منابع آگاه به امید هسته ای می گویندکه جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات تاکید کرده است اصراری به افزایش سایت های دیگر ندارد، در واقع همانطور که علی اکبرصالحی رئیس سازمان انرژی اتمی بارها اعلام کرده است ایران به دنبال نطنز دوم و فردو دوم نیست بلکه در تلاش است همین زیرساخت ها را با استاندارد و کیفیت بهتر پیش ببرد با و بهره گیری از سانتریفیوژهای جدیدتر کیفیت و میزان غنی سازی خود را افزایش دهد تا در مجموع بتواند در یک افق چندساله 190 هزار سو (SWU) غنی سازی لازم برای تامین سوخت راکتورهای خود انجام دهد.

حضرت آیت الله خامنه‌ای روز گذشته در جمع مسوولان ارشد نظام به مساله ظرفیت غنی سازی و نیاز عملی ایران به این ظرفیت اشاره کردند و افزودند: «هدف آن‌ها این است که در موضوع ظرفیت غنی سازی، جمهوری اسلامی ایران را به ۱۰ هزار سو راضی کنند البته ابتدا از ۵۰۰ سو و ۱۰۰۰ سو شروع کردند، که «۱۰ هزار سو محصول حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و داریم»، در حالیکه به گفته مسئولان مربوط، نیاز قطعی کشور، ۱۹۰ هزار سو است.»

به همین خاطر برای علاقمندان اطلاعاتی را در این حوزه در اختیار مخاطبان خود می‌گذاریم تا سخنان معظم له بیشتر و بهتر تبیین شود.

«سو» (Seperative Work Unit)، در واقع «ضریب جداسازی» و به عبارت بهتر، میزان سرعت و توان جداسازی سالانه اورانیوم ۲۳۵ از اورانیوم ۲۳۸ است که تولید آن برحسب کیلوگرم بیان می‌شود.

به عنوان مثال سایت نطنز که ۲۸۸زنجیره غنی سازی دارد با ماشین‌های سانتریفیوژ فعلی که اصطلاحا به عنوان مدل «P۱» از او یاد می‌شود و ضریب جداسازی‌اش ۱/۲۵ تا ۱/۷۵ است که درسال این زنجیره تقریبا ۱۱۷۰۰کیلوگرم UF۶ تولید می‌کند.

درواقع ۱۰هزار ماشین فعال سانتریفیوژ جمهوری اسلامی ایران ۱۰هزارسو ضریب جداسازی سالانه دارد و اگر ۱۹هزار ماشین سانتریفیوژ فعال شود با توجه به اینکه ۱۰۰۰ سانتریفیوژ ما از نسل دوم و اصطلاحا «P۲» است قدرت و ضریب جداسازی ما بسیار بیشتر افزایش می‌یابد.

منابع آگاه به امید هسته‌ای می‌گویندکه جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات تاکید کرده است اصراری به افزایش سایت‌های دیگر ندارد، در واقع همانطور که علی اکبرصالحی رئیس سازمان انرژی اتمی بار‌ها اعلام کرده است ایران به دنبال نطنز دوم و فردو دوم نیست بلکه در تلاش است زیرساخت‌های خود را با استاندارد و کیفیت بهتر فعال کند و با بهره گیری از سانتریفیوژهای جدید‌تر کیفیت و میزان غنی سازی خود را افزایش دهد تا در مجموع بتواند در یک افق چندساله ۱۹۰ هزار سو (SWU) غنی سازی لازم برای تامین سوخت راکتورهای خود انجام دهد.

بر اساس اطلاعات به دست آمده یک نیروگاه ۱۰۰۰مگاواتی ۲۷تا۳۰تن در سال به سوخت نیاز دارد که اگر جمهوری اسلامی ایران بخواهد از سانتریفیوژهایی با سو بیشتر بهره بگیرد هم سرعت و هم کیفیت سوخت‌اش بیشتر و بهتر می‌شود.

همچنین ماشین‌های نسل جدید که جدید‌ترین ماشین‌های سانتریفیوژ هستند، از ظرفیت ۲۴ سو برخوردارند که در صورت استفاده کامل از این ماشین‌ها به حدود ۸۰۰۰ ماشین جدید نیاز داریم البته این درصورتی است که نیازمندی جمهوری اسلامی ایران به ۱۹۰هزارسو برای یک سال باشد درحالی که به نظر می‌رسد ایران برای یک افق چندساله نیازمند ۱۹۰هزار سو است و در این صورت میزان و تعداد سانتریفیوژ‌ها می‌تواند کمتر از ۸۰۰۰باشد.

همانطور که در جداول پایین مشاهده می‌کنید ایالات متحده آمریکا با سانتریفیوژهای ۲۰۰تا۳۵۰سو و سه کشور انگلیس، هلند و آلمان با تاسیس شرکت Urenco سانتریفیوژهای ۴۰ سو در اختیار دارند و در صورتی که جمهوری اسلامی ایران سانتریفیوژهای ۲۰یا۲۴سو خود را که توسط متخصصان داخلی طراحی و ساخته شده است و کاملا بومی است در سایت‌های نطنز و فردو فعال کند سانتریفیوژهای‌اش در رده چهارم در جهان قرار می‌گیرد درحالی که روسیه درحال حاضر هنوز از سانتریفیوژهای ۴/۲ سو استفاده می‌کند.

غنی سازی چیست؟

غنی سازی در دانش هسته ایی یعنی تولید اورانیومی که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ U۲۳۵ باشد. اورانیوم مورد استفاده در راکتورهای اتمی باید به حدی غنی شود که حاوی ۲ تا ۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد، در حالی که اورانیومی که در ساخت بمب اتمی بکار می‌رود حداقل باید حاوی ۹۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد. برای به دست آوردن اورانیوم غنی شده به دستگاههای احتیاج داریم که «سانتریفوژ» نام دارد. سانتریفوژ دستگاهی استوانه ایی شکل است که با سرعت بسیار زیاد حول محور خود می‌چرخد. هنگامی که گاز هگزا فلوئورید اورانیوم به داخل این سیلندر تزریق شود نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش آن باعث می‌شود که مولکولهای سبکتری که حاوی اورانیوم ۲۳۵ است در مرکز سیلندر متمرکز شوند و مولکولهای سنگینتری که حاوی اورانیوم ۲۳۸ هستند در پایین سیلندر انباشته شوند.

اورانیوم ۲۳۵ غنی شده‌ای که از این طریق بدست می‌آید سپس به داخل سانتریفوژ دیگری دمیده می‌شود تا درجه خلوص آن باز هم بالا‌تر رود. این عمل بار‌ها و بار‌ها توسط سانتریفوژهای متعددی که بطور سری به یکدیگر متصل می‌شوند تکرار می‌شود تا جایی که اورانیوم ۲۳۵ با درصد خلوص موردنیاز بدست آید. آنچه که پس از جدا سازی اورانیوم ۲۳۵ باقی می‌ماند به نام اورانیوم خالی یا فقیر شده شناخته می‌شود که اساسا از اورانیوم ۲۳۸ تشکیل یافته است.

برای ایجاد کارخانه صنعتی غنی سازی اورانیوم باید ۵۴ هزار ماشین سانتریفیوژ وجود داشتهباشد در مهرماه ۱۳۸۲ بر اساس توافقنامه سعدآباد، تهران متعهد شد که غنی سازی اورانیوم را به حالت تعلیق در بیاورد، و علیرغم اینکه بیش از ۱۰۰ماشین سانتریفیوژ در نطنز وجود داشت ولی صرفا ۱۰ ماشین سانتریفیوژ به هم متصل و روی آن‌ها تست انجام و اورانیوم تا ۲/۱درصد غنی شده بود. اما ایران در اسفند سال ۱۳۸۴ اعلام کرد که فرآیند تحقیق و توسعه هسته‌ای را در نطنز آغاز خواهد کرد. این فرایند در نطنز دو مرحله دارد. مرحله اول نصب ماشین‌های سانتریفیوژ جدید در نطنز برای اینکه تعداد ماشین‌های سانتریفیوژ آماده به کار در نطنز به ۱۶۴ برسد و مرحله دوم تست این ماشین‌ها یعنی انجام عملیات غنی سازی با استفاده از تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم است.

ایران هم اکنون توانسته است یک مجموعه ۱۶۴ تایی از ماشین‌های سانتریفیوژ را به هم متصل و با تزریق گاز روی آن‌ها تست انجام دهد و اورانیوم را تا مقدار ۸/۴ درصد برای تهیه سوخت نیروگاه‌های آب سبک غنی کند. برای تبدیل نطنز به یک موقعیت صنعتی، صرفا به عملیاتی به نام «باز تولید» reproduction احتیاج داریم که مجموعه‌های ۱۶۴ تایی سانتریفیوژ را باز تولید کرده وکنار هم بگذاریم تا تعداد آن‌ها به بیش از ۵۰ هزار تا برسد و یک کارخانه صنعتی داشته باشیم.

دستیابی کشورمان به چرخه کامل سوخت هسته‌ای حکایت از آن دارد که ایران توانسته است از مرحله استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به کیک زرد، تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم یا‌‌ همان UF۶، انجام عملیاتی غنی‌سازی روی UF۶ و خالی کردن فلئور آن و تهیه اکسید اورانیوم غنی شده، تبدیل اکسید اورانیوم غنی شده به قرص‌هایی با عرض هشت دهم و طول یک سانتی‌متر که این قرص در درون غلاف زیرکنیوم قرار می‌گیرد و می‌له‌های سوخت را تشکیل می‌دهد با موفقیت به پایان رساند و با موفقیت چشم گیری و علی رغم تحریم‌ها و محدودیت‌های بین المللی به جمع اعضای باشگاه هسته‌ای جهان پیوست و در غنی‌سازی در جایگاه دهم یا یازدهم قرار گرفت. علاوه بر بومی بودن تمامی مراحل غنی سازی دستگاه‌های سانتریفیوژ توسط متخصصان کشورمان ساخته می‌شوند؛ این سانتریفیوژهای حدودا یک متر و هشتاد سانتی‌متر ارتفاع دارد و از ۲۰۰ قطعه تشکیل شده که ۹۴ قطعه آن بسیار حساس و دارای تکنولوژی بالایی است.

http://inhnews.ir/fa/news/2143

پنجشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۳