انتساب مجموعه مشکلات کشور به رهبری از چند جهت منطقی نیست ، زیرا گر چه رهبری وظیفه و مسئولیت هدایت و رهبری جامعه را بر عهده دارد ، اما با توجه به گستردگی مسائل مختلف کشور و تفکیک مسئولیت ها در کشور ، مسئولیت رهبری مربوط به مسایل کلان کشور است و دخالت در همه امور ریز و درشت کشور نه امکان پذیر است و نه با تقسیم مسئولیت ها سازگار است . آنچه بر عهده رهبری است ، هدایت کشور و ترسیم سیاست های کلان کشور و حراست از حرکت و جهت گیری کلی نظام است و در مواردی که مشکلات و آسیب هایی وجود دارد ، توصیه و تذکر به مسئولان و مطالبه اصلاح امور از آنان است .
علاوه بر اینکه نمی توان انتظار داشت که به صرف وجود رهبری تمامی مشکلات کشور برطرف شود ، زیرا مشکلات کشور در عرصه های مختلف ناشی از عوامل مختلفی است که تا آن زمینه ها و عوامل برطرف نشود ، امکان اصلاح آن نیست و نمی توان انتظار داشت که تنها با تذکر و توصیه رهبری تمامی مشکلات برطرف گردد . ایشان در باره سوالی در مورد برخورد با مسئولان متخلف فرمودند : « آن جایی که جای تذکر است تذکر می دهم ، اما تذکر به شخص چیزی نیست که از تلویزیون پخش شود آن مقدار که شما می بینید بنده در سخنرانیها ، نماز جمعه و در دیدار با هیات دولت تذکر می دهم و نصیحت می کنم _ که در خبرها پخش می شود _ چند برابرش را گاهی با زبانهای بسیار تلخ در جلسات خصوصی به مسئولان می گویم ، لیکن بنا نیست که هر چه به مسئولان تذکر می دهیم و می گوییم یا تلخی نشان می دهیم حتماَ پخش شود تا مردم مطلع شوند ، هدف این است که آن شخص راهنمایی شود که خیلی از اوقات اثر می کند و گاهی هم اثر نمی کند و بعد می بینید آن شخص می رود.» (بیانات مقام معظم رهبری در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی 22/2/1382، پرسمان ، مجموعه پرسش و پاسخهای دانشجویان با مقام معظم رهبری ، قم :نشر معارف ، ص 194)
بنابر این ، صرف وجود رهبری برای برطرف نمودن مشکلات کشور کافی نیست و در کنار آن باید عوامل و زمینه های بروز مشکلات و کاستیها برطرف گردد و افراد نیز در مسیر برطرف نمودن مشکلات گام بردارند . در غیر این صورت رهبر حتی اگر امام معصوم علیه السلام باشد ، بدون همراهی مردم قادر نخواهد بود جامعه را به پیش ببرد و مشکلات را برطرف نماید . این جمله که «خداوند نتوانسته جهان را خوب مدیریت کند و همه انسانها را آن طور که دلش می خواسته تربیت کند» صحیح نیست زیرا العیاذ بالله بیانگر عجز و ناتوانی خداوند متعال از هدایت جهان و انسان هاست و خداوند متعال منزه از هر گونه عجز و ناتوانی و عیب و نقص است . خداوند متعال مالک همه هستی است و همه موجودات تحت قدرت او هستند ، اما در خلقت انسان ها اراده خداوند بر این استوار شده که انسانها با اختیار و آزادی راه حق و مسیر صحیح را بگزینند و هیچ اجبار و اکراهی در این زمینه وجود ندارد والا اگر خداوند اراده می فرمود همه انسانها در مسیر مورد نظر او قدم بر می داشتند و کسی قدرت سر باز زدن از آن را نداشت . همانگونه که می فرماید « و لو شاء الله لجمعهم علی الهدی » « و اگر خدا می خواست ، حتماً آنان را بر هدایت جمع می کرد.» ( سوره انعام ، آیه 35) اما اراده خداوند بر این تعلق گرفته است که انسانها با اختیار خویش راه حق را بپیمایند و تنها هدایت از سوی خداوند انجام می شود و انسان ها در پذیرش آن آزاد هستند « انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا» « ما انسان را به راه درست راهنمایی کردیم و آنها یا سپاسگزارند ویا ناسپلسند.» ( سوره انسان ، آیه 3) و اساساً هدایتی ارزشمند است که با اختیار و پذیرش آزادانه افراد همراه باشد نه با اجبار از ناحیه خداوند .
بنابر این اگر شاهد ظلم و بی عدالتی در میان انسانها هستیم این نشانه عجز و ناتوانی خداوند از هدایت و تربیت انسان ها نیست بلکه به دلیل اراده خداوند به هدایت و تریبت اختیاری و آزادانه آنان است .