ادامه مسیر خام فروشی در وزارت نفت دولت جدید/ وقت کشی آقای وزیر پایانی دارد؟

تابناک اقتصادی: کاهش تکلیفی حدود یک و نیم میلیون بشکه تولید نفت خام در کشور در پی تحریم‌ها یکی از اجرای پازل کسری بودجه و تورم در کشور است. این حربه تحریمی تا مادامی که ظرفیت پالایش نفت خام در کشور به وجود نیاید پابرجاست همانطور که از یک دهه پیش تاکنون موضوع فروش نفت خام به یکی از مسائل کلان کشور و سرفصل‌های مذاکراتی تبدیل شده‌است.

 

گواهی بر این مدعا تحریم واردات بنزین در سال‌های ابتدایی شروع تحریم‌ها بود که با به بهرهبرداری رسیدن پالایشگاه ستاره خلیج فارس تحریم بنزین به‌طور کلی خنثی شد. مشابه این قاعده سال گذشته در موضوع کرونا اتفاق افتاد که پس از تولید واکسن داخلی دریچه‌های واردات واکسن خارجی گشوده شد. در همین راستا توسعه ظرفیت پتروپالایشی فارغ از خنثی کردن تحریم فروش نفت عواید بین المللی دیگری نیز برای کشور به همراه خواهد داشت.

 

فرصت‌های احداث پتروپالایشگاه‌ها محدود به دوران پس از بهره‌برداری از آن‌ها نیست. چرا که از روز اول شروع به ساخت چنین پروژه‌هایی به وابستگی ریالی حدود ۷۰ درصد پروژه موجب اشتغالزایی حدود ۴۰ هزار نفری مستقیم و غیر مستقیم طی دوره ساخت و رونق بسیاری صنایع و تجهیزات مرتبط با این صنعت خواهدشد.

 

 

توسعه ظرفیت پتروپالایشی سالهاست که در دولت‌های مختلف نادیده گرفته شده‌است و صرف اینکه کشور‌های خارجی حاضر به سرمایه‌گذاری یا فاینانس چنین پروژه‌هایی نشده‌اند این طرح‌ها جلو نرفته‌اند. با روی کار آمدن وزارت نفت دولت جدید انتظار می‌رفت پتروپالایشگاه به یک سیاست صنعتی اولویت‌دار دولت تبدیل شود، اما با گذشت حدود یکسال وزارت نفت دولت جدید به جای اینکه سایر اعضای دولت را در این موضوع همراه کند خود انفعال بیشتری نسبت به این مسئله مهم دارد که پیشرفت بسیار کم طرح‌های پتروپالایشی در این مدت گویای این موضوع است.

 

اجرای این پروژه‌ها نیازمند اراده ملی در مجلس، کل دولت، وزارت‌خانه‌ها، صندوق توسعه ملی، بانک مرکزی و سایر بانک است. وزارت نفت می‌بایستی بازیگر نقش اول همراه کردن و استفاده از ظرفیت سایر دستگاه‌ها برای کمک به موضوع تأمین مالی طرح‌ها را داشته باشد. در این رابطه باید بانک مرکزی و سایر بانک‌ها، سازمان برنامه بودجه و صندوق توسعه ملی ورود کنند تا مسیر اخذ تسهیلات شروع به کار طرح‌ها، تامین مالی از بازار سرمایه و فاینانس خارجی هموار شود. از آنجا که اراده ملی پشت این موضوعات نیست، حساسیتی هم برای تسریع روند کار‌ها وجود ندارد.

 

 

یکی از اولویت‌های مهم وزارت نفت در حال حاضر باید تمرکز بر طرح‌های در آستانه بهره‌برداری باشد. در این خصوص واحد PDH پتروشیمی سلمان فارسی، پالایشگاه میعانات گازی آدیش جنوبی، واحد‌های تولید بنزین و گازوئیل یورو ۴ پالایشگاه اصفهان و واحد بنزین‌سازی پالایشگاه شیراز از جمله طرح‌های پالایشی هستند که پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند و در صورت عزم وزارت نفت قابلیت بهره‌برداری تا حدود یکسال آینده هستند.

 

 

در حالی وزیر نفت برای پیگیری پیشرفت و مسائل پیش روی ۸ طرح بزرگ پتروپالایشی کشور به جلسات فصلی بسنده کرده‌است که برای تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس بیژن زنگنه با وجود مخالفت ضمنی با طرح هر هفته پیشرفت آن را رصد می‌کرد. اگر طی این ۹ ماهه استقرار وزیر نفت پیگیری‌های جدی از فرایند اجرای طرح‌ها صورت می‌گرفت احتمالا طرح‌ها تا حدی از پیشرفت رسیده بودند. وزیر نفت حتی یک یک کارگروه ویژه برای این موضع کلان در وزارت نفت نیز تشکیل نداده‌است و مسئولانی باید اجرای طرح‌های پتروپالایشی را پیگیری کنند که خود درگیر موضوعات اجرایی روزمره بسیاری هستند.

 

یکی از ارکان پیگیری‌های مهمی که انتظار می‌رود وزیر نفت در خصوص طرح‌ها به کار گیرد موضوع کمک به تامین مالی این پروژه‌ها است. به‌صورتی که از ابزار‌های داخلی تأمین مالی همچون تامین مالی از بازار سرمایه و ابزار‌های خارجی مثل انجام مذاکرات جدی خارجی برای اخذ فاینانس و سرمایه‌گذاری‌های خارجی در شرایط کنونی نهایت بهره را ببرد و به صرف یکسری مذاکرات کلی با کشور‌های خارجی در این خصوص بسنده نکند چرا که این رویکردتاکنون نتیجه‌ای نداشته‌است و نیازمند عزم جدی در مذاکرات خارجی می‌باشد.