دولت نیز کاهش پیدا کرده است. بحث تنخواه خزانه نیز جزو مواردی بود که اول سال بانک مرکزی تنخواه می داد که امثال توانسته ایم این موضوع را مدیریت و کنترل کنیم.

اوراقی که بانک ها به بانک مرکزی می فروختند از ابتدای سال تا الان، روند کاهشی داشته است؛ یعنی بازخرید کرده است. مثلا اوراقی که بانک ها به بانک مرکزی فروخته بودند حدودا ۹۵ هزار میلیارد تومان بود ولی الان به ۸۹ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده و در روزهای آینده نیز کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین به دنبال این هستیم که روند رشد پایه پولی و نقدینگی را مدیریت و کنترل کنیم و این از سیاست های مهم ما در سال ۱۴۰۱ خواهد بود.

یارانه جدید بدون خلق پول واریز شد

وی در پاسخ به این ادعا که دولت برای شارژ یارانه ها، خلق نقدینگی کرده است اظهار داشت: این یارانه از محل حساب سازمان هدفمندسازی یارانه ها که نزد بانک مرکزی است تامین شده است. بنابراین از محل وجوه خود دولت تامین شده است و خلق پولی صورت نگرفته است.

پیش بینی تورم ناشی از اصلاح نظام یارانه‌ها چند درصد است؟

صالح آبادی در خصوص روند تورم در سال جاری اظهار داشت: وقتی ارز تک نرخی می‌شود و به نرخ نیما فروخته می‌شود ریال معادل آن از طریق سازمان هدفمندی یارانه‌ها به مردم داده می‌شود. بنابراین تورم ناشی از اصلاح نظام یارانه‌ها از سمت عرضه در کالاهای اساسی کمتر از ۱۰ درصد است و هر میزانی باشد دولت آن را از طریق یارانه یا کالابرگ جبران می‌کند.

رئیس کل بانک مرکزی در پایان در خصوص هوشمندسازی نظارت بانک مرکزی بر اعطای تسهیلات اظهار داشت: تمامی تسهیلات و خطوط اعتباری در سامانه سمات ثبت می‌شود. وی افزود: نظارت بانک مرکزی بر اعطای تسهیلات بانکی با ارتقاء سامانه سمات کاملا هوشمند خواهد شد. به گفته صالح آبادی: تمام تراکنش‌های بانکی در سیستم بانکی توسط بانک مرکزی به صورت هوشمند رصد می‌شود. رئیس کل بانک مرکزی همچنین گفت: در یکی از بانک‌ها اقدامات مرتبط با قاچاق ارز صورت می‌گرفت که علاوه بر مسدود کردن حساب فرد خاطی، با مدیر آن بانک نیز برخورد شد.