پرسشگر محترم با سلام و تشکر از ارتباطتان با این مرکز. برای درس خواندن صحیح اعمال و دعاهای ذیل توصیه می گردد
1- تلاوت و حفظ قرآن،
2- پرهیز از پرخوابى و پرخورى و خوردن غذاهاى سنگین،
3- سحرخیزى و بیدارى بین الطلوعین،
4- خواندن دعاهایى که به این منظور وارد شده (در مفاتیح الجنان در تعقیبات مشترکه دعایى ذکر گردیده) مخصوصااین دعا
اَللهُمَّ أخرِجنی مِن ظُلُماتِ الوَهم و أَکـرِمنی بِنـورِ الفَهـم اَللهُمَّ افتَح عَلَینا أبوابَ رحمتِک وَ انشُر عَلَینـا خزائــنَ علومک برحمتک یا أرحَمَ الـرّاحمیـن
5- مداومت بر مسواک زدن،
6- خوردن عسل،
7- خوردن کندر و زنجبیل -به مقدار کم-
8- استراحتتان به اندازه کافى باشد و از فشار درسى و کارى خود بکاهید.
9- به اندازه کافى تفریح داشته باشید. امید است با عمل کردن به روش مذکور و توصیه هاى بالا دیگر هیچ وقت دچار فراموشى مشکل زا نشوید. در کتاب شریف مفاتیح الجنان در فصل اول از باب اول که درباره تعقیبات است این دعا را نقل نموده است و مى گوید: این دعا را پیغمبر صلی الله علیه وآله به امیرالمؤمنین علیه السلام براى حافظه تعلیم نمود: «سبحان من لایعتدى على اهل مملکته، سبحان من لایأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحیم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شى ء قدیر» و نیز در خلاصه الاذکار است که در وقت مطالعه بخواند: «اللهم اخرجنى من ظلمات الوهم و اکرمنى بنور الفهم اللّهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین». و مؤلف محترم گوید که کسى که مى خواهد حافظه اش زیاد شود مسواک کند و قرآن بخواند و به خصوص آیه الکرسى را قرائت نماید و همینطور خوردن مویز در ناشتا، به خصوص اگر سرخ و بیست و یک دانه باشد، براى تقویت فهم و ذهن و حافظه نافع است خوردن حلوا و گوشت نزدیک گردن و عسل و عدس نیز مورث حفظ است… و هر روز بعد از نماز صبح پیش از آنکه تکلم کند بگوید: «یا حى یا قیّوم فلا یفوت شیئا علمُه و لایؤده…» و اجتناب کند از چیزهایى که سبب نسیان مى شود و آن… و کثرت معاصى و کثرت هموم و احزان در امر دنیا و کثرت اشتغال و علائق و… است. در کتاب شریف کافى نیز از امام معصوم نقل شده است که از خدا بخواه که عقل تو را قوى بگرداند و از خدا طلب فهم و درک نما.
علاوه بر دعاها و امور ذکر شده بطور کلى به دست مى آید که امور معنوى و عبادى براى تقویت قواى ذهنى مؤثر است و انجام گناه و مکروه براى قواى ذهنى و عقلى مضر است. آنچه در مورد تقویت حافظه و هوش از کتب روایى و ادعیه بیان شد، علت تامه محسوب نمى شود. گاهى عدم رعایت بهداشت مطالعه و اصول و قوانین آن و بهره نگرفتن از روش مناسب مطالعه، باعث خستگى جسمى و روانى شده و آمادگى روانى لازم براى مطالعه و درس خواندن از بین مى برد. در نتیجه احساس بى علاقگى و به دنبال آن عدم تمرکز حواس بر او مستولى مى شود.
اصول و قوانین لازم براى یک مطالعه سودمند را بشناسید و آن را به دقت رعایت فرمایید. ما نیز در اینجا به چند مورد اشاره مى کنیم:
الف- با مد نظر قرار دادن هدف خویش از مطالعه و درس خواندن، احساس نیاز به مطالعه را در خودتان شعله ور سازید.
ب- به هنگام مطالعه یا حضور در کلاس، از افکار ناامیدکننده، کسل کننده و غیرمنطقى بپرهیزید و همواره امید، قدرت و توانایى را در ذهن خود حفظ کنید.
ج-همیشه براى مطالعه یا سر کلاس، کاغذ و قلمى داشته باشید و نت بردارى کنید یا خلاصه اى از مطالب را یادداشت کنید تا در فضاى روانى درس و مطالعه قرار داشته باشید، نه اینکه به دنبال افکار و ذهنیات خود باشید.
د- با پیش مطالعه وارد کلاس شوید و پرسش هایى که درباره درس به ذهنتان مى رسد، بلافاصله از استاد بپرسید و به خود اجازه ندهید سؤال مطرح شده، ذهنتان را به خود مشغول دارد و به تدریج از فضاى روانى کلاس خارج شوید. با این روش ساده، مى توانید فرایند تدریجى و محتواى درسى کلاس را پى گیرى کنید و خود را در فضاى درسى یا مطالعه قرار دهید.
ه- زمان و مکان مطالعه، باید از نظر فیزیکى و روانى از شرایط مناسب برخوردار باشد و هرگونه عاملى را که مى تواند باعث حواس پرتى شود (نظیر سر و صداها، سرما و گرما، نور کم یا خیلى شدید و…) از محیط مطالعه خود حذف کنید.
براى اطلاعات بیشتربه آداب تعلیم وتعلم دراسلام تالیف سید محمد باقرحجتی مراجعه نمائید.